| |
|
|
 Stanisław Staszic
| |
|
|
|
|
Chciałabym napisać topik o postaci historycznej dla mnie szczególnej i wyjątkowej. 
W szkole średniej wygrałam konkurs wiedzy o patronie mojej szkoły- Stanisławie Staszicu. Dzięki tej przygodzie znalazłam swój autorytet i pokochałam historię.
Przed przystąpieniem do tegoż konkursu o życiu i działalności patrona mojego LO Stanisława Staszica niewiele wiedziałam o tej wybitnej postaci żyjącej na przełomie XVIII i XIX wieku. Teraz mogę stwierdzić, że Stanisław Staszic był człowiekiem wykształconym o szerokich horyzontach i zainteresowaniach. Im bardziej zagłębiałam się w lekturze jego dzieł lub opracowaniach opisujących jego działalność, tym mniej rozumiałam jak jeden człowiek był w stanie osiągnąć tak wiele, w tak różnych dziedzinach wiedzy, wnosząc tyle nowego do każdej z nich.
Zastanawiam się jaki jest wpływ tego wielkiego Polaka na moje życie, młodej studentki żyjącej na początku XXI w. Abym mogła w pełni zrozumieć działalność tego człowieka musze pamiętać, iż żył w bardzo trudnym okresie dziejów Polski, w okresie rozbiorów oraz upadku gospodarczego kraju. Obecnie Polska jest państwem w pełni wolnym i demokratycznym, może sama o sobie decydować, a Polacy swoją wolność i suwerenność zawdzięczają między innymi takim ludziom Jak Stanisław Staszic.
Aby wyjaśnić jaki wpływ miała działalność ów postaci historycznej na moje życie i podjęcia decyzji czy rzeczywiście jego czyny kształtowały bieg historii musze zadać sobie pytanie: Czy poglądy tego wybitnego przedstawiciela polskiego oświecenia są nadal aktualne i dlaczego?
Sytuacja polityczna w jakiej żