27 lipca 1944 r. wojska sowieckie wkroczyły do Białegostoku. Niemcy wycofywali się dość szybko, próbowali stawiać opór jedynie na podejściach do miasta, między innymi w rejonie Grabówki. Zaskoczyło to miejscowe dowództwo Armii Krajowej, które nie zdołało wydać rozkazów o rozpoczęciu akcji „Burza”, nie przeprowadzono ataków na wcześniej wyznaczone obiekty.

W mieście utworzyło się kilka ośrodków władzy. Pierwszy stanowiła Miejska Rada Delegatów Ludu Pracującego (Gorsowiet). W Białymstoku pojawiły sięinformacje o powrocie miasta i całego obwodu do BSRS, w terenie ogłoszono mobilizację do Armii Czerwonej. Władze zarządziły nawet wprowadzenie czasu moskiewskiego i utrzymały godzinę policyjną. Gorsowiet opuścił Białystok 2 sierpnia 1944 r. Drugim przedstawicielem władzy był Józef Przybyszewski „Grzymała” – Delegat Rządu na Kraj w Londynie, który jednocześnie pełnił funkcję wojewody. Wezwał on ludność cywilną do podporządkowania się jego zarządzeniom, a Armia Krajowa została wskazana jako legalna siła zbrojna. Przybyszewski mianował też Ryszarda Gołębiowskiego „Andrzeja” prezydentem Białegostoku. Ważną rolę odgrywał też wojskowy sowiecki komendant miasta Piotr Sobiennikow. Władza czwarta, którą reprezentowali przedstawiciele Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w osobach m.in. Edwardy Orłowskiej i dr Jerzego Sztachelskiego pojawiła się w Białymstoku pod koniec lipca 1944 r.

7 sierpnia władze sowieckie aresztowały m.in. J. Przybyszewskiego i R. Gołębiowskiego oraz majora Władysława Kaufama „Bogusława” z dowództwa AK. Władzę w Białymstoku przejęli przedstawiciele PKWN. Władza prawdziwie polska musiała zejść do podziemia.

Ponawiam pytanie: czy jak Armia Czerwona zdobyła Białystok, traktowano to miasto jak radzieckie, czy od razu przeszło w rece polskie?