Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Język jukagirski, Skąd się tak naprawdę wywodzi ?
     
kalev
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 759
Nr użytkownika: 37.135

Stopień akademicki: miszcz
 
 
post 17/09/2013, 8:13 Quote Post

Język jukagirski, dzielący się na dwie odmiany, występuje na północno-wschodniej Syberii w Republice Sacha (dawna Jakucja) w dolinie rzeki Kołymy. Oficjalnie zalicza się go do języków paleoazjatyckich, które nie są ze sobą genetycznie powiązane. Posługuje się nim zaledwie kilkaset osób.

Od dawna jednak naukowców nurtuje kwestia pokrewieństwa jukagirskiego z językami uralskimi występującymi we wschodniej Europie i zachodniej Syberii, do której zalicza się fiński, węgierski, estoński, udmurcki itp. Jako pierwszy powiązania jukagirskiego z rodziną uralską dostrzegł fiński językoznawca, Heikki Paasonen w 1907 roku, a rozwinął ten temat później Holger Pedersen. Formalnie nie uznaje się rodziny jukagirsko-uralskiej, niektórzy klasyfikują go do szerokiej grupy nostratycznej, obejmującej też języki indoeuropejskie i ałtajskie.

Pomiędzy jukagirskim, a uralskimi językami naukowcy dostrzegają ok. 100 podobnych słów, a także kilkadziesiąt wspólnych z grupą indoeuropejską. Skąd te podobieństwa się wzięły i skąd isę tak naprawdę ten język wywodzi?

Ten post był edytowany przez kalev: 17/09/2013, 8:13
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
aljubarotta
 

VII ranga
*******
Grupa: Moderatorzy
Postów: 2.836
Nr użytkownika: 70.958

Marek Sz.
 
 
post 17/09/2013, 15:18 Quote Post

Według danych z 1970 roku, językiem jukagirskim posługiwało się wówczas około 280 Jukagirów w dwóch izolowanych grupach - tundrowej i przykołymskiej - w Jakucji. (spośród wszystkich ok. 600 Jukagirów).
П. Скорик w tomie 5 "Языки народов СССР" podaje na s. 234 w przypisie 2, że przeżyły osoby pamiętające język czuwański, jednak jest to informacja niesprawdzona.(Czuwański to trzeci, obok języka omockiego i jukagirskiego język z rodziny jukagirskiej; być może jednak i czuwański, i omocki były dialektami jukagirskiego).

Według starszych danych z 1959 roku, gdzie stan liczebny Jukagirów oceniany jest na ok. 400 osób, jukagirski jako język ojczysty podało 210 Jukagirów.

Dane powyższe za: A.F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989, s. 17, 60

Najnowszy cenzus z 2010 roku podaje 370 osób posługujących się obydwoma odmianami jukagirskiego. (dane według Ethnologue https://www.ethnologue.com/language/ykg i https://www.ethnologue.com/language/yux )

Co do 100 podobnych słów - prawie 3 razy więcej podobieństw leksykalnych znalazł prof. Braun między sumeryjskim a niektórymi językami grupy tybeto-birmańskiej, jednak ta teoria nie znalazła powodzenia w nauce.

Jeśli chodzi o spokrewnienie języka jukagirskiego z ugrofińskimi - raczej da się zaobserwować pewne cechy wspólne jukagirskiego i gałęzi samojedzkiej, ale to są chybotliwe związki.

Ciekawe artykuły:
http://www.sgr.fi/sust/sust264/sust264_hakkinenj.pdf

http://www.academia.edu/1995250/The_Classi...hir_An_Overview

http://www.academia.edu/3494472/Uralic-Yuk...Yukaghir_2012a_

http://english.fullerton.edu/publications/...icCostanoan.pdf

http://www.sgr.fi/sust/sust258/sust258_janhunen.pdf
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
kalev
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 759
Nr użytkownika: 37.135

Stopień akademicki: miszcz
 
 
post 17/09/2013, 18:24 Quote Post

Czy to możliwe, że np. 6000-5000 lat p.n.e. jakaś grupa ludów prasamojedzkich wyemigrowała na daleki wschód, stopniowo się oddzielając językowo od swoich pierwotnych pobratymców?
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
kmat
 

Podkarpacki Rabator
**********
Grupa: Użytkownik
Postów: 10.054
Nr użytkownika: 40.110

Stopień akademicki: mgr
 
 
post 22/09/2013, 8:28 Quote Post

Mogło inaczej to pójść - np. Samojedzi powstali przez nałożenie się jakiejś grupy Prauralczyków na Jukagirów.
CODE
Oficjalnie zalicza się go do języków paleoazjatyckich, które nie są ze sobą genetycznie powiązane.

Kecki jest ewidentnie z innej bajki, niektórzy jakieś stare nawiązania do Na-dene i buruszaskiego, w każdym razie klimaty dene-kaukaskie. Czukocko-kamczadalskie są zwarte. Natomiast co do łączności czukocko-kamczdalskich z jukagirskim.. porównaj na angielskiej wiki artykuły o hipotetycznych nadrodzinach indo-uralskiej, uralsko-jukagirskiej i uralsko-syberyjskiej. W zasadzie te cechy wspólne się pokrywają, i może faktycznie mamy do czynienia z jakąś starą nadrodziną (w sumie taka euroazjatycka bez ałtajskich).
 
User is offline  PMMini Profile Post #4

     
kalev
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 759
Nr użytkownika: 37.135

Stopień akademicki: miszcz
 
 
post 25/03/2016, 12:35 Quote Post

Parę rzeczy przez ostatnie 3 lata nieco mi się rozjaśniło w kwestii języka jukagirskiego. Przede wszystkim wygląda na to że istniała jakaś grupa tych języków, która jeszcze w XVII wieku zajmowała całkiem spory obszar i mogła liczyć 5000 osób (artykuł Jarosława Derlickiego - The edge of extinction). Ziemie Jukagirów obejmowały tereny pomiędzy rzeką Leną a Cieśniną Beringa, głównie północną część Republiki Sacha (Jakucji) i Czukockiego Okręgu Autonomicznego. Byli tak ciency że dali się zepchnąć ze swoich terenów nawet Czukczom i Koriakom.

user posted image

user posted image

W XVII-XVIII wieku zostali poddani naporowi ze strony Jakutów z Południa, w XX wieku ze strony Rosjan. Jukagirzy żyjący na wschodzie byli stopniowo asymilowani przez Czukczów i Koriaków. Do dzisiaj przetrwały jedynie niewielkie, izolowane grupy.

Jeszcze wcześniej, w I tysiącleciu n.e. byli wyparci przez Ewenków z terenów między Jenisejem a Leną. To oznacza że zajmowali naprawdę spory obszar i że dochodziło do bezpośredniej styczności pomiędzy ludami samojedzkimi a jukagirskimi. Ich tereny miały sięgać Sajanów i Jeziora Bajkał, z których zostali wyparci przez ludy ałtajskie, w tym przez Jakutów. Genetycznie Jukagirzy stanowią pozostałość jakiegoś bardzo starego paleosyberyjskiego ludu, który zamieszkiwał tysiące lat temu znaczną część Syberii i którego język był nostratycznie spokrewniony z rodziną ałtajską i uralską. Przez tysiące lat dochodziło do wzajemnych kontaktów i zapożyczeń, jednakże kontakty Jukagirów i ludów uralskich musiały być bardzo wątłe i obejmować głównie plemiona samojedzkie położone na wschód od Uralu, między którymi mogło dochodzić do mieszania się populacji. Nigdy nie było bezpośredniej styczności pomiędzy przodkami Finów i Estończyków a Jukagirami.

Mapa przedstawiająca hipotetyczne rozmieszczenie języków w Eurazji 3000 lat p.n.e. - Moja ocena tego jest taka, że przegięli z zasięgiem języków uralskich. Pierwszy raz widzę, że ktoś mógłby je lokować w Kazachstanie. W dziwnym miejscu ulokowano języki jenisejskie (w tym istniejący do dzisiaj język kecki), a białe pole pomiędzy Bajkałem a Jenisejem oraz obszar zaznaczone jako grupa eskimo-aleucka to właśnie musiało być miejsce występowania języka (języków?) proto-jukagirskiego.

Mimo wszystko, wciąż jest sporo niejasności jeśli chodzi o historie tego języka i ludu.

Ten post był edytowany przez kalev: 25/03/2016, 12:48
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
kmat
 

Podkarpacki Rabator
**********
Grupa: Użytkownik
Postów: 10.054
Nr użytkownika: 40.110

Stopień akademicki: mgr
 
 
post 25/03/2016, 15:20 Quote Post

CODE
Genetycznie Jukagirzy stanowią pozostałość jakiegoś bardzo starego paleosyberyjskiego ludu, który zamieszkiwał tysiące lat temu znaczną część Syberii

Cholera wie. Równie dobrze to może być całkiem niedawna ekspansja, po prostu przysłonięta przez późniejsze.
CODE
i którego język był nostratycznie spokrewniony z rodziną ałtajską i uralską.

Nostratycznie to on jest spokrewniony nawet z afroazjatycką. Zasadniczo wiązany jest albo z uralską, albo z czukocko-kamczadalską, choć biorąc pod uwagę, zbieżności uralsko-czukockie to może być po prostu to samo podobieństwo.
 
User is offline  PMMini Profile Post #6

 
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej