| |
|
|
 Zamki Zakonu Krzyżackiego, Krzyżackie fortyfikacje poza Polską
| |
|
|
|
|
8. Fellin
(niem. Viljandi, polska nazwa: Felin)
Około roku 1211 na tutejszym wzgórzu istniał gród Estów. Został zdobyty przez Kawalerów Mieczowych w roku 1223.
Wybudowany na jego miejscu przez rycerzy-zakonników zamek miał imponujące rozmiary – był jedną z największych średniowiecznych fortec w regionie Morza Bałtyckiego i stał się jedną z czołowych warowni Krzyżaków inflanckich. W roku 1248 był już zamkiem komturskim, a przez kolejne 200 lat ulegał dalszej rozbudowie i modernizacji.
Makieta zamku przedstwaiająca stan z okresu jego świetności
Równie szybko rozwijała się osada pod zamkiem, w 1283 roku mistrz inflancki Villekinus de Endorpe nadał jej prawa miejskie - i właśnie wówczas zostaje po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach. Na początku XIV wieku Viljandi dołącza do Hanzy i staje się bardzo ważnym ośrodkiem na szlakach handlowych. W roku 1481 zamek próbują zdobyć wojska rosyjskie Iwana III, ale bezskutecznie.
Dalsze losy zamku są bardzo ciekawe, choć wykraczają poza wątek. Żeby więc tylko wspomnieć: zamek od roku 1561 należy do Polski. W roku 1600 zdobywają go Szwedzi, ale nie na długo. W maju 1602, po ok. dwumiesięcznym oblężeniu, zajmują go wojska polskie dowodzone przez hetmana wielkiego koronnego - Jana Zamoyskiego, kierującego siłami Rzeczypospolitej w Inflantach. Niestety, 1608 roku zamek ponownie wraca do Szwedów...
Działania te powodują, że zamek popada w ruinę...
Wzgórze zamkowe współcześnie
Dziś na wzgórzu można zobaczyć jedynie pozostałości po niegdysiejszej fortecy, spośród których największą jest fragment ściany domu konwentualnego.
Ściana domu konwentualnego
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
9. Narva
(niem. Hermannsburg)
No, jeśli ktoś poczuł po obejrzeniu ostatnich ruin pewien niedosyt, to teraz powinien czuć się w pełni usatysfakcjonowany. Przyznam jednak, że miałem spore wątpliwości, czy zamek ten powinien znaleźć się w wątku - bowiem jego budowniczymi nie byli Krzyżacy (ani Kawalerowie Mieczowi). Posiadali go jednak na tyle długo, że uważam, iż jak najbardziej jest tutaj dla niego miejsce. Zacznijmy od dat.
Pierwsze wzmianki o założonej tutaj osadzie pochodzą z 1241 roku - z duńskiej księgi spisu ludności (choć niektóre źródła mówią nawet o 1171 roku). Pierwotna warownia (zapewne drewniana) została założona przez Duńczyków ok. 1256 roku, a jej lokacji sprzyjało strategiczne położenie nad brzegiem rzeki Narwy, na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych. Kamienny zamek wzniesiono nieco później, po raz pierwszy wzmiankowany jest w roku 1277.
Zamek od strony rzeki, na pierwszym planie widoczne jest gdanisko
W 1345 roku osada otrzymuje od duńskiego króla, Waldemara IV, prawa miejskie (miasto jest lokowane na prawie lubeckim). Wkrótce jednak - w sierpniu 1346 roku - król Waldemar sprzedaje ziemie w północnej Estonii Zakonowi Krzyżackiemu, i w ten sposób - co istotne dla naszego wątku - inflanccy Krzyżacy wchodzą również w posiadanie zamku. Utracą go dopiero po 212 latach na rzecz Rosji (1558)...
Najbardziej rzucającym się w oczy elementem zamku jest jego wysoka wieża główna (ma ponad 50 metrów wysokości) zwana "długim Hermanem" (Hermann Pikk, lange Hermann). Olbrzymie wrażenie robi również położona na drugim brzegu rzeki, tuż na przeciw zamku, twierdza w Jaanilinie - Ivangorod. Jej pierwotne zabudowania zostały wzniesione jeszcze w 1492 roku przez księcia moskiewskiego, Iwana III.
