|
|
Reforma administracyjna 1975
|
|
|
|
QUOTE(Ferdas @ 22/06/2019, 9:28) @tellchar Miałeś do wyboru 200 miast powiatowych, ale trafiłeś Kojarzyłem, że chyba jesteś z okolic Zamościa, więc Hrubieszów pasował jak ulał. Sam pochodzę z okolic Chełma i mieszkańcy tego miasta w 1975 cieszyli się z nawiązania do czasów przedrozbiorowej ziemi chełmskiej i województwa chełmskiego, uznając reformę za szansę na rozwój. Jednocześnie nikt nie kwestionował, że Chełm to ta sama ranga co np. Lublin. Chyba władze PRL też to skojarzyły, bo te małe województwa zostały pogrupowane w "regiony społeczneo-gospodarcze", których bodajże było 8. BTW teraz mieszkańcy Chełma raczej ubolewają, że w 1999 prawie 70 tys. Chełm został zrównany z 15 tys. Włodawą...
|
|
|
|
|
|
|
|
To witam krajana Choć co do obecnej sytuacji, to trochę nie do końca, skoro wszystkie siedziby województw karłowatych (z wyjątkiem Piły) są dziś miastami na prawach powiatu, więc dalej są nieco uprzywilejowane.
|
|
|
|
|
|
|
|
@Ferdas
niby miasto na prawach powiatu coś daje (przede wszystkim więcej zadań ale i większe możliwości finansowania tych zadań), ale jednak dzielenie środków europejskich odbywa się w stolicach województw. Obecne stolice zyskują, a byłe stolice... no cóż, jakieś resztki z pańskiego stołu tam trafią... Nawet powstała książka "Miasto Archipelag" dotycząca sytuacji byłych miast wojewódzkich, która raczej rysuje się średnio ciekawie.
|
|
|
|
|
|
|
|
Wszyscy tutaj emocjonują się województwami, rzadziej powiatami. A przecież w roku 1975 (czasem nieco wcześniej, czasem trochę później) miało też miejsce poszerzenie granic szeregu miast, nierzadko polegające na przyłączeniu całych ościennych gmin bądź miasteczek. Szczególnie wiele takich przypadków miało miejsce w województwie katowickim, pewnie ze względu na gęstszą niż gdziekolwiek w kraju sieć osiedleńczą. Niektóre z tych zmian przetrwały lecz niektóre nie zostały zaakceptowane przez mieszkańców miejscowości przyłączanych i po latach uległy cofnięciu.
Przykłady: BĘDZIN 1973: przyłączono miasto Łagisza 1975: miasto Grodziec staje się częścią Będzina; 1977: przyłączono Wojkowice (Komorne)
BIAŁYSTOK - obszar przed 1973 r.: 71 km² - obszar po przyłączeniach z 1973 r. 89,00 km² - obszar po przyłączeniach z lat 1980-81: 89,75 km² - obszar obecny (od 2006): 102,12 km²
BYDGOSZCZ 1973: przyłączono ponad 800 ha terenów wraz z miastem Fordon 1977: przyłączono większość terenów łączących macierzysty rdzeń miasta z Fordonem. Fordon z około 8-tysięcznego miasteczka rozwinął się w ciągu 35 lat w prawie 70-tysięczną dzielnicę mieszkaniową, charakteryzującą się odrębnością przestrzenno-krajobrazową.
BYTOM Po reformie administracyjnej w 1975 roku nowymi częściami Bytomia stały się: - Dotychczasowa gmina Stolarzowice (dzielnice Stolarzowice i Górniki) - miasto Radzionków (dzielnice: Rojca, Stroszek, Wiktor - Victor, Sucha Góra, Lazarówka i Blachówka). W 1998 roku Radzionków, wraz z dzielnicą Rojca, ponownie stał się samodzielnym miastem lecz Wiktor, Sucha Góra, Lazarówka i Blachówka pozostały w granicach Bytomia.
DĄBROWA GÓRNICZA Duży wpływ na to miasto miało wybudowanie w latach 1972-1976 największego w kraju Kombinatu Metalurgicznego "Huta Katowice". Największą powierzchnię wynoszącą 209 km², miasto posiadało w latach 1977-1984. W 1975 r.: miasto Strzemieszyce Wielkie przyłączono miejscowość do Dąbrowy Górniczej. W 1977 w skład Dąbrowy Górniczej z obszaru miasta Ząbkowice weszły: Ząbkowice właściwe, ponadto szereg miejscowości z dotychczasowych gmin Wojkowice, Ząbkowice i Łosień. W 1993 także Trzebiesławice wyłączono z gminy Siewierz i włączono do Dąbrowy Górniczej.
