Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
6 Strony < 1 2 3 4 > »  
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Zbójnictwo tatrzańskie
     
rycymer
 

Ellentengernagyként
*********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 5.900
Nr użytkownika: 30.754

 
 
post 30/04/2008, 9:23 Quote Post

QUOTE(Arbago @ 30/04/2008, 10:09)
Napiszcie coś więcej o Juraju Janosiku!
*



Wiki na dobry początek wystarczy? smile.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #16

     
yarovit
 

Lemming Pride Worldwide
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 2.689
Nr użytkownika: 22.276

 
 
post 30/04/2008, 9:40 Quote Post

QUOTE(Arbago @ 30/04/2008, 10:09)
czy czasem nie reprezentują oni potrzeby buntu, wolności i sprawiedliwości.


confused1.gif

Przez rabunek?
 
User is offline  PMMini Profile Post #17

     
rycymer
 

Ellentengernagyként
*********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 5.900
Nr użytkownika: 30.754

 
 
post 30/04/2008, 10:14 Quote Post

QUOTE(yarovit @ 30/04/2008, 10:40)
confused1.gif

Przez rabunek?
*



Bo to, yarovicie, lewacy są! tongue.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #18

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 30/04/2008, 15:29 Quote Post

QUOTE(Arbago @ 30/04/2008, 9:09)
A tak na marginesie, to czy nie zastanawiało was nigdy to dlaczego tak wszyscy lubią historię o Janosiku i o zbójach tatrzańskich, czy czasem nie reprezentują oni potrzeby buntu, wolności i sprawiedliwości.


Ech rolleyes.gif Janosik okradał równo każdego, kto miał pieniądze, bez względu na pochodzenie społeczne, poza tym interesujące są jego powiązania z węgierskimi panami, którzy często dostarczali mu alibi rolleyes.gif

QUOTE
Co do mateji to już nie skacze, zresztą i tak był kiepski przy swoim koledze z Wisły.


Takie porównanie ubliża Wojciechowi Matei dry.gif

Łzy się leją Matejowi,
Ostatniemu zbójnikowi
Hej Bartusiu, twoje gęśle znajom moje siumne chody
Moje myśli…


QUOTE
Przez rabunek?


QUOTE
Zbójnika trzeba odróżnić od rozbójnika i złodzieja. Ci
ostatni są zwykli rabusie, kradnący pieniądze, owce, mordujący
ludzi dla rozboju, podli i wyzuci ze wszelkich dodatnich
przymiotów. Tymczasem zbójnik jest bohaterem
wcielającym w sobie najpiękniejsze przymioty rycerstwa;
jest zbuntowanym przeciw sile junakiem, dla którego mord
jest wstrętnym, którego się on dopuszcza tylko z ostatniej
konieczności – w obronie życia


Stanisław Witkiewicz wink.gif

QUOTE
Nie zabijoj… nigda… bez potrzeby!(…)
I nie nastaj po próżnicy na bliźniego kości,
A niek se beskurcyjo zdycho ze starości.
Cheba ze juz jynteres, to wte nie znos łaski,
Uzywajęcy pistolca, noza cy ciupaski.


"Dziesiyncioro Bozego przykozania zbójnickiego". Z. Barglik


Wracając do Janosika to polecam wizytę w Liptowskim Mikulaszu w Muzeum Janka Kráľa, szczególnie wystawę Mikulášska mučiareň, czyli o izbie tortur w Liptowskim Mikulaszu, gdzie są fragmenty z przesłuchania Janosika podczas tortur wink.gif


Śrybelny miesiącku
Do świarnej frajerki pokoz drogę dobrom
Jabo se mie obieś za poślednie ziobro
Za stretnięcie nasyk rącek przy ubocy
Mozes mi potocek cyrwonej wytoczyć.
rolleyes.gif


