Topos ten, był szczególnie popularny w literaturze, jako przykłady można wymienić m.in:
"Lalke" B. Prusa
QUOTE
Świat podobny jest do amatorskiego teatru więc nieprzyzwoicie jest pchać się w nim do ról pierwszych, a odrzucać podrzędne. Wreszcie, każda rola jest dobra, byle grać ją z artyzmem i nie brać jej zbyt poważnie.
"Życie dworskie" I. Krasickiego -
QUOTE
Choć nierówne teatrum, gdzie są umieszczeni,
Co pan w izbie, to słudzy dokazują w sieni.
"Człowiek boże igrzysko" J. Kochanowskiego
QUOTE
Nie rzekł jako żyw żaden więtszej prawdy z wieka,
Jako kto nazwał bożym igrzyskiem człowieka.
Bo co kiedy tak mądrze człowiek począł sobie
i nasłynniejszy chyba fragment obrazujący topos "theatrum mundi", pochodzący z "Makbeta" W. Szekspira -
QUOTE
Życie jest tylko przechodnym półcieniem,
Nędznym aktorem, który swoją rolę
Przez parę godzin wygrawszy na scenie,
W nicość popada - powieścią idioty,
Głośną, wrzaskliwą, a nic nie znaczącą.
W malarstwie popularniejsze jest natomiast wykorzystanie motywu maski:
Pietro Longhi - "Nosorożec w Wenecji"
Znalazłem ciekawy opis tego obrazu mam nadzieje, że będzie przydatny:
QUOTE
Artysta namalował wydarzenie autentyczne, choć scena wygląda jak wyjęta ze snu lub płócien surrealistów. Widzimy dziwaczne zwierzę z prehistorycznie wyglądającą głową, o ciemnej zrogowaciałej skórze. Na drugim planie, nie mniej dziwaczni weneccy birbanci z maskami na twarzach i z ciemnymi kapeluszami na głowach. Dziwne zwierzę i tak wydaje się bardziej wolne w swoim nieokrzesaniu, w przeciwieństwie do arystokratycznych hulaków, zmanierowanych i spętanych przez ciasne ograniczenia społecznych formuł. Maska w tym przypadku jest częścią zachowań ludzi pozbawionych naturalnych zachowań i obyczajów nie tylko w czasie karnawału.
Władysław Ślewinski - "Maska i książki"
Opis:
QUOTE
Obraz ma zdecydowanie symboliczne przesłanie. Maska jest tu znakiem przemijania marności losu ludzkiego. Nie bez znaczenia dla interpretacji obrazu może być fakt, że w czasie gdy artysta go malował, paryskie gazety rozpisywały się o topielicy wyłowionej z Sekwany. Zabarwienie twarzy-maski sugeruje ten kierunek interpretacji. Kolorystyka – ciemny fiolet, ciemny błękit – sugeruje stany pełne mistycyzmu i tajemnicy.
Kolejne obrazy które mogą okazać się pomocne:- Francis Picabia - Po deszczu
- Salvador Dali - Marzenie senne
- Max Beckmann - Podróż na rybach
- Max Ernst - Ubieranie poślubionej
- Victor Brauner - Rysunek woskiem
- Francis Bacon - Studium głowy Luciena Freuda
- James Ensor - Intryga
- Wojciech Weiss - Autoportret z maskami
- Witold Wojtkiewicz - Cyrk