Pobocznym epizodem są tu dziele Sławkowa (tego od Bramy Sławkowskiej w Krakowie). W 1977 miasto Sławków zostało wcielone do Dąbrowy Górniczej. Kampania na rzecz odłączenia Sławkowa od Dąbrowy uwieńczona została referendum przeprowadzonym w 1981, w którym 93% uczestników opowiedziało się za samodzielnością Sławkowa. W 1984 Sławków odzyskał samodzielność administracyjną. Po reformie administracyjnej 1999 r. początkowo Sławków trafił do woj. małopolskiego (pow. olkuski), lecz na podstawie opinii mieszkańców "przeprowadził się" do woj. śląskiego (pow. będziński, pomimo oddzielenia od reszty tego powiatu).
GLIWICE W 1975 roku Gliwice poszerzono o osadę Wilcze Gardło (dawne, niemieckie osiedle dla funkcjonariuszy NSDAP; po wojnie osiedli tam m.in. reemigranci polscy z Francji).
JASTRZĘBIE-ZDRÓJ W 1975 na skutek reformy administracyjnej przyłączono wsie: Ruptawa, Szeroka, Moszczenica, Borynia, Skrzeczkowice i (przejściowo) Pniówek (1977–1992).
KATOWICE W 1975 r. nastąpiło poszerzenie miasta na południe (Kostuchna, Murcki).
KĘDZIERZYN-KOŹLE Dzisiejsze miasto Kędzierzyn-Koźle powstało w 1975 z połączenia czterech osobnych organizmów administracyjnych: Kędzierzyna, Koźla, Sławięcic i Kłodnicy. Miastem o dłuższej tradycji historycznej i zarazem siedzibą powiatu było Koźle (Cosel), lecz po wojnie zostało demograficznie prześcignięte przez rozwijający się wokół zakładów chemicznych Kędzierzyn. Herbem miasta stał się dotychczasowy herb Koźla (Kędzierzyn wcześniej nie dorobił się herbu własnego). Być może utrzymanie podwójnej nazwy miasta (jakby przez analogię do Bielska-Białej?) powoduje iż zarówno mieszkańcy Koźla jak i Kędzierzyna czują się dowartościowani?
KRAŚNIK W 1975 roku miasta Kraśnik Lubelski i pobliski Kraśnik Fabryczny oraz wsie położone między nimi (Piaski i Budzyń) połączono w jedno miasto – Kraśnik.
ŁAZISKA GÓRNE W 1973 połączono wszystkie Łaziska (Górne, Średnie i Dolne) - w jeden organizm miejski.
MYSŁOWICE 1975 – dołączono nowe dzielnice w granice miasta: Wesoła, Kosztowy, Krasowy, Imielin, Brzęczkowice, Chełm Śląski, Kopciowice, 1994 – od Mysłowic odłączono Imielin, Chełm Śląski, Kopciowice.
RYBNIK W latach 70. XX w. Rybnik powiększył swe terytorium, ponieważ włączonych zostało do niego kilka podrybnickich wiosek i miasteczek. Po zmianach ustrojowych to poszerzenie miasta ostało się.
SOSNOWIEC W 1975 r. do Sosnowca przyłączono miasta: Kazimierz Górniczy, Klimontów i Zagórze. I tak już zostało. W latach "dekady sukcesu" propaganda plotła też o przyszłym połączeniu miast najdroższego sercu Towarzysza Edwarda Zagłębia Dąbrowskiego (Będzina, Dąbrowy Grn., Sosnowca, może także Czeladzi) - w jedno miasto Zagłębie. Ale na gadce się skończyło.
*SZCZAWNICA-KROŚCIENKO W latach 1973–1982 istniało utworzone administracyjnie miasto Szczawnica-Krościenko. Obecnie Szczawnica i Krościenko to byty osobne.
TARNOWSKIE GÓRY 1975 – do Tarnowskich Gór zostały wcielone miasta Strzybnica i Miasteczko Śląskie.
TYCHY Niedługo przed gierkowską reformą administracyjną, w 1973 do Tychów przyłączono gromady Cielmice, Jaroszowice, Urbanowice, część miasta Bieruń Stary. W 1975 w granice miasta włączono miasta i gminy: Bieruń, Lędziny, Imielin, Wyry, Gostyń, Chełm Śląski. Lecz niedługo potem, w 1977 wyłączono z Tychów gminy: Imielin, Chełm Śląski i część Kopciowic. W 1991 doszło do podziału wielkich Tychów, z granic miasta wyłączono pięć miast i gmin: Bieruń, Bojszowy, Kobiór, Lędziny i Wyry. O ile wiem, powodem zadrażnień pomiędzy Bieruniem a Tychami pozostaje obecny przebieg granicy między miastami. Obecna granica – wbrew historii – pozostawia na terenie Tychów tereny dawnej Fabryki Samochodów Małolitrażowych (FSM, obecnie FCA). Wiąże się z tym drażliwa kwestia tego do której kasy miejskiej wpływać ma odpowiedni procent podatków CIT i PIT. Wszelako współcześni mieszkańcy bloków zbudowanych niegdyś dla FSM (w większości potomkowie przyjezdnych spoza Śląska) optują za pozostaniem w granicach Tychów zaś do Bierunia nie czują najmniejszego sentymentu. WODZISŁAW ŚLĄSKI W 1975 roku, w wyniku "gierkowskiej" reformy administracyjnej, przyłączono do Wodzisławia Śląskiego miasta: Radlin, Pszów, Rydułtowy oraz gminę Marklowice, co poszerzyło obszar miasta do 110 km². W 1991 r na terenie Rydułtów odbyło się referendum, w którym udział wzięło 39,9% mieszkańców, z czego 97,5% opowiedziało się za odłączeniem. W 1992 r. nastąpiło usamodzielnienie się Rydułtów i zarazem odpadnięcie od Wodzisławia jednej kopalni. Po referendum, w 1994 również Marklowice usamodzielniły się. Podobnie Pszów (odłączył się w 1995) Kłopotliwe było odłączenie się Radlina, albowiem dawna granica dwóch miast przecina dziś jedno osiedle mieszkaniowe. Po wytyczeniu nowej granicy w 1997 r. miasto Radlin odzyskało samodzielność. Pewną nagrodą pocieszenia dla wodzisławian jest to, iż pomniejszone miasto stało się siedzibą powiatu ziemskiego w skład którego wchodzą m.in. usamodzielnione miasta (choć padały propozycje wielkiego powiatu rybnickiego).
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardzo chętnie przeczytałbym posty od mieszkańców wymienionych miejscowości. Na czym to polega, iż jedne poszerzenia granic miejskich nabrały cech trwałości, zaś inne nie? Co na przykład motywowało mieszkańców miejscowości pod Wodzisławiem, by się odłączyć a co stępiło dążenia "niepodległościowe" peryferyjnych dzielnic pobliskiego Rybnika?
Ten post był edytowany przez petroCPN SA: 16/06/2020, 11:36
|
|
|
|
|
|
|
|
Nie ma sprawy.
W przypadku Białegostoku przyłączone obszary to zwarta zabudowa jednorodzinna. Eóżnica pomiędzy terenami przyłączonymi w 1973 r. a późniejszymi nabytkami polega jedynie na tym, że ten pierwszy był efektem planowania - zabudowa następowała po przyłączeniu i trwa do dnia dzisiejszego, natomiast te z lat 2002-2006 (przyłączenie wsi Dojlidy Górne i Zawady; chronologicznie to akurat w odwrotnej kolejności) to usankcjonowanie procesu powstawania oddolnie osiedli podmiejskich w bezpośrednim sąsiedztwie granic. Przyłączenie następowało często z inicjatywy mieszkańców (objęcie infrastrukturą pt. utwardzenie, oświetlenie ulic, komunikacją miejską itp). Na chwilę obecną są to tereny całkowicie zintegrowane z miastem.
Należy pamiętać, że Białystok nadal po wzroście terytorialnym jest jednym z miast o najwyższej liczbie ludności na km kwadratowy powierzchni.
PS. Jeszcze jedno - komuny to akurat nie dotyczy, ale powiększenie obszaru z lat 2002 i 2006 było o tyle łatwiejsze, że nie miały one znaczenia dla gmin Dobrzyniewo i Zabłudów w skład których wcześniej wchodziły. W bezpośrednim sąsiedztwie pozostają nadal niewłączone miejscowości jak Grabówka, Hryniewicze czy Kleosin. Na ich terenie są zlokalizowane obiekty związane z działalnością gospodarczą (produkcja, handel hurtowy itp.) co powoduje, że są istotnym źródłem dochodów gmin, do których przynależą. Tu mamy przy okazji historię konfliktu Grabówki z Supraślem. Grabówka generowała i generuje nadal większość przychodów do kasy gminy Supraśl, której władze latami upośledzały ją pod kątem inwestycji infrastruktualnych ładując pieniądze w upiększanie Supraśla. Doszło do tego, że Grabówka wystąpiła o wyłączenie jej z gminy Supraśl i utworzenie gminy samodzielnej. Otarło się o "wielką politykę" - ostatnim rzutem na taśmę peowski MSWiA odłączył Grabówkę, ale na skutek interwencji posiadającego bardzo dobre stosunki z PIS burmistrza Supraśla ostatniego dnia 2015 r. decyzja ta została uchylona.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(chassepot @ 19/06/2020, 13:10) Przyłączenie następowało często z inicjatywy mieszkańców (objęcie infrastrukturą pt. utwardzenie, oświetlenie ulic, komunikacją miejską itp). Grabówka generowała i generuje nadal większość przychodów do kasy gminy Supraśl, której władze latami upośledzały ją Wielkie dzięki za ten bardzo ciekawy opis. Gdy piszesz o inicjatywie oddolnej (w nadziei na szybką poprawę infrastruktury), czy masz na myśli lokalne referenda bądź uchwały jakichś organów przedstawicielskich? Czy jedno albo drugie miało miejsce?
Spory o utrzymanie bądź przejęcie terenów z kasą w tle - to niestety zwykła sprawa. Gdy w 2015 r. zamierzano poszerzyć granice Opola, opór stawili zwłaszcza mieszkańcy sąsiedniej gminy Dobrzeń Wielki; doszło tam nawet do strajku głodowego. A poszło o to na czyjej ziemi znajdzie się duża Elektrownia Opole. Dobrzenianom nie było obojętne, czy procent od podatków płaconych przez elektrownię będzie nadal przeznaczony na potrzeby 14,5-tysięcznej gminy czy też będzie rozdysponowywany przez ratusz 128-tysięcznego powiększonego miasta wojewódzkiego. Zdaje się, iż stanęło na tym, iż do zmiany granic miejskich jednak doszło, ale przyłączony Dobrzeń uzyskał gwarancję specjalnej zapomogi wypłacanej przez parę następnych lat. No cóż, kasa to bardzo ważny motyw.
|
|
|
|
|
|
|
|
Wnioski mieszkańców i konsultacje społeczne. Do tego stosowne uchwały Rad Gminy i Rady Miejskiej. W przypadku Dojlid Górnych czynnikiem, który wywołał wolę przyłączenia się do Białegostoku była odmowa gminy Zabłudów do przystąpienia do wspólnego programu miasta Białystok, gminy Juchnowiec Kościelny (należy do niego wspomniana przeze mnie miejscowość Hryniewicze, która nadal pozostaje poza Białymstokiem) i gminy Choroszcz dotyczącego budowy sieci kanalizacyjnej.
W przypadku Zawad proces trwał od 1999 r., w przypadku Dojlid Górnych (plus przyległa wieś Halickie) od 2004 r. Zresztą władze miasta Białegostoku akurat nie były na początku zbyt entuzjastycznie nastawione do projektu przyłączenia Dojlid, Halickich etc.
Na marginesie poza zakresem czasowym dekady gierkowskiej interesujące jest to, że z kolei tereny przyłączone w 1919 r. i 1954 r. (poza miasteczkiem czy też osiedlem Starosielce) stały się lokalizacją dla większości białostockich osiedli mieszkaniowych (praktycznie niemal dla wszystkich) bądź obiektów przemysłowych - aczkolwiek te osiedla i obiekty powstawały od lat 50-tych z największą intensyfikacją od połowy lat 60-tych do wczesnych 80-tych. Obszary przyłączone po 1973 to wyłącznie teren budownictwa jednorodzinnego.
Ten post był edytowany przez chassepot: 19/06/2020, 16:17
|
|
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|