Polecam jako lekturę na długi weekend:
Janina Goszczyńska, Mit Janosika w folklorze i literaturze słowackiej XI X
wieku, Warszawa 2001. wink.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #19

     
pulemietczik
 

VII ranga
*******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.814
Nr użytkownika: 39.443

Stopień akademicki: dr
Zawód: wpisuje PESEL-e
 
 
post 30/04/2008, 16:12 Quote Post

Idzie Janko idzie
kukawka mu kuka
sumna jego droga
od buka do buka

Idzie Janko idzie
wysoko sie niesie
mało mu sie które
kłania dzewo w lesie

Wisi Janko wisi
za poślednie ziebro
pytajom sie Pany
kaj złoto i śrebro

Choćbych ja mioł wisieć
na tzech subienicach
nikomu nie powiem
o moich piwnicach

Wisi Janko wisi
juz zamknoł powieki
ale jego sława
bydzie trwać na wieki

 
User is offline  PMMini Profile Post #20

     
Tadeusz Kościuszko
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 411
Nr użytkownika: 36.589

Damian
Zawód: licealista
 
 
post 30/04/2008, 19:57 Quote Post

Byłbym za. Słyszałem wiele też o zbójnikach w okolicy Zawoji i Śląsku.
 
User is offline  PMMini Profile Post #21

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 30/04/2008, 20:18 Quote Post

QUOTE(Tadeusz Kościuszko @ 30/04/2008, 19:57)
Byłbym za. Słyszałem wiele też o zbójnikach w okolicy Zawoji i Śląsku.
*




Szczególnie z Zawoji, bo Ci ze Śląska to były mięczaki rolleyes.gif Wspominałem na tym forum o Baczyńskim zresztą wink.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #22

     
yarovit
 

Lemming Pride Worldwide
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 2.689
Nr użytkownika: 22.276

 
 
post 30/04/2008, 20:42 Quote Post

QUOTE(carantuhill @ 30/04/2008, 16:29)
QUOTE
Przez rabunek?


QUOTE
Zbójnika trzeba odróżnić od rozbójnika i złodzieja. Ci
ostatni są zwykli rabusie, kradnący pieniądze, owce, mordujący
ludzi dla rozboju, podli i wyzuci ze wszelkich dodatnich
przymiotów. Tymczasem zbójnik jest bohaterem
wcielającym w sobie najpiękniejsze przymioty rycerstwa;
jest zbuntowanym przeciw sile junakiem, dla którego mord
jest wstrętnym, którego się on dopuszcza tylko z ostatniej
konieczności – w obronie życia


Stanisław Witkiewicz wink.gif


Wybacz, ale co niby z tego wynika? Tylko to, że zakochany w górach bez pamięci artysta wychodzi sam z siebie, by usprawiedliwić bandytyzm. Zbójnicy byli rabusiami i nic tego nie zmieni. A jeśli nie zabijali, to co z tego? Czy jeśli jakiś dres skroi (i nie zabija!) nastolatka, to też zaraz staje się kochającym wolność romantykiem? Co do tej rycerskości, to mi się widzi, że to raczej naciągane i to mocno. To tak jakby oczekiwać, że rycerze średniowieczni rzeczywiście przestrzegali ideałów etyki rycerskiej.
 
User is offline  PMMini Profile Post #23

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 30/04/2008, 20:51 Quote Post

QUOTE(yarovit @ 30/04/2008, 20:42)
Wybacz, ale co niby z tego wynika? Tylko to, że zakochany w górach bez pamięci artysta wychodzi sam z siebie, by usprawiedliwić bandytyzm. Zbójnicy byli rabusiami i nic tego nie zmieni. A jeśli nie zabijali, to co z tego? Czy jeśli jakiś dres skroi (i nie zabija!) nastolatka, to też zaraz staje się kochającym wolność romantykiem? Co do tej rycerskości, to mi się widzi, że to raczej naciągane i to mocno. To tak jakby oczekiwać, że rycerze średniowieczni rzeczywiście przestrzegali ideałów etyki rycerskiej.



