Drukowana wersja tematu

Napisany przez: historyczkaamatorka 16/03/2020, 14:31

Cześć! Przychodzę z pytaniem (niektórzy pewnie stwierdzą, że banalnym i powinnam „pokopać” w źródłach) dotyczącym Anny Cylejskiej i Jagiełły.

Przede wszystkim interesuje mnie to, w jakim języku się porozumiewali. Z wielu źródeł wynika, że królowa znała niemiecki (domyślam się, że skoro mieszkała w Celje, to i słoweński) natomiast Władysław znał ruski i litewski (ale czy w końcu nauczył się polskiego?).

Poza tym, szukam również jakichś wiarygodnych informacji o jej osobie. Na razie przejrzałam mnóstwo stron, forów i książek i nie znalazłam nic oprócz kilku wzmianek. Nikt nie rozwinął jej lat życia po koronacji. Jaką królową była, czy miała wpływ na politykę i przede wszystkim, czy zasłynęła z jakichś zasług dla Polski?

Będę bardzo wdzięczna za wszelkie podpowiedzi .

Napisany przez: Wilczyca24823 16/03/2020, 17:10

Najwięcej informacji o Annie Cylejskiej po koronacji znajdziesz u Długosza.
Jagiełło nakazał przesunąć ślub z Anną po to, aby nauczyła się języka polskiego i obyczajów polskich, więc zapewne król już polski znał i w takim języku porozumiewał się z Anną. Podejrzenie, że znając ruski (wtedy bardziej podobny do polskiego niż obecnie) i przebywając 15 lat wśród Polaków, Jagiełło mógł jeszcze nie umieć polskiego, jest obraźliwe wobec niego oraz dla jego otoczenia.

Napisany przez: historyczkaamatorka 16/03/2020, 18:45

Najwięcej informacji o Annie Cylejskiej po koronacji znajdziesz u Długosza.
Jagiełło nakazał przesunąć ślub z Anną po to, aby nauczyła się języka polskiego i obyczajów polskich, więc zapewne król już polski znał i w takim języku porozumiewał się z Anną. Podejrzenie, że znając ruski (wtedy bardziej podobny do polskiego niż obecnie) i przebywając 15 lat wśród Polaków, Jagiełło mógł jeszcze nie umieć polskiego, jest obraźliwe wobec niego oraz dla jego otoczenia.

Napisany przez: Svetonius21 7/07/2021, 12:00

Anna jest chyba najbardziej zapomnianą z królowych Jagiełły i wiele jest niejasności wokół jej osoby, choćby wiek i traktowanie przez Hermana. Anna miała być polskim Kopciuszkiem, poniewieraną sierotą i piątym kołem u wozu dla kuzyna ojca. Tymczasem mało prawdopodobne jest, aby Anna urodziła się już w 1380 roku, a więc kilka miesięcy po ślubie, gdy jej matka miała około 14 lat. To raczej nie było normą. Do tego przed wyruszeniem na krucjatę antyturecką w 1396 roku Herman, spodziewając się, że może z wyprawy już nie wrócić, spisał testament, a na wykonawcę ostatniej woli wyznaczył kuzyna-Fryderyka z Ortenburga. W testamencie nazywa Annę zdrobniale ("Andlerin" czy coś podobnego, nie pamiętam dokładnie, a "Dam Władysława Jagiełły" nie mam pod ręką, tam czytałem o testamencie Hermana)nakazuje krewniakowi znaleźć Annie odpowiedniego męża a nawet wyznacza sumę posagu (tak się raczej nie traktuje poniewieranej sieroty). Herman z krucjaty szczęśliwie powrócił, a po powrocie miał jeszcze trzy lata na znalezienie męża krewniaczce zanim w 1400 roku przybyło poselstwo od Jagiełły. Skoro Anna wciąż była wtedy panną, to widocznie była jeszcze za młoda, aby śpieszyć się z zamążpójściem.