Zamek ze swoim sąsiadem - twierdzą Ivangorod
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
10. Rakvere (zamek Tarvanpea)
(niem. Wesenberg)
To niewielkie miasto, położone niecałe 100 km od Tallina i zaledwie 20 km od Zatoki Fińskiej, ma kolejny wspaniały zamek krzyżacki.
Pierwotnie stała tutaj prawdopodobnie drewniana warownia wzniesiona przez pierwszych osadników. Gdy ziemie te zdobyli w roku 1220 Duńczycy, rozpoczęli stawianie pierwszych domów z kamienia. Osada, nazwana Tarvanpea, po raz pierwszy zostaje wymieniona w 1226 roku w tzw. Kronice Liwońskiej Henryka Łotysza (chyba tak brzmi polska nazwa dzieła „Indrika hronika”, zwanego po angielsku „Henric's Livonian Chronicle”). Duńczycy budują również kamienną twierdzę, której niemiecka nazwa „Wesenbergh” pojawia się w dokumentach w roku 1252. W lutym 1268 roku rozgrywa się nieopodal bitwa między inflanckimi Krzyżakami a rosyjską koalicją Pskowa i Nowogrodu (tzw. bitwa pod Rakovorem), w której wojska zakonne ponoszą olbrzymią klęskę i przez najbliższych 30 lat zaniechują jakichkolwiek ataków na ziemie rosyjskie.
W czerwcu 1302 roku Rakvere otrzymuje przywileje miejskie na prawie lubeckim. Dalsze losy przypominają historię Narvy: w 1346 roku król Waldemar IV sprzedaje duńskie ziemie Krzyżakom, a ci - na miejscu dotychczasowej warowni - wznoszą swój potężny zamek. Utracą go dopiero ponad 200 lat później na rzecz Rosji, w wyniku tzw. wojen inflanckich (1558-1583)...
Ruiny zamku Tarvanpea, mimo iż ucierpiały podczas wszystkich konfliktów (zwłaszcza polsko-szwedzkich na początku XVII wieku), prezentują się nadal okazale i przyciągają wielu turystów...
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
11. Zamek Toompea - dzisiejszy Tallin
(niem. Rewal)
Czas na estońską stolicę. W 1219 r. król Danii Waldemar II Zwycięski, prowadzący wyprawę krzyżową przeciw Estom, zdobył tutaj fiński zamek Lyndanise. Duńczycy zburzyli go i zbudowali na jego miejscu swoją nową, kamienną twierdzę. W 1227 osadę wraz z zamkiem przejął Zakon Kawalerów Mieczowych. W roku 1230 osada - nazwana teraz Rewal - uzyskała prawa miejskie. W 1236 roku miasto wróciło we władanie Duńczyków, którzy w roku 1248 potwierdzili jego lokację na prawie lubeckim.
Pod panowaniem duńskim miasto zostało otoczone potężnym pierścieniem murów (długość ich obwodu wynosiła ok. 2,5 kilometra, co czyniło je jednymi z najdłuższych w średniowiecznej Europie). W roku 1285 Rewal stał się członkiem Hanzy.
Fragment zachowanych murów miejskich
Jak już parokrotnie wspominano, w roku 1346 Krzyżacy wykupili od Duńczyków tereny Estonii, przejmując oczywiście również Rewal wraz z tutejszym zamkiem. Warownia została gruntownie przebudowana, m. in. ok. roku 1371 Krzyżacy dobudowali wysoką, około 45-metrową wieżę, nazwaną... Pikk Hermann, czyli Długi Herman - identycznie, jak miało to miejsce w przypadku Narvy.
Zamek
Niestety w wyniku późniejszych prac konstrukcyjnych część zamku rozebrano, wznosząc jednocześnie nowy gmach - siedzibę urzędu gubernialnego. Zamek w znacznym stopniu utracił swój charakter obronny, nadal jednak dumnie wznosi się ponad miastem. Obecnie znajduje się tu siedziba estońskiego rządu oraz parlamentu.
c.d.n. 
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Czy do grup zamków krzyżackich nie należy zaliczyć jako osobną grupę wszak zachowane zamki w południowo-wschodnim Siedmiogrodzie (Burzanland)? Krótki ich pobyt zaowocował warowniami w Marienburgu (Feldioara), Schwarzburg (Codlea), Rosenau (Rasnov), Kronstadt (Brasov), Kreuzburg (?)
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
No, wreszczie jakiś głos w tym wątku . W końcu nie piszę tu bloga  i fajnie by było, gdyby Forumowicze też zechcieli podyskutować czy poopisywać jakieś krzyżackie zamki.
QUOTE(Anakin @ 10/09/2009) Czy do grup zamków krzyżackich nie należy zaliczyć jako osobną grupę wszak zachowane zamki w południowo-wschodnim Siedmiogrodzie (Burzanland)? Krótki ich pobyt zaowocował warowniami w Marienburgu (Feldioara), Schwarzburg (Codlea), Rosenau (Rasnov), Kronstadt (Brasov), Kreuzburg (?)
Jak najbardziej . Ziemia Borsa - to wprawdzie dość krótki rozdział w historii Zakonu (1211-1225), ale faktycznie Krzyżacy zdążyli się tu pofortyfikować, choć chyba niewiele dotrwało do dzisiejszego dnia z oryginalnych konstrukcji...? Przyznam, że dotąd nie za bardzo brałem ten temat pod lupę. Może miałbyś ochotę - Ty albo ktoś inny - coś dopisać?
Ja na razie chciałbym jeszcze na moment pozostać w Estonii. A skoro o tym wpomniałem, to poniżej mapka ilustrująca sporą część z tego, co udało nam się dotąd wirtualnie zwiedzić (w niniejszym wątku oraz odrębnym - "polskim").
Mapka pochodzi z wydanej w 1940 roku w Lipsku książki "Der deutsche Ritterorden und seine Burgen".
Pozdrowienia,
B.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
12. Paide
(niem. Weissenstein, polska nazwa: Biały Kamień)
Przenieśmy się na południe od Tallina, do centrum Estonii. W mieście Paide, stolicy regionu Järva, znajdują się ruiny kolejnego zamku krzyżackiego.
Pierwsze wzmianki o osadzie, położonej nad rzeką nad rzeką Pärnu, pochodzą z 1265 roku. Prawdopodobnie właśnie wtedy rozpoczęto budowę zamku, nadzorowaną przez mistrza krajowego Inflant - Konrada von Mandern (sprawował urząd w latach 1263 – 1266). Za budulec posłużyły bloki wapienne, których nie brak było w okolicy. W roku 1291 osada Paide otrzymała prawa miejskie nadane przez mistrza Holta I von Hahenbach (urz. 1290 – 1293).
Oryginalna wieża obronna - "Długi Herman" (BTW: czy tak nazywano każdą wieżę główną/ostatecznej obrony teutońskich warowni na obszarze Estonii/Inflant?) - była ośmiokątna i miała ponad 30 metrów wysokości, a szerokość jej murów dochodziła do 3 metrów. Pod koniec XIX wieku dokonano konserwacji ruin, a w 1913 roku na wzgórzu zamkowym wytyczono park.
W 1941 roku wojska radzieckie zniszczyły wieżę zamkową. Estończycy odbudowali ją stosunkowo niedawno, bo w 1993 roku - w 650. rocznicę wybuchu powstania estońskiego (1343-1345; to właśnie w jego wyniku Duńczycy sprzedali w 1346 roku swoje terytorium inflanckim Krzyżakom).
c.d.n.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Opuszczając Liwonię...
No dobrze, zakończmy - przynajmniej na jakiś czas - naszą podróż po Inflantach. Oczywiście omówiliśmy zaledwie część zamków krzyżackich / Zakonu Kawalerów Mieczowych w tym regionie, ale te najznaczniejsze już chyba są w komplecie (?), a do pozostałych pewnie jeszcze wrócimy.
Na koniec chciałbym jeszcze przynajmniej wspomnieć o dwóch zamkach, trochę niekonsekwentnie - wszak należały do biskupów, ale w oczywisty sposób wiązały się z dziejami inflanckich Krzyżaków.
