Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Najstarsze polskie roczniki/annały, Od Rocznika Gaudentego do Dawnego
     
Ivar
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 8
Nr użytkownika: 1.708

 
 
post 12/11/2005, 9:29 Quote Post

Próbuję ułożyć sobie krótkie stemma annalium (czyli "drzewo genealogiczne roczników") tworząc krótką linię łączącą pierwszy potwierdzony w źródłach polski rocznik z najstarszym zachowanym w oryginale. Niestety z braku fachowej literatury posiłkuję się jedynie klilkoma pozycjami i gubię się w morzu nazw własnych. Obawiam się, że mojej liście daleko do doskonałości, ale od czegoś wyjść musimy, więc pozostawiam do krytyki i o nią znawców tematu proszę. Głównie trapią mnie nazwy własne onych annałów i moje próby ich przypisania właściwym zabytkom. Ma ktoś może tłumaczenie Rocznika świętokrzyskiego (Rocznika dawnego)? Za pomoc z góry dzięki.

1. Najstarszy rocznik polski / Rocznik poznańsko-gnieźnieński / Rocznik Gaudentego

- za Jerzy Wyrozumski „Historia Polski do roku 1505” PWN 1982:
„Dziś jednak nie ulega wątpliwości, że pierwszych zapisów rocznikarskich dokonano w Polsce jeszcze w X w., na krótko po 970 r. Kanwą tych zapisków była tablica paschalna pochodząca z niemieckiej Fuldy, która do Polski dostała się najprawdopodobniej drogą przez Czechy. Zawierała ona już pewne zapisy rocznikarskie (nie dotyczące Polski), zaczerpnięte z innych roczników niemieckich (Hersfeld i Korbea). W Polsce pomieszczono na niej (zapewne w Poznaniu) grupę 8 lub 10 zapisek z lat 965-990 (992), których geneza wiąże się najprawdopodobniej z pontyfikatem misyjnym biskupa Jordana. Z kolei po założeniu arcybiskupstwa w Gnieźnie, pod arcybiskupim pontyfikatem Gaudentego (brata św. Wojciecha) i pod jego bezpośrednim wpływem dopisano następną grupę 6 lub 8 zapisek z lat 981-999. Szczęśliwym trafem kontynuowane potem zapiski tego rocznika dostały się do innej rodziny rocznikarskiej, bo ten najstarszy rocznik poznańsko-gnieźnieński został prawdopodobnie w 1039 r. Wywieziony do Czech, gdzie stał się zaczynem annalistyki czeskiej.”

2. Rocznik Rychezy

- za Jerzy Wyrozumski „Historia Polski do roku 1505” PWN 1982:
„Wspomniana wyżej drugą rodzinę roczników polskich otwiera według najnowszych badań tablica paschalne przywieziona do Polski w 1013 r. przez Rychezę, żonę Mieszka II. Na tablicy tej znajdowało się już wiele zapisek pochodzenia nadreńskiego (od 730), wpisanych prawdopodobnie w Kolonii, na podstawie rocznika miejscowego i tzw. augijskiego. W Polsce wpisano na tej tablicy szereg informacji o charakterze dworskim, wzbogacając o zapiski rocznika poznańsko-gnieźnieńskiego. Tak uformowany rocznik został z Polski zapewne przez Rychezę wywieziony (1032), a z kolei powrócił wraz z Kazimierzem Odnowicielem. Znalazł się w Krakowie, gdzie był kontynuowany przez kapitułę katedralną.”

3. Rocznik kapitulny krakowski / Annales Regni Polonorum deperditi? (Annales Polonorum deperditi)?

- za Gerard Labuda „Mieszko I” Ossolineum 2002:
„„Roczniki kapitulny krakowski” zaginiony około 1290 r.”

- za Jerzy Wyrozumski „Historia Polski do roku 1505” PWN 1982:
„W różnym czasie dokonywano odpisów, lub raczej obszernych wyciągów z tego rocznika, które stały się zawiązkiem innych roczników, jak świętokrzyskiego datowanego z około 1120 r. (najstarszy zachowany w oryginale), kapitularnego poznańskiego i lubińskiego. W 1266 r. dokonano przeróbki rocznika kapitularnego krakowskiego na nowy zwód rocznikarski. Polegała ona na przepisaniu, z mniejszymi niż dotąd opuszczeniami, starego zwodu oraz na włączeniu u jego początku kośćca chronologicznego dziejów powszechnych „od początku świata”, tj. wyciągu ze znanego dzieła Izydora z Sewilli (VII w.) pt. „Etymologiae”.”

