|
|
Układ w Krewie 1385
|
|
|
Turoń
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 35 |
|
Nr użytkownika: 7.939 |
|
|
|
Zawód: gimnazjalista |
|
|
|
|
QUOTE(Łukaszek @ 16/05/2006, 21:32) Konia z rzędem temu, ktry znajdzie w tym akcie zgode Jagiełły na przyjecie chrztu.
Skoro zaś to, co przerzeczono, dojdzie do przewidzianego końca, natenczas pan Jagiełło, Wielki Książę, z wszystkimi braćmi swemi jeszcze nie chrzczonymi2), krewniakami, ziemianami, z wyższymi i najniższymi w swoich krajach zamieszkałymi, wiarę świętego rzymskiego Kościoła przyjąć zamierza, pragnie i życzy sobie. A po-nieważ zabiegało około tego wielu cesarzy i różnych książąt, a nie zdołali aż dotychczas zgoła od niego tego otrzymać, zaprawdę tedy zaszczyt ten Bóg wszechmogący zachował dla samejże Jej królewskiej Wysokości
Oto i zgoda Jagiełły na chrzest.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Belfer historyk @ 3/07/2006, 22:32) potwierdzała niezależność Korony i Litwy więc o wcieleniu nie mogło już być mowy. Nie niezależnośc a odrębność państwową. Witold dostał rządy wielkoksiążęce na Litwie dożywocie. Po śmierci Witolda Wielkie Księstwo miało wrócić do króla. Cała sprawa rozbija sie o to czym była inkorporacja w średniowieczu. Mogła się łączyć z nadaniem inkorporowanego terytorium w lenno (feudum oblatum). Stąd liczne hołdy książąt litewskich składane królowi, królowej i Koronie w pierwszym okresie unii.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Belfer historyk @ 3/07/2006, 22:32) łacińskie applicare Posłużę się cytatem z biografii Władysława Jagiełły autorstwa Jadwigi Krzyżaniakowej i Jerzego Ochmańskiego:
"Applicare" w średniowieczu nie miało ścisle określonej treści prawnej. Używano go na określenie inkorporacji [...], odnosiło się też do zajęcia jakichś obcych ziem in feudum, w lenno, przy którym państwo inkorporowane nie traci charakteru państwa, lecz tylko popada w zależność, przestaje być suwerenne.
I wydaje mi się, że w akcie krewskim słowo to przyjęło drugie znaczenie. Po prostu, Litwa - mimo zagrożenia ze strony Zakonu oraz tężejącej Moskwy - nie była stroną na tyle słabą, by dokonywać tak drastycznego kroku.
Spór o znaczenie tego nieszczęsnego "applicare" jest już tak rozwinięty, że myślę, by go nie rozwijać na tym forum. Ustalmy, że jest to kwestia dyskusyjna
|
|
|
|
|
|
|
|
Sytuacja Jagiełły była delikatnie mówiąc nieciekawa. W czasie gdy nakreslano w Krewie mglistą wizje wspólnego polsko-litewskiego państwa wyprawa krzyżacka doszła pod Wilno i Oszmianę. Brat JAgiełły w październiku oddał swoje księstwo połockie zakonowi i otrzymał je z powrotem w lenno. Zawarł ponadto sojusz ze Światosławem smoleńskim, dążąc do opanowania Witebska. Kiedy Jagiełłó jechał z braćmi i Witoldem do Krakowa Swiatosław uderzył na Orszę i Witebsk. Mistrz inflancki wyruszył az rejzą na Wilno i Oszmianę. Wracający z Krakowa Skirgiełło połączywszy się z idącym z siewierszczyzny Korybutem pokonał pod Mścisławiem smoleńszczan. Zawarty pokój dawał Litwie okup od Smoleńska i wsparcie w wojnie z każdym wrogiem. Z Andrzejem rozprawiono się rok później, fundując mu 7 letni pobyt w chęcińskich lochach. Walcząc tylko na wschodzie Litwa by sobie jakoś poradziła, ale w walce na 2 fronty nie miała szans. Inkorporacja miała uchronic Litwę od Zakonu. W negocjacjach z Zakonem domagano się aby Litwę traktowano jako część Królestwa i objęto ją pokojem kaliskim. Unia miała racje bytu w I fazie tylko w okresie walki z Zakonem. Jej rozluźnienie następowało po unormowaniu stosunków z Zakonem. (pokój na wyspie salińskiej, nad jez. Melno). Od końa XV w. wyraźnie było widac, że Litwa wobec Moskwy przyjmuje postawę defensywną. Zagrożenie ze strony Moskwy odegrało decydującą rolę w genezie unii lubelskiej.
|
|
|
|
|
|
|
|
no i Jagiełło miał odzyskać wszystkie ziemie stracone przez Polskę. Starał się ale się nie udało.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ja bym raczej powiedział, że nie do końca się starał, a zaprzestanie oblężenia Malborka po zwycięstwie grunwaldzkim? Jagielle odbicie tych ziemi było nie do końca na rękę. Gdyby Jagiełło odzyskał utracone ziemie to mógłby się obawiać końca unii z Litwą, bo główny wróg nie zagrażałby Polsce, i prawdopodobnie na nim skończyłaby się dynastia Jagiellonów w Polsce.
|
|
|
|
|
|
|
Aelia
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 6 |
|
Nr użytkownika: 3.361 |
|
|
|
|
|
|
Akurat w zeszłym tygodniu pisałam o dokumencie krewskim i układzie zawartym w 1385 roku (IH UW)Pozwolę sobie zacytować fragment, który mógłby wnieść coś do dyskusji:
"Choć warunki, które wedle treści dokumentu spełnić ma Jagiełło odnoszą się głównie do pewnych wymiernych korzyści płynących dla Korony, w rzeczywistości także strona Litewska zyskiwała wiele. Weszła w skład cywilizacji chrześcijańskiej za pośrednictwem stosunkowo mało ekspansywnej Polski, zyskiwała sojusznika i pozbywała się groźby najazdów oraz przymusowej chrystianizacji ze strony Zakonu Krzyżackiego, Jagiełło mógł podbudować swój autorytet tytułem królewskim, możliwa była współpraca gospodarcza i wygasły najazdy zagonów litewskich na wschodnie terytoria Królestwa Polskiego. To właśnie od tamtej pory wschodnie ziemie Królestwa zaczynają szybko rozwijać się gospodarczo. Litwa osiągnęła względną stabilność wewnętrzną , zaś przyjmując Chrzest w obrządku rzymskim Litwini uniknęli „rozpłynięcia się w świecie ruskim”."
|
|
|
|
|
|
|
|
Ciekawe jak pozbywała się tych najazdów - trwały on jeszcze do 1404 r. Trudno oceniać pierwsze lata unii nie znając dokładnych rachunków wydatków ze strony Litwy i Polski. Autorytet królewski Jagiełły na Litwie nie wiele znaczył. W 1391-1392 załogi litewsko-ruskie przechodziły na stronę Witolda. Jagielle nie udała sie próba utrzymania ojcowizny w bezpośredniej podległości przy pomocy Polaków. Względną stabilność wewnętrzną osiągnęła Litwa pod rządami Witolda.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE "Choć warunki, które wedle treści dokumentu spełnić ma Jagiełło odnoszą się głównie do pewnych wymiernych korzyści płynących dla Korony, w rzeczywistości także strona Litewska zyskiwała wiele. Weszła w skład cywilizacji chrześcijańskiej za pośrednictwem stosunkowo mało ekspansywnej Polski, zyskiwała sojusznika i pozbywała się groźby najazdów oraz przymusowej chrystianizacji ze strony Zakonu Krzyżackiego, Jagiełło mógł podbudować swój autorytet tytułem królewskim, możliwa była współpraca gospodarcza i wygasły najazdy zagonów litewskich na wschodnie terytoria Królestwa Polskiego. To właśnie od tamtej pory wschodnie ziemie Królestwa zaczynają szybko rozwijać się gospodarczo. Litwa osiągnęła względną stabilność wewnętrzną , zaś przyjmując Chrzest w obrządku rzymskim Litwini uniknęli „rozpłynięcia się w świecie ruskim”."
Najwięcej korzystali na tym bojarzy,którzy z czasem uzyskiwali przywileje polskiej szlachty, a później przekształcili się w potężne rody magnackie. Unia w Krewie ugruntowała ich pozycję w społeczeństwie litewskim, na długi czas odsunęła także zagrożenie ze wschodu dla Litwy.
|
|
|
|
|
|
|
|
Dokument wystawiony przez Władysława Jagiełłę w 1385 r.w Krewie nie był aktem unii ale zatwierdzonym przez wielkiego księcia litewskiego protokołem pertraktacji w sprawie jego małżeństwa z Jadwigą. Z chwilą wypełnienia warunków w nim zawartych, stracił swe znaczenie. Sformułowanie dotyczące przyłączenia Litwy do Polski było nieprecyzyjne, konieczne było okreslenie no nowo charakteru związku miedzy państwem polskim i Wielkim Księstwem Litewskim. Okresliła ten charakter unia w Horodle zawarta 2 pażdziernika 1413 roku.
|
|
|
|
|
|
|
Biruta
|
|
|
II ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 83 |
|
Nr użytkownika: 47.416 |
|
|
|
|
|
|
QUOTE(arkadiusz bednarczyk @ 1/11/2007, 12:15) Dokument wystawiony przez Władysława Jagiełłę w 1385 r.w Krewie nie był aktem unii ale zatwierdzonym przez wielkiego księcia litewskiego protokołem pertraktacji w sprawie jego małżeństwa z Jadwigą. Z chwilą wypełnienia warunków w nim zawartych, stracił swe znaczenie.
A kiedy Twoim zdaniem te warunki zostały wypełnione? Poza tym można chyba przyjąć, że protokół sam w sobie jest jedynie dokumentacją, nie dokumentem wiążącym, zwłaszcza że wspominano wcześniej w tym wątku o dodatkowym dokumencie, który był "krótszy" o dwa warunki. Ja też o nim słyszałam, niestety nie dowiedziałam się, co "wycięto".
QUOTE(arkadiusz bednarczyk @ 1/11/2007, 12:15) Sformułowanie dotyczące przyłączenia Litwy do Polski było nieprecyzyjne, konieczne było okreslenie no nowo charakteru związku miedzy państwem polskim i Wielkim Księstwem Litewskim. Okresliła ten charakter unia w Horodle zawarta 2 pażdziernika 1413 roku.
A unia wileńsko - radomska? Która była wypadkową wydarzeń z lat 1398-1399, czyli układu salińskiego, bezpotomnej śmierci Jadwigi i klęski Witolda nad Worsklą?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE A kiedy Twoim zdaniem te warunki zostały wypełnione? RZecz jasna z chwilą zawarcia aktu małżeństwa z Jadwigą.
Unia wileńsko-radomska 1400 r. była w zasadzie porozumieniem dotyczącym jedynie charakteru władzy księcia Witolda na Litwie i także następstwa tronu w Polsce - Witold miał sprawować władzę na Litwie dożywotnio , po jego śmierci wlk. księciem miał być Władysław Jagiełło, gdyby zaś on umarł pierwszy przy wyborze nowego króla polskiego głos miał mieć także Witold i bojarstwo litewskie.
Dopiero tak naprawdę unia w Horodle 1413 określiła zasady związku obu państw. Litwa miała być inkorporowana do Polski (ale zachować odrębnego wlk. księcia po którego śmierci król polski z panami litewskimi i polskimi wybrać nowego) gdyby zaś król polski umarł jako pierwszy jego następca miał być wybrany za zgodą Witolda i tamtejszych panów. Ta unia w Horodle miała właśnie pogodzić sprzeczności - z jednej strony inkorporację a z drugiej zachowanie w tym "tworze" odrębności państwowej Litwy (por. S. Szczur, Hist. Polski, Średniowiecze, Kraków 2002 s. 494). To tyle z mojej strony.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(mikedaik @ 4/09/2005, 18:43) Witam, mam pytanie czy były jakieś przesłanki ekonomiczne, które prowadziły do zawarcia ukałdu w Krewie?
Przesłanki ekonomiczne były również po stronie litewskiej (litewsko-ruskiej). W Polsce, królewskie nadania ziemskie dla szlachty były dziedziczne (syn dziedziczył po ojcu, który otrzymał nadanie od króla). Natomiast na Litwie ziemia należała wyłącznie do Wielkiego Księcia. Bojarzy litewsko-ruscy, byli tylko dożywotnimi zarządcami (dzierżawcami) ziemi książęcej. Ich synowie praktycznie nie mieli niczego, do czasu gdy sami nie zasłużyli się księciu. Po unii, część rodów bojarskich została „adoptowana” przez rodziny polskie, co wiązało się z przyjęciem nazwiska (herbu), ale też religii (w tym również moi przodkowie). W ten sposób polskie prawo dziedziczenia ziemi, przeszło na grunt litewski, co przyczyniło się do szybkiej polonizacji szlachty litewsko-ruskiej.
|
|
|
|
|
|
|
Linhael
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 2 |
|
Nr użytkownika: 61.724 |
|
|
|
Mateusz Suchenek |
|
Zawód: student |
|
|
|
|
Witam. Może tak trochę wyjdę poza aktualną dyskusję, ale zainteresował mnie temat tego układu i poszukuję jakiejś dobrej bibliografii, literatury pomocniczej (polskiej, angielskiej, niemieckiej, ewentualnie w innych językach) czy czegokolwiek co by było pomocne przy badaniach. Pozdrawiam
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE ewentualnie w innych językach
W języku litewskim: 1385 m. m. rugpjūčio 14 d. Krėvos aktas / Jūratė Kiaupienė; Rūta Čapaitė, J. Kiaupienė, S. C. Rowell, Edmundas Rimša, Eugenija Ulčinaitė, Vilnius: Žara, 2002, 143 http://www.istorija.lt/html/krevos2002.html Summary: http://www.istorija.lt/html/krevos2002_summary.html
1385 metai, Krėva: pasiklydę tarp tikrovės ir mito, Jūratė Kiaupienė
Krėvos aktas: diplomatijos ir diplomatikos apžvalga, S. C. Rowell
1385 m. Krėvos akto antspaudai, Edmundas Rimša 1385 m. rugpjūčio 14 d. Krėvos akto ir 1445 m. nuorašo raštas, Rūta Čapaitė
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|