Kuressaare (niem. Arensburg):
Zamek znajduje się na południu wyspy Saaremaa, nad Zatoką Ryską. Wzniesiony w XIII wieku, był własnością biskupów ozylskich (Ösel-Wiek), posiadających dość znaczną autonomię. W wyniku konfliktów biskupów z Krzyżakami zamek był kilkakrotnie zajmowany przez wojska zakonne. Dziś jest to jedna z piękniejszych i najlepiej zachowanych warowni estońskich.
Vastseliina (niem. Neuhausen):
Zamek wzniesiony został na południu Estonii, dziś jest to miejscowość Vastseliina w regionie Vōrumaa. Budowę rozpoczęto ok. 1342 roku dla zabezpieczenia tych terenów przed Rosją. Zamek był siedzibą biskupa Dorpatu (Tortu). Do dziś zachowały się malownicze ruiny, a całkiem niedawno (2007) zrekonstruowano również jedną z wież obronnych.
Podsumowując:
Inflanty można uznać za krainę pełną zamków, wiele z nich prezentuje się świetnie, inne przetrwały w formie lepiej lub gorzej zachowanych ruin. Zabytki te zdają się mieć zapewnioną dobrą opiekę, są konserwowane, w kilku przypadkach dokonano znacznych rekonstrukcji.
W stosunku do warowni krzyżackich, jakie możemy zobaczyć w Polsce, różni je budulec - o ile w Prusach używano przede wszystkim czerwonej cegły, a z kamieni wykonywano jedynie fundamenty i podmurówki, to tutaj właśnie kamień był głównym materiałem (najczęściej były to dolomity i wapienie), zaś cegły używano jedynie do drobniejszych prac wykończeniowych.
Pod względem architektury można dostrzec podobieństwo inflanckich zamków-klasztorów do zamków konwentualnych wznoszonych w Prusach, zakładanych na planie prostokąta czy kwadratu, z zabudowanymi skrzydłami wyznaczającymi dziedziniec oraz wieżami narożnymi. Moim jednak zdaniem tutejsze zamki prezentują znacznie większą różnorodność.
Tak często spotykane w Prusach gdaniska (danskery) tu pojawiają się znacznie rzadziej, zaś wieże główne - jak wnioskuję w tym momencie z kilkunastu przykładów - nazywa się „długimi Hermanami” (Hermann Pikk).
Tyle na ten moment. Zastanawiam się nad dalszym kierunkiem wędrówki...
A może jakieś sugestie?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Gratuluje,podziwiam naklad pracy i zachecam do kontynuacji.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(mariusz 70 @ 12/09/2009) Gratuluje,podziwiam naklad pracy i zachecam do kontynuacji.
Dzięki za te słowa, Mariusz. Miło mi, że temat wzbudza zainteresowanie , a kontynuować go na pewno będę – niesamowicie wciąga .
W swojej wirtualnej podróży udaję się teraz na zachód, do Skandynawii...
_____
III. Epizod „Gotlandia”
- miasto Visby (Szwecja)
W pewnym momencie swoich dziejów Zakon Krzyżacki bardzo zaktywizował swoją politykę w rejonie Skandynawii. Znalazło to wyraz w działaniach zbrojnych i zajęciu wyspy Gotlandii. Później jednak Zakon musiał się skupić na sprawach polsko-litewskich, co spowodowało całkowite wycofanie się z tej strefy (Gotlandię odsprzedano Duńczykom). Choć był to zatem krótki epizod, to sądzę, że mimo wszystko warto poświęcić mu chwilę uwagi, a zwłaszcza bytności Krzyżaków w silnie obwarowanej stolicy wyspy - Visby.
Być może narażę się na krytykę i usłyszę, że z tutejszymi fortyfikacjami Krzyżacy mieli niewiele wspólnego, ale przecież najpierw musieli je zniszczyć podczas zdobywania, potem je odbudowali, a jeszcze później skutecznie chronili się za nimi i zapewne rozbudowywali... No i zawsze jest to jakiś pretekst do zaprezentowania kolejnego, wartego zwiedzenia miejsca (wszak takie winny się znaleźć w dziale „Turystyka historyczna”), okraszonego dodatkowo polewką z historii . Chyba więc można ten temat dopuścić do wątku.
Zarzewiem konfliktu było zgłoszenie w 1385 roku pretensji do tronu szwedzkiego przez królową Danii, Małgorzatę. Sytuacja ta zaniepokoiła Hanzę, zainteresowaną bezpieczną żeglugą po Bałtyku, a jej dwa miasta - Wismar i Rostock - postanowiły przeciwdziałać Duńczykom i wynajęły flotę kaperską (korsarze ci zwani byli braćmi witalijskimi).
W 1397 roku - po unii kalmarskiej - Małgorzata osiągnęła ostatecznie zwycięstwo, stając się formalnie władczynią trzech państw: Danii, Norwegii i Szwecji. Problemem stali się natomiast bracia witalijscy, którzy tak polubili łupienie statków, że przestali zwracać uwagę na to, pod jaką pływają banderą i stanowili realne zagrożenie dla handlu. Przestało to odpowiadać Hanzie, ale jej interwencje nie przynosiły skutku. Tymczasem bracia witalijscy odnosili coraz bardziej spektakularne sukcesy, opanowując nawet stolicę Gotlandii - Visby.
W 1398 roku mistrz Konrad von Jungingen zdecydował się zebrać siły i uderzyć na Visby. Formalnie miało to służyć przywróceniu bezpieczeństwa żegludze bałtyckiej, w rzeczywistości jednak chodziło o zwiększenie wpływów Zakonu w tym regionie. Operacja ta zakończyła się szybkim sukcesem Krzyżaków.
Wkrótce królowa Małgorzata zaczęła się upominać o Gotlandię, ale Krzyżacy nie zamierzali zwracać zdobyczy. Wobec odmowy, w 1403 roku wojska Małgorzaty zaatakowały Visby, jednak krzyżacki garnizon zdołał odeprzeć natarcie. W 1404 do Visby dotarła odsiecz zorganizowana przez Konrada von Jungingen. Początkowo wojska krzyżackie, które zapuściły się lądem aż pod zamek Slite, zostały pobite, ale nowa wyprawa przyniosła Krzyżakom pełne zwycięstwo.
Śmierć Konrada von Jungingen i objęcie urzędu Wielkiego Mistrza przez jego brata, Ulryka, spowodowały zwrot w polityce zagranicznej Zakonu. Nowy mistrz największe zagrożenie widział w unii polsko-litewskiej i na ten obszar postanowił zwrócić swoją uwagę. Plany wymagały pieniędzy, toteż w 1408 roku, po zaledwie 10-letniej obecności w Gotlandii, Zakon odsprzedał ją Duńczykom za 9 tysięcy angielskich nobli. W jakim stopniu widoczne dziś mury obronne Visby mogą pamiętać rycerzy spod znaku krzyża - trudno mi ocenić .
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
IV. Burzenland story 1211-1225 - czyli Krzyżacy w Siedmiogrodzie
(Ziemia Borsa, wówczas wschodnie pogranicze królestwa węgierskiego, obecnie Rumunia)
Skorzystałem z drogowskazu Anakina i zdecydowałem się udać teraz tutaj
Krótki background:
Okres bytności Krzyżaków w Siedmiogrodzie poprzedza ich osiedlenie się w ziemi chełmińskiej i podbój Prus. Była to także pierwsza próba utworzenia przez Zakon własnego, niezależnego państwa, odpowiednio wcześnie rozpoznana i udaremniona przez króla węgierskiego, Andrzeja II. Ale po kolei.
W roku 1211 król Węgier Andrzej II przekazał Zakonowi Krzyżackiemu w formie uposażenia ziemię Borsa - olbrzymie terytorium wynoszące podówczas ok. 12 tys. kilometrów kwadratowych. Nadanie to zostało dokonane z myślą o obronie ziem granicznych przed pogańskimi Kumanami (Połowcami), którzy często je najeżdżali. Król liczył także, że Zakon będzie mógł prowadzić wśród Połowców akcję chrystianizacyjną, dzięki czemu walnie przyczyni się do poszerzania ziem królestwa. Wraz z ziemiami Krzyżacy otrzymali również szereg przywilejów, m. in. prawo budowy grodów i miast drewnianych, prawo ściągania osadników (dwa bardzo istotne zapisy dla dalszych rozważań), zwolnienia od świadczeń na rzecz dworu i różnych opłat skarbowych.