Janosik został narodowym bohaterem słowackim, pomimo, ze sporo jego ofiar to byli także Słowacy, a w jego działaniach nie było krzty troski o naród rolleyes.gif Krętymi ścieżkami biegnie pamięć historyczna wink.gif

 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #24

     
Tadeusz Kościuszko
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 411
Nr użytkownika: 36.589

Damian
Zawód: licealista
 
 
post 1/05/2008, 7:43 Quote Post

A czy w waszych okolicach grasowali dawniej jacyś zbójnicy?
 
User is offline  PMMini Profile Post #25

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 1/05/2008, 10:28 Quote Post

QUOTE(Tadeusz Kościuszko @ 1/05/2008, 7:43)
A czy w waszych okolicach grasowali dawniej jacyś zbójnicy?
*



No pewnie wink.gif Dużo by ich wymieniać wink.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #26

     
Beniamin Pogoda
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 333
Nr użytkownika: 41.490

Beniamin Pogoda
Stopień akademicki: (-)
Zawód: lekarz
 
 
post 1/05/2008, 12:20 Quote Post

QUOTE(Tadeusz Kościuszko @ 30/04/2008, 19:57)
Słyszałem wiele też o zbójnikach w okolicy Zawoi (...)

Władysław Midowicz podaje, że "Zawoja jeszcze w XVIII wieku zwana była od dużej ilości żyjących w niej zbójów - Zabojem. Oni to zarąbali opornego bacę na Czatoży i uwarzyli w kotle z żętycą, a jeden z juhasów, uciekłszy wysoko w las, zagrał na trombicie ostrzegawczą nutę, niosącą się gdzieś ku Wilcznej:
Spólnicy! Spólnicy! - bo tu som zbójnicy!
Bace uwarzyli, a syr na górnicy!
"
Ostatniego babiogórskiego harnasia, Matysa, zwolniono z więzienia w 1850 roku (wyrabował kasę sądu w Dolnym Kubinie na Orawie, a zdobycz - kwartę dukatów - miał zakopać gdzieś pod głazem na przełęczy Brona). Opodal tej przełęczy, na północnym stoku Babiej Góry, jest miejsce, które zwie się Zbójecki Wąwóz; ponoć zbójcy dzielili się tam łupem, wracając z Orawy. Nie inaczej było na odległym o dzień drogi Pilsku. Pisze wójt żywiecki, Andrzej Komoniecki: "Góra ta ma stąd swoje nazwisko Pilsko, iż tam dawnych czasów orawscy zbójcy mieli na onej górze swoje zebrania i uciechy sobie czynili, kazawszy sobie wina, piwa, gorzałki za swoje piniądze przywozić, gdzie pijatyki z owczarzami i dziewkami miewali (dlatego radziłem spotkać się na Pilsku - BP) i często się tam opijali, skąd górę tę od onych pijatyk Pilsko nazwano i dotychczas nazywa się" (Chronografia, albo Dziejopis Żywiecki, 1704) Nie musiały to być dla wójta aż tak odległe czasy, skoro w 1630 roku na rynku w Żywcu powieszono na haku herszta tych zbójów Sebastiana Burego; tenże Bury, ciągnięty za żebro, wołał: "Wio, Bury, do góry!"
 
User is offline  PMMini Profile Post #27

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 7/05/2008, 20:38 Quote Post

Temat jest o zbójectwie tatrzańskim, ale jeśli już poszerzamy temat wink.gif

QUOTE
Pisze wójt żywiecki, Andrzej Komoniecki: "Góra ta ma stąd swoje nazwisko Pilsko, iż tam dawnych czasów orawscy zbójcy mieli na onej górze swoje zebrania i uciechy sobie czynili, kazawszy sobie wina, piwa, gorzałki za swoje piniądze przywozić, gdzie pijatyki z owczarzami i dziewkami miewali (dlatego radziłem spotkać się na Pilsku - BP) i często się tam opijali, skąd górę tę od onych pijatyk Pilsko nazwano i dotychczas nazywa się"