4. Rocznik świętokrzyski / Rocznik dawny / Annales S.Cruis

- za http://www.polska.pl/archiwa/sredniowiecze....htm?id=104962:
„Ok. 1122 r.
Rocznik świętokrzyski dawny, zwany obecnie Rocznikiem dawnym.
Komentarz:
Rocznik świętokrzyski dawny zwany obecnie Rocznikiem dawnym, wpisany jest na trzech ostatnich stronach kodeksu zawierającego Epistolae canonicae z glossą Walafrida Strabona i Anzelma z Laon. Jest najstarszym zachowanym polskim rocznikiem. Został odpisany ok. 1122 r. z niezachowanego rocznika tzw. Annales Regni Polonorum deperditi. Wydarzenia z lat 948-1119 zostały z niego przepisane, z lat 1119-1122 są oryginalną kontynuacją. Dopiska pod rokiem 1136 pochodzi od innego pisarza i jest późniejsza. Rocznik od XIII w. należał do kapituły katedralnej w Krakowie, po 1459 r. znajdował się w opactwie benedyktyńskim Krzyża Świętego na Łysej Górze. Nie wiadomo, kiedy i jak dostał się do Biblioteki Załuskich. Razem z jej zbiorami został wywieziony po trzecim rozbiorze do Petersburga, skąd wrócił po traktacie ryskim. Rocznik zawiera najważniejsze fakty młodego państwa polskiego. Należy zwrócić uwagę, iż przy przepisywaniu skryba pomylił się i mechanicznie przesunął datację rok naprzód. Wśród informacji znajdują się: "Dubrovka venit ad Miskonem" (Dąbrówka przybywa do Mieszka), "Mysko dux baptizatur" (Mieszko książę jest ochrzczony), „Passio sancti Adalberti” (Męczeństwo świętego Wojciecha). (Tomasz Makowski)
Co warto przeczytać?
- Labuda G., Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, "Kwartalnik Historyczny", 78, 1971, s. 804-839;
- Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław-Warszawa-Kraków 1964;
- Hornowska M., Zdzitowiecka-Jasieńska H., Zbiory rękopiśmienne w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1947;
- Semkowicz W., Rocznik świętokrzyski dawny, Kraków 1910;
- Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej, red. H. Tchórzewska-Kabata, Warszawa 2000, s. 42-43.
Publikacja źródła:
- Monumenta Poloniae Historica. Pomniki Dziejowe Polski, t.2, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872, s. 772-774.
Opis zewnętrzny: Oryginał, jęz. łaciński z ok. 1122 r., 22x14 cm, oprac. XIX w., kk. 40.
Miejsce przechowywania: Biblioteka Narodowa Zakład Rękopisów, sygn. II 3312.”
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
Belfer historyk
 

VIII ranga
********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 3.525
Nr użytkownika: 8.375

Pawel
Stopień akademicki: posiadam
Zawód: patrz nick
 
 
post 12/11/2005, 15:09 Quote Post

Bardzo dobry artykuł wyjaśniający te sprawy z dołączoną na końcu tablicą, która zawiera filiację, czyli wzajemne powiązania między polskimi rocznikami zawiera artykuł Gerarda Labudy, Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, "Kwartalnik Historyczny", R.78; 1971, s. 804-839. Nie jest to może nowa rzecz, ale nadal jak najbardziej aktualna, na której opiera się to wszystko co napisałeś w swoim poście.
Z nowszej literatury warto jeszcze zapoznać sie z artykułem T. Jasiński, Początki polskiej annalistyki, [w:] Nihil superfuum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor J. Krzyzaniakowej, Poznań 2000. Jest też najnowszy artykuł G. Labuda, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa? "Studia Źródłoznawcze",t.39, 2001.
Jesli chodzi o tłumaczenie Rocznika świętokrzyskiego to osobiście nie spotkałem sie z jego tłumaczeniem na język polski i wątpie żeby coś takiego było w ogóle.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
piotpal
 

W Służbie Ich Królewskich Mości: Qltury i Nauki
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.255
Nr użytkownika: 7.889

Piotr P.
Zawód: student
 
 
post 13/11/2005, 22:16 Quote Post

Wiem, że to podstawowy podręcznik, ale zauważyłem, że cytujesz J. Wyrozumskiego, więc zapytam: przejrzałeś może S. Szczura, Historia Polski, Średniowiecze. Powinieneś znaleźć tam podstawy, co do źródłoznastwa tej epoki, a także podstawową biliografię.
Twój artykuł jest ok.
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej