| |
|
|
 Nożownicy
| |
|
|
|
|
Witam wszystkich.
Wrzesień już się skończył a mnie ciekawość zżera. Czy mógłbym prosić o zamieszczenie lub przesłanie materiałów na temat sztyletników? Może być długie i "nudne" bo i tak jest ciekawe 
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(hesus @ 26/11/2007, 22:26) Witam. poszukuje materiałów na temat działalnosci "nożowników" podczas powstania listopadowego. gdzie mozna na ten temat poczytac i zdobyc jakies informacje. z gory dzięki i pozdrawiam.
Fragment z: Dorota Lewandowska
Archiwum Główne Akt Dawnych
Zbrojne struktury Żandarmerii Narodowej
w okresie powstania styczniowego –
żandarmi „wieszający” i sztyletnicy w aktach
organów sądowo-śledczych Zarządu
Wojenno-Policyjnego w Królestwie Polskim
(w 155. rocznicę powstania styczniowego)
"Oprócz wpisów dotyczących „wieszatieli”, w wykazach skazanych poja-
wiają się informacje naprowadzające na trop innej jeszcze formacji działa-
jącej w strukturach żandarmerii – kowal Piotr Dąbrowski z Kałuszyna został
oskarżony o przygotowanie sztyletów46. Bronią tą posługiwała się najbardziej
zakonspirowana grupa żandarmów, tzw. sztyletników, z których rąk ginęli
w Warszawie szpicle, konfidenci, policjanci carscy, wrogowie władz narodo-
wych.
Cieszący się złą sławą sztyletnicy (ros. кинжaлщики), najprawdopodobniej
działali już w okresie sprawowania funkcji rządu powstańczego przez Komitet
Centralny Narodowy. Formacja, łączona z osobą Ignacego Chmieleńskiego,
syna carskiego generała47, została powołana początkowo do ochrony wła-
snych urzędników, ministrów oraz struktur sądowych, wojskowych i admi-
nistracyjnych powstania; szybko jednak otrzymała prawo wykonywania wy-
roków śmierci, określonych przez ustawodawstwo Rządu Narodowego. Już
18 lutego 1863 r. Rząd Narodowy wydał dekret „O odwecie za zbrodnie nie-
przyjacielskie”, w którym do osób zasługujących na odwet wymienił: winnych
okrucieństwa, autorów i wykonawców doraźnych wyroków, i tych, „którzy
w czymkolwiek okażą się szkodliwymi”48.
Sztyletnicy stali się także oddziałem Straży Bezpieczeństwa, powołanej
przez Bobrowskiego. Po utworzeniu żandarmerii narodowej w okresie maj/
czerwiec 1863 r. sztyletnicy weszli w jej skład. Sztyletnicy z sekcji żandar-
merii stałej (straż bezpieczeństwa) chronili władze centralne w stolicy i na
prowincji przed zamachami wewnętrznymi. Wspierając obóz czerwonych
w czasie przewrotu w maju 1863 r., przyczynili się do ich zwycięstwa, grożąc
przywódcom białych śmiercią, a groźby swoje niejednokrotnie urzeczywist-
niali. Sztyletnicy z sekcji żandarmerii tajnej (straży przybocznej naczelnika
policji) mieli za zadanie wykonywać wyroki śmierci na szpiegach, zdrajcach
powstania oraz egzekwować wyroki orzeczone przez powstańcze sądy naro-
dowe. Likwidowali też prominentnych działaczy wrogich stronnictw i waż-
nych funkcjonariuszy administracji rosyjskiej. Po reorganizacji żandarmerii
w czerwcu 1863 r. weszli w skład Straży Narodowej Bezpieczeństwa, będąc
powstańczym kontrwywiadem w V Oddziale Żandarmerii. Działalność jednej
i drugiej formacji często się łączyła, co znacznie utrudnia odtworzenie ich za-
dań i kompetencji49.
Sztyletnicy w czasie trwania powstania rozszerzyli działalność zbroj-
ną o akcje o charakterze psychologiczno-terrorystycznym, by w ten sposób
złamać morale carskiej administracji, aparatu policyjnego i wojskowego.
Stworzone przez Chmieleńskiego tzw. roty sieczne skierowały ostrze terro-
ru w najwyższe sfery rosyjskiej elity rządzącej w Królestwie Kongresowym50.
Już w 1862 r. zorganizowano w Warszawie zamachy na ważne osobisto-
ści w Królestwie. Pierwszym z nich był nieudany atak dokonany 27 czerw-
ca 1862 r., w Ogrodzie Saskim, na namiestnika Aleksandera Nikołajewicza
von Lüdersa. Zamachowcem był oficer rosyjskiej armii, Ukrainiec Andriej
Potiebnia. Lüders, choć ciężko ranny, przeżył zamach. 3 lipca 1862 r. jego
następca na stanowisku namiestnika wielki książę Konstanty uczestniczył
w przedstawieniu w Teatrze Wielkim w Warszawie, gdzie oddał do niego chy-
biony strzał czeladnik krawiecki Ludwik Jaroszyński; 7 i 15 sierpnia 1862 r.
doszło do zamachów na margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, jednak ani
Ludwikowi Ryllowi, ani Janowi Rzońcy nie udało się pozbawić życia naczelni-
ka Rządu Cywilnego; przy Rzońcy znaleziono sztylet pokryty strychniną. 8 li-
stopada 1862 r. zginął namiestnik kancelarii tajnej policji Paweł Felkner, zaj-
mujący się inwigilacją spiskowców. Zaatakowany w bramie własnego domu
przy ul. Twardej został śmiertelnie ugodzony sztyletem. Całą akcją dowodził
22-letni wówczas konspirator Władysław Kotkowski. Wiosną 1863 r. doszło
do zamachu na publicystę i pisarza, dziennikarza „Dziennika Powszechnego”
Józefa Aleksandra Mniszewskiego, uznanego za zdrajcę za wysługiwanie
się Rosjanom i donosy, które przekazał policji. Rankiem, 2 maja 1863 r.,
Mniszewski został zabity trzema ciosami sztyletu na werandzie swego miesz-
kania przy ul. Rymarskiej 8"
pzdr., PB
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
17/01/2013, 9:32
