| |
|
|
 Historia języka polskiego na Śląsku, Rekonstrukcje i mapy etniczne Śląska
| |
|
|
|
|
Tutaj chciałem poświęcić troszkę miejsca zagadnieniu germanizacji Śląska i oryginalnego zasięgo gwar polskich. Zacznę od dwóch map które w temacie "Polskość Dolnego Śląska" zamieścił juz arnold. Wydaje mi się, że zostały zbyt prędko przeoczone i nie poświęcono im wystarczającej uwagi.
http://i52.tinypic.com/dylnxh.gif
Źródło: "Historia Śląska" pod redakcją Karola Maleczyńskiego, Wrocław 1966, Tom 1, cz.3.
http://i55.tinypic.com/2h37pc2.gif
Źródło: "Atlas historyczny Polski. Śląsk w końcu XVIII wieku, Wrocław 1976" pod redakcją Juliana Janczaka i Tadeusza Ładogórskiego.
Tutaj natomiast niemieckie mapy ukazujące sytuację ze schyłku XIX wieku i początku wieku XX:
http://i55.tinypic.com/15xn32e.jpg
Źródlo: 1885 Schlesien Meyers Konversations-Lexikon, 4. Aufl
Sytuacja z 1895, źródlo nie jest mi znane. Mapę znalazlem na stronie "polskiekresy.info"
http://i55.tinypic.com/zu4n76.jpg
Sytuacja z 1905 roku, za Meyers Konversations-Lexikon.
Materialy do XVII i XVIII wieku na podstawie inforamcji pochodzących z wizytacji kościelnych oraz opracowań niemieckich etnografów - Josepha Partscha i Friedricha Alberta Zimmermana. Do przełomu XVIII i XIX wieku posłużyly wyniki ankiety kościelnej z 1814.
Ten post był edytowany przez MazurPruski: 22/03/2011, 22:32
|
| |
|
|
Odpowiedzi
| |
|
|
|
|
QUOTE(yarovit @ 23/03/2011, 0:13)
Tamte to mapy odpowiednio z 1895, XVII wieku, XVIII/XIX wieku i z 1885 roku. Ta o której mowa jest tutaj:
http://i52.tinypic.com/sgpr4g.jpg
Mapa jest niezwykle schematyczna i jak widać przedstawia sytuację mniej dokładnie niż mapa Ładogórskiego z XVII wieku. Jedyną róznicą jest chyba wyraźnie zaznaczony Głogów wraz z okolicą, ktory dla XVII wieku jest już, poza jedną enklawą, zgermanizowany. Nie wiem na jakich źródłach opiera sie ta mapa ale nie jest to przypadek bowiem jeszcze na kolejnej mapie obrazującej sytuację z po germanizacji w XVII-XIX wieku, Głogów wraz z całą okolica i dość sporym kawałkiem na południe oznaczony jest jako polskojezyczne. Jest to więc jedyna rozbieżność jaką zauważylem. Sądzę, że lepiej jest więc opierać się na Ładogórskim, i sieci zaznaczonych na mapie wsi kościelnych.
Mapa powyżej jest o tyle ciekawa że ukazuje też sytuację gwar polskich na obszarze Ziemii Lubuskiej, Ks. Krośnieńskiego oraz ślaskich okolic Świebodzina i Sulechowa - czego z kolei nie ukazuje mapa Ładogórskiego. Jest to bardzo ciekawe zagadnienie gdyż to własnie tutaj gwary te przetrwały najdłużej. Do wieku XVIII i XIX. Reliktowo natomiast w Chwalimiu (choć to już Wielkopolska) aż po wiek XX. Ciekawe jest też zagadnienie Łużyczan, a właściwie Wendow, w Ks. Krośnienskim i Ziemii Lubusiej. Tutaj własnie mieszkała grupa ludności o pogranicznym, językowo mieszanym polsko-łuzyckim charakterze.
Gdzies znalazlem tez informacje o tym, że w XVI wieku klin ludności polskiej sięgał aż po Ząbkowice Śląskie i obejmowal płn. Ks Legnickie. Nie musi to dziwić skoro jeszcze w XIV wieku j.polskie siegal:
http://kazimierzwielki.michalkiewicz.eu/im...kolonizacja.jpg
- Ziebic
- Legnicy
- Świdnicy
- Jeleniej Góry!
Widać więc że rozrzucoce wysepki ludności polskiej mogły w XIV wieku utrzymywac sie na całym obszarze historycznego Ślaska. Jednak obszary Jeleniej Góry, Legncy, Świdnicy czy Ziębic były to już jednak rejony objętę silną kolonizacją niemiecką. Więc rodzimy żywioł polski musiał być już w regresie. Sytuacja w XV wieku więc będzie tu pewną średnią pomiedzy mapa powyżej obrazujacą wiek XIV, a mapą Ładogorskiego:
Ten fragment mapy przedstawia zasięg języka polskiego na Dolnym Śląsku w XVII wieku. Jak widać obszar ten nie dotykał ani nie obejmował już Ząbkowic, Dzierżoniowa, Świdnicy i Głogowa choć utrzymywał się jeszcze w pobliżu tych miast. Zapewne obejmował jeszcze w XV i XVI wieku. Okolice Legnicy były już wg. mapy zgermanizowane. Choć utrzymała się enklawa w okolicy Lubina, a więc i tutaj mowa polska musiala wystepowac szerzej w wiekach poprzednich.
Ten post był edytowany przez MazurPruski: 23/03/2011, 1:00
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(MazurPruski @ 23/03/2011, 0:16) Jedyną róznicą jest chyba wyraźnie zaznaczony Głogów wraz z okolicą, ktory dla XVII wieku jest już, poza jedną enklawą, zgermanizowany. Nie wiem na jakich źródłach opiera sie ta mapa ale nie jest to przypadek bowiem jeszcze na kolejnej mapie obrazującej sytuację z po germanizacji w XVII-XIX wieku, Głogów wraz z całą okolica i dość sporym kawałkiem na południe oznaczony jest jako polskojezyczne. Jest to więc jedyna rozbieżność jaką zauważylem. Sądzę, że lepiej jest więc opierać się na Ładogórskim, i sieci zaznaczonych na mapie wsi kościelnych.
Różnica ta może być tylko pozorna, bowiem jedna mapa przedstawia schematycznie koniec XV wieku a druga połowę XVII. Skoro jeszcze wtedy istniały dwie enklawy polskie w okolicach Głogowa i Lubina, to należy przypuszczać, że mapy z atlasu historycznego dotyczące końca XV wieku są poprawne, i obszar wkoło Głogowa oraz dalej na południe był wtedy jeszcze częściowo polski.
Ostatecznie w Głogowie mamy "Przedmieście Polskie" - które jak podaje Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskie rozwijało sie własnie w XV wieku, przede wszystkim w jego drugiej połowie. Tak więc germanizacja Głogowa i okolic na południe przypaść musiała na wiek XVI i XVII.
|
| |
|
|
Posts in this topic  MazurPruski Historia języka polskiego na Śląsku 22/03/2011, 21:56 yarovit Czy są jakieś mapy dla 15 wieku? 22/03/2011, 23:46  MazurPruski
Tak dokladnych nie ma. Sądzę, że sytuację dla w... 23/03/2011, 0:04 Ferdas @Mazur Pruski, mógłbyś jeszcze raz wrzucić mapkę d... 1/05/2013, 11:45 konto_usuniete_28.02.16 Co to za enklawy językowe ( polskie ) w okolicach ... 1/05/2013, 11:55 Radosław Sikora Jeżeli kogoś interesuje sytuacja w Międzyborzu i o... 1/05/2013, 18:05 kalev Wydaje mi się, że pod koniec XV wieku w okolicach ... 6/05/2013, 15:04 konto_usuniete_28.02.16
:?: Nigdy o takowym nie słyszałem ? Podasz linka ... 6/05/2013, 15:06 kalev Gwary dolnośląskie - wikipedia
"Z braku źród... 6/05/2013, 16:46 Alexander Malinowski2 A skąd wiemy, że w ogóle w Karkonoszach ktoś miesz... 6/05/2013, 18:19 Mścisław100
A dlaczego przed II wojna światową Sudety i Karko... 8/01/2020, 18:21 kalev
Nie szukałem archeologicznych źródeł świadczącyc... 6/05/2013, 21:33 Alexander Malinowski2 Po pobieżnym pogooglowaniu znalazłem szereg inform... 6/05/2013, 21:45 Piegziu
W Karkonoszach może nie, ale na pobliskich płasko... 6/05/2013, 22:18 kalev
Ja myślę, że mniejszość - głównie wyższe partie ... 10/05/2013, 10:36 Domen Jeszcze dla porównania sytuacja z około roku 1333:... 17/10/2013, 17:54 Domen Barthel Stein, "Descriptio Tocius Silesie et ... 27/02/2014, 2:51 poloh Ze Słownika Oławskiego Baltazara Działasa wiemy, ż... 13/04/2014, 14:17 Ferdas Trochę szkoda, że językowa sytuacja z XVII wieku n... 14/01/2016, 22:30 Domen Post #3, komentarz do załączonych tam map:
Zwraca... 11/10/2019, 4:17 mlukas
Ciekawa jest też historia strzelińskich Czechów, ... 18/10/2019, 20:46 Domen
A w woj. wielkopolskim nadal żyją rdzenni Dolnoś... 22/10/2019, 6:32 Domen Mam znajomego Niemca, którego przodkowie uciekli z... 30/12/2019, 13:39 Domen Ta mapa chyba dobrze pokazuje zasięg ludności pols... 2/02/2020, 2:33 Mścisław100
Ciekawym zagadnieniem jest to ilu Polaków na Doln... 4/02/2020, 14:38 Ferdas Jednocześnie mapy etnograficzne Platera (1825) i B... 17/12/2020, 11:26 Krut syn Gryna
Są gdzieś dostępne te mapy? 9/12/2021, 22:54 Sambor1308
Czy mógłbyś zamieścić na forum te mapy? 4/04/2024, 17:50
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
22/03/2011, 21:56