Zakon zdawał się dobrze rozumieć potrzebę prowadzenia właściwej akcji osadniczej, zapewniającej mu poparcie lokalnej ludności oraz bazę społeczną do dalszego werbunku (choć teoretycznie miał zakaz rekrutowania poddanych z własnych włości). Wkrótce na ziemie te zaczęli licznie ściągać koloniści, często sprowadzani bezpośrednio z Saksonii. Krzyżacy szybko rozpoczęli też wznoszenie swoich grodów. Dopiero w 1222 roku Krzyżacy otrzymali od króla Andrzeja II zgodę na budowę warowni kamiennych - data ta jest niezwykle istotna dla dalszej dyskusji o zamkach, ale o tym za moment.
Wraz z rozbudową swojego terytorium Krzyżacy sięgnęli również po narzędzia polityczne, chcąc uzyskać pełną autonomię. W tym celu zwrócili się do papieża Honoriusza II, który w roku 1222 wyjął ziemię Borsa spod zwierzchności biskupa siedmiogrodzkiego i podporządkował bezpośredniej jurysdykcji Watykanu. Zyskawszy niezależność diecezjalną, Zakon zapragnął tego samego w odniesieniu do władzy świeckiej. W tym celu odwołał się do przywilejów papieskich z 1216 i 1221 roku, zabraniających zakonom rycerskim wchodzenia w stosunki lennej zależności od jakichkolwiek władców świeckich. Krzyżacy darowali więc otrzymane ziemie papiestwu, co Honoriusz II potwierdził bullą wydaną w 1224 roku, biorąc Burzenland „pod władzę i na własność świętego Piotra”. W praktyce oznaczało to całkowite wyrwanie tych terenów spod węgierskiej jurysdykcji państwowej.
Król Andrzej, widząc rozwój wypadków, wspierany dodatkowo przez niezadowolonego biskupa siedmiogrodzkiego Reginalda, wystąpił do papieża ze skargą na nadużywających gościnności Krzyżaków, a gdy sprawa zaczęła się przeciągać, w 1225 roku zebrał armię i siłą usunął Krzyżaków z Burzenlandu. Zostali tutaj jedynie sprowadzeni wcześniej osadnicy...
Tyle z historii na potrzeby wątku, czas najwyższy, by przejść do omawiania krzyżackich zamków i obiektów warownych.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Siedmiogród (c.d.): Ile zamków i gdzie?
Sięgnijmy najpierw do kilku źródeł. Gerard Labuda w pracy napisanej wspólnie z Marianem Biskupem pt. „Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach...” pisze, iż inicjatywie Krzyżaków można z pewnością przypisać budowę pięciu grodów. Wikipedia podaje, że Krzyżacy rozpoczęli wznoszenie drewniano-ziemnych grodów oraz wznieśli pięć zamków. Rzecz ciekawa, w przypadku obu „piątek” powtarzają się nazwy tylko trzech obiektów. Niemiecki mediewista, Hartmut Boockmann, w swojej książce „Zakon krzyżacki” wspomina już o sześciu zamkach, niestety nie podaje ich nazw. Z kolei rumuński historyk, Stefan Pascu, w publikacji „Historia Transylwanii” wymienia nazwy aż siedmiu zamków, z czego dwie nazwy - biorąc pod uwagę utworzone dotąd zestawienie - pojawiają się po raz pierwszy. Gdy do tego dodamy inne nazwy, na jakie można trafić podczas poszukiwań, robi się spory galimatias. Znamienne jest także, że niektórzy piszą wyraźnie o zamkach, podczas gdy inni o grodach...
Moim zdaniem:
biorąc pod uwagę czas, jaki Krzyżacy spędzili w ziemi Borsa (zaledwie 14 lat), a poza tym uzyskany przez nich dopiero w 1222 roku przywilej budowania fortyfikacji kamiennych (a więc zaledwie na trzy (!) lata przed ich wypędzeniem) oraz „zwyczajowe” tempo wznoszenia murowanych zamków (co z kolei znamy choćby z bytności Krzyżaków na ziemi chełmińskiej i w Prusach) można mieć wątpliwości, czy Krzyżacy w ogóle zdążyli wznieść tutaj chociaż jeden murowany „pełnoprawny” zamek. Z pewnością posiadali drewniano-ziemne grody, ale w przypadku zamków mogły to być albo dopiero ich zalążki, albo bardzo niewielkie obiekty - prawdopodobnie niesłusznie pretendujące do miana „zamków”. Może się nieco mylę, ale wydaje mi się, że tak to z grubsza wygląda. Natomiast faktem jest, że na miejscu tych fortyfikacji powstały później, przynajmniej w kilku przypadkach, całkiem pokaźne twierdze i zamki (będziemy je zaraz oglądać) - wznoszone m. in. przez pozostałych tu po 1225 roku osadników saksońskich, wskutek czego czasem przypisuje się tym obiektom krzyżacki rodowód.
No dobrze, spróbujmy podsumować wiedzę z dostępnych źródeł i wymienić te miejsca, o których wiemy, że były związane z krzyżackimi fortyfikacjami (kolejność przypadkowa):
(1) Marienburg (taka sama nazwa jak naszego Malborka i łotewskiego Aluksne) – obecnie Feldioara,
(2) Schwarzburg (Schwarzenburg?) – obecnie Codlea,
(3) Kreuzburg (to nazwa zamku, osada nazywała się Thell) – obecnie Teliu,
(4) Rosenauer Burg (Rosenau) – obecnie Rāsnov,
(5) Heldenburg – obecnie Halchiu,
(6) Dietrichstein / Törzburg – obecnie Bran,
(7) Kronstadt – obecnie Brasov (pol. Braszów),
(8) Ruckersdorf – obecnie Rucār (prawdopodobnie o ten gród chodziło G. Labudzie, gdy pisał o Ruczarburgu),
(9) Eulenburg – nie ma rumuńskiej nazwy z uwagi na fakt, że wokół zamku nie rozwinęła się żadna osada.
Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że ponadto istniały krzyżackie fortyfikacje (grody) w miejscowościach: Halmagen (Halmágy), Galt (Ugra), Miklósvár oraz Pepea(?). Wszystkich byłoby zatem aż kilkanaście...
Przyjrzyjmy się temu, co zostało, a może raczej - w przypadku ziemi Borsa - przede wszystkim temu, co wzniesiono tutaj później, na fundamentach krzyżackich umocnień .
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
1. Zamek Dietrichstein
(Törzburg, obecnie Bran)
Co łączy hrabiego Draculę z Krzyżakami? Więcej, niż moglibyśmy się spodziewać. Ale też mniej, niż niektórzy próbują nam to wmówić. W każdym razie z grubsza chodzi o poniższy zamek:
Pierwszą, drewnianą wówczas warownię wznieśli tutaj Krzyżacy ok. 1212 roku. Ówczesna nazwa grodu – Dietrichstein – pochodziła od jego fundatora, rycerza zakonu Krzyżackiego o imieniu Dietrich. Położony na 60-metrowej skale gród pozwalał kontrolować szlak handlowy prowadzący przez tzw. Alpy transylwańskie do odległego o 30 kilometrów Braszowa. Po utracie Siedmiogrodu przez Krzyżaków obiekt ten trafił w ręce Sasów siedmiogrodzkich, a w roku 1370 został zniszczony podczas najazdu tureckiego. W 1377 roku Sasi, z przyzwoleniem króla, odbudowali zamek – wznosząc go z kamienia i cegły w stylu gotyckim...
Jeśli chodzi o Vlada „Palownika” zwanego Draculą, to historię z jego zamieszkiwaniem w zamku należy uznać za sprytny chwyt marketingowy, mający przyciągnąć turystów. Vlad Tepes rzeczywiście miał okazję kilkakrotnie być tutaj, ale nie była to jego siedziba, a jedynie daleko wysunięta placówka, z której niekiedy korzystał podczas podróży.
Tak więc będąc tutaj nie zobaczy się ani zamku Krzyżaków, ani głównej rezydencji Draculi, pewien jednak związek między nimi istnieje - sam zamek zaś robi duże wrażenie!
c.d.n.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Skoro już Kolega Bodzio poruszył problematykę Krzyżaków w Siedmiogrodzie, to pozwolę sobie tutaj odesłać Szanownych Czytelników do wątku, w którym swego czasu napisałem odrobinę na ten temat.
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
8/09/2009, 18:58