Napisany przez: Wilczyca24823 7/07/2021, 12:52

Bardzo dużo informacji znajdziesz w artykule "Anna of Celje (Cilli): in search of the overlooked Queen". Ja go ściągnęłam ubiegłego roku http://www.academia.edu.

W tym artykule znajdziesz też szczegóły testamentu Hermana, także częściowo oryginalny tekst.

Napisany przez: Svetonius21 7/07/2021, 13:57

Do tego kolejna kwestia-co zniechęciło Jagiełłę do ożenku po przybyciu Anny do Krakowa? Według Janickiego nie wygląd (Jagiełło i tak dla ładnej buźki się nie żenił, tylko z powodów czysto politycznych) a jej entuzjastyczne przyjęcie w Krakowie-król miał się wystraszyć, że Anna stanie się drugą Jadwigą i nastąpi powrót dwuwładzy w królestwie, a do ożenku ostatecznie przekonały go kłopoty Zygmunta, uwięzionego przez własnych poddanych.

Napisany przez: Wilczyca24823 7/07/2021, 14:15

Interpretacjom Janickiego nie wierzyłabym za bardzo. To taki drugi Jasienica. Taką obawą można by tłumaczyć co najwyżej przeciąganie koronacji Anny, ale nie ślub.

Jeżeli Jagiełło potrzebował ekstra motywacji do ślubu z Anną, to jak dla mnie bardziej przekonała go szansa na zakup Nowej Marchii od Zygmunta za posag, jaki Anna przywiozła ze sobą do Polski.

Zygmunt odzyskał wolność na długo przed ślubem Jagiełły z Anną.

Napisany przez: Svetonius21 7/07/2021, 14:20

A czy odsunięcie swatów od godności i zaszczytów można interpretować jako zemstę (czy raczej próbę wyżycia się na kimś) Jagiełły? Generalnie zachowanie Jagiełły po przybyciu Anny do Krakowa ciężko logicznie uzasadnić.

Napisany przez: Wilczyca24823 7/07/2021, 14:40

O tym odsunięciu pisał tylko Długosz, a on też nie jest wiarygodny. Pamiętając, jakie różnice dzieliły Jagiełłę i Jadwigę na początku ich związku, logiczne wydaje się, że Jagiełło bał się powtórki z pierwszego małżeństwa.

Tym bardziej że jeżeli to miał być ślub czysto polityczny, nie uroda miała być zachęta do niego i jej brak nie mógł być przeszkodą.

Polacy biorący udział w układach krewskich takoż jakoś wysokich godności nie otrzymali po koronacji Jagiełły. Najbardziej awansowali ci, którzy doprowadzili do tejże koronacji - a raczej ci, którzy doprowadzili do koronacji Jadwigi (ona sama nigdy nikogo za to nie nagrodziła). Sama Jadwiga zaszła w ciążę dużo później po ślubie niż Cylejka. Anna jeździła z mężem na Litwę, której Jadzia nie zobaczyła nigdy, zresztą z Jagiełłą za często nie jeździła. Można dojść do wniosku, że Jagiełło wolał Annę. Mimo tego przesunięcia ślubu.

Napisany przez: Svetonius21 7/07/2021, 15:11

Teraz jeszcze kwestia wieku Anny-czyżby urodziła się kilka lat później niż tradycyjnie zakładany 1380 lub 1381 rok? Wiek matki oraz fakt, iż w 1400 roku nadal była panną, przemawiają za tą teorią. Późne narodziny Jadwigi Jagiełłówny także wydają się w takim układzie nie takie dziwne.

Napisany przez: Wilczyca24823 7/07/2021, 15:37

Bardzo możliwe. Badaczka słoweńska w w/w artykule określiła datę narodzin Anny między 1381-1388 rokiem. Ja bym mogła przesunąć na 1389 rok nawet. Rozmowy małżeńskie można było zacząć, zanim Anna skończyła przepisane 12 lat.


Anna mogła się urodzić w 1381/2 roku, to, że matka miała dopiero 14 lat, nic nie znaczy. Małgorzata Beaufort także w tym wieku została matką.

Co do późnego macierzyństwa - Bośniaczka została matką 17 lat po ślubie. Nikt chyba nie sądzi, że dopiero wtedy skończyła 18 lat czy 24

natomiast za późniejszą niż 1381 rok datą urodzenia Anny mógłby przemawiać fakt, że w 1396 roku Herman używa jej imienia zdrobniale, co świadczyłoby, że Anna była nadal traktowana jako dziecko, czyli mogła mieć wtedy mniej niż 8 lat - na pewno zaś nie miała 12 lat.

Napisany przez: rapahandock 8/07/2021, 9:47

Najszybciej z żon Jagiełły w ciążę zaszła Sonka, bo w 22 miesiące po ślubie, przy czym trzeba wziąć pod uwagę, że król łącznie przez ponad rok przebywał z dala od królowej, jak również to, że wiedząc, iż wiele czasu mu nie została wziął się intensywnie za dziecioróbstwo.
Nie znam intinerarium Jagiełły między styczniem 1402 r., a lipcem 1407 r., aczkolwiek jestem w stanie sobie wyobrazić, iż król z królową widywali się stosunkowo rzadko, szczególnie w pierwszych latach małżeństwa.
Tak na chłopski rozum wynika z tego, że Jagiełło nie sypiał ze swoimi żonami, o ile ich wcześniej nie poznał i nie wytworzyła się między nimi nić sympatii (nawet nie śmiem sugerować czegokolwiek o miłości). Przy jego poziomie niekonwencjonalności (jak na owe czasy) to brzmi całkiem racjonalnie. Być może właśnie to ta potrzeba wcześniejszego poznania małżonki była przyczyną "długich" zaręczyn?

Napisany przez: Wilczyca24823 8/07/2021, 20:28

Napisany przez: Ida Wielkie Gniazdo 8/07/2021, 21:06

Teraz jeszcze kwestia wieku Anny-czyżby urodziła się kilka lat później niż tradycyjnie zakładany 1380 lub 1381 rok? Wiek matki oraz fakt, iż w 1400 roku nadal była panną, przemawiają za tą teorią. Późne narodziny Jadwigi Jagiełłówny także wydają się w takim układzie nie takie dziwne.

Napisany przez: Wilczyca24823 8/07/2021, 21:12

Teraz to odleciałaś. W średniowieczu za dojrzałą i dorosłą uznawano dziewczynę zdolną do rozmnażania się, przyheto, że następuje to ukończeniu przez nią 12 roku życia. Los pedofilem zrobił Ludwika, który skonsumował swoje małżeństwo z pierwszą żoną, kiedy ta skończyła 11 lat. Bośniaczka była tskże młoda, a na dodatek Ludwik zaczął z nią sypiać przed ślubem.

Napisany przez: Ida Wielkie Gniazdo 23/09/2023, 21:13

nakazuje krewniakowi znaleźć Annie odpowiedniego męża a nawet wyznacza sumę posagu (tak się raczej nie traktuje poniewieranej sieroty).

Napisany przez: Wilczyca24823 23/09/2023, 23:10

To nie dobre serce Hermana, tylko prawdopodobnie ostatnia wola jej ojca. Tyle otrzymała jej matka, Anna Kazimierzówna, w posagu od swojego opiekuna, króla Ludwika.

Napisany przez: Ida Wielkie Gniazdo 21/10/2023, 19:27

Do tego kolejna kwestia-co zniechęciło Jagiełłę do ożenku po przybyciu Anny do Krakowa? Według Janickiego nie wygląd (Jagiełło i tak dla ładnej buźki się nie żenił, tylko z powodów czysto politycznych) a jej entuzjastyczne przyjęcie w Krakowie-król miał się wystraszyć, że Anna stanie się drugą Jadwigą i nastąpi powrót dwuwładzy w królestwie, a do ożenku ostatecznie przekonały go kłopoty Zygmunta, uwięzionego przez własnych poddanych.