Opowieść ludowa mówi, że o niedoszłej żeniaczce Pilska i Babiej Góry. Ponieważ Pilsko upiło się przed ślubem, Babia Góra porzuciła go. Pilsko pocieszenie znalazło w ramionach Romanki rolleyes.gif

QUOTE
Opodal tej przełęczy, na północnym stoku Babiej Góry, jest miejsce, które zwie się Zbójecki Wąwóz; ponoć zbójcy dzielili się tam łupem, wracając z Orawy


Wiele miejsc w mojej wink.gif części Beskidów jest związane ze zbójcami. Choćby nazwa Policzne - wg legendy na tamtejszej Polanie zbójcy dzielili się zrabowanymi pieniędzmi, czyli licyli się wink.gif Jest tam kaplica pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela, która jest zwana zbójnicką, bo mieli ją zbójcy postawić jako wotum przebłagalne. Jedną z najlepszych platform widokowych na Babiej jest Sokolica. Urwisko powstało podobno przed kilkoma stuleciami. Z nią wiąże się ciekawa legenda o 13 beczkach, w dwunastu miałoby być złoto, w trzynastej wino. Skarbów strzeże troje drzwi: kamienne żelazne i cisowe, które otwierają się w równonoc wiosenną. Sprawdzałem, niestety nie znalazłem sad.gif Z Zubrzycy przez przełęcz Brona biegł Zbójecki Chodnik, którym wędrowali zbójcy na Orawę, zajmujący się redystrybucją dóbr zgromadzonych przez orawskich kapitalistów rolleyes.gif

Ciąg dalszy nastąpi jak sobie przypomnę opowieści babci rolleyes.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #28

     
Folkatka
 

V ranga
*****
Grupa: Użytkownik
Postów: 529
Nr użytkownika: 1.647

Agata Witkowska
Stopień akademicki: magister :))
 
 
post 21/09/2008, 23:17 Quote Post

Wiele jest legend o zbójnikach, których lud uważał za swoich bohaterów. Szedł o nich "Szyr" po dziedzinie, że "równali świat", co oznaczało, że rabowali mienie bogatych panów, które później częściowo rozdawali biednym i zawsze stawali w ich obronie, a zwłaszcza pokrzywdzonych. Ci też ukrywali i ochraniali ich przed władzami, które ich ścigały.
Największy rozwój zbójnictwa na terenie Zachodnich Beskidów i Tatr przypada na wiek XVII i XVIII, kiedy wzmagał się na pańskich folwarkach ucisk pańszczyźniany wobec poddanych chłopów. Miłujący swobodę - "ślebodę" górale nie mogąc się pogodzić z niewolniczym trybem życia pod batogiem ekonoma, często uciekali i kryli się po lasach. Śpiewali: "Panowie, panowie, będziecie panami, ale nie będziecie rządzić góralami". Najwięcej jednak młodzi górale bali się poboru do długoletniej służby wojskowej w obcych armiach, skąd nierzadko wracało się ze zrujnowanym zdrowiem. Zbójnictwo więc wydawało im się azylem bezpieczeństwa, symbolem wolności i życia "na ślebodzie", organizowali się tędy w grupy, na czele których stał najodważniejszy z nich "harnaś" tj jakby hetman zbójnicki. Za odwagę, honor i fantazję kochały ich dziewczęta, a lud śpiewał o nich pieśni. Byli postrachem bogatych, a szczególnie niesprawiedliwych panów i gazdów, którzy ich też za to nienawidzili i urządzili na nich obławy mając na swoje usługi policję i wojsko. Pomagali im w tym zdrajcy, którzy łakomili się na wyznaczone za ich głowę nagrody.
Do najsłynniejszych zbójników należeli: pochodzący ze Słowacji Janosik - stracony wraz ze swymi zbójnikami w 1713 r. w Liptowskim Mikolaszu, Ondraszek - zbójnik śląski zabity w 1715 r. przez zdradzieckiego druha Juraszka, bracia Klimczokowie - pojmani i sądzeni w 1690r. w Oświęcimiu. Jednego z nich powieszono na haku za pośrednie zebro, podobnie jak zbójnika Józefa Baczyńskiego, straconego w 1736 r. i Burego, który podciągany w górę na haku miał z fantazją zawołać: "Wio Bury do góry". Taka śmierć była w opinii ludu najbardziej honorowa - przeznaczona tylko dla harnasi tj. przywódców zbójnickich. Pośledniejszych zbójników łamano kołem lub żywcem ćwiartowano po uprzednich torturach. Inni słynni zbójnicy to: Podgórski, Szczotka, Czapiec, Sawka i nasz kamesznicki "Proćpak, czyli Jurek Fiodor, stracony przez powieszenie 26 stycznia 1796 r. w Kamesznicy wraz ze swoją zbójnicką drużyną. O jego dziejach żywiecki poeta - Zdzisław Maria Okuljar napisał legendę - dramat w 7 obrazach pt. "Godzinki zbójeckie" - jest on wiekowy i wzruszający. Przydałoby się opracować go i pokazywać na scenie lub na filmowym ekranie, tym bardziej, że Janosik i Ondraszek już dawno stali się bohaterami szklanego ekranu.

============================
Taki tekst znalazłam, na stronie www.nsik.com.pl
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #29

     
carantuhill
 

Bieskidnik
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 8.503
Nr użytkownika: 12.703

WOJCIECH
Zawód: Galileusz
 
 
post 22/09/2008, 16:16 Quote Post

Tekst ciekawy, ja tylko dopowiem wink.gif

QUOTE
Największy rozwój zbójnictwa na terenie Zachodnich Beskidów i Tatr przypada na wiek XVII i XVIII, kiedy wzmagał się na pańskich folwarkach ucisk pańszczyźniany wobec poddanych chłopów


Racja dry.gif Przyczyn było wiele. Potop szwedzki spowodował upadek gospodarczy Polski, szlachta ratując swoje dochody, zwiększała obciążenia wobec poddanych, łamała dawne przywileje. Osobną rolę odegrali starostowie królewscy, którzy łamali prawo i nadużywali władzy, dążąc do zwiększenia dochodów - właśnie w wyniku działalności starosty lanckorońskiego wybuchło powstanie Jakuba Śmietany ze Skawicy (nadal w Skawicy żyją jego potomkowie wink.gif ) Lecz to nie był jedyny okres "zbójeckiej pomyślności", konsekwencją wojen napoleońskich i osłabienia Austrii był także rozwój zbójectwa na początku XIX wieku, zasilanego dziesiątkami dezerterów dry.gif Warto też pamiętać o XV wieku, kiedy to zbójectwo miało nawet poparcie niektórych Piastów i żeby przeciwdziałać rajdom zbójców z księstwa oświęcimsko-zatorskiego musiano umacniać podkrakowską Skawinę wink.gif. Zbójcy posuwali się bardzo daleko, wtedy spalono Lewoczę, wolosate, zagrożony był Sanok.

QUOTE
straconego w 1736 r. i Burego, który podciągany w górę na haku miał z fantazją zawołać: "Wio Bury do góry"


Podobno powiedział też do kata, który ćwiartował jego towarzysza " Narąbałeś mięsa, zjedzże go" smile.gif


Warto też wspomnieć, że wielu zbójników za swoje zasługi doczekało się łaski królewskiej.. To zbójcy uratowali Żywiec w 1656 roku przed Szwedami, zaś co do np Jana Klimczoka Jan Kazimierz wziął go w swoją opiekę wink.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #30

6 Strony < 1 2 3 4 > »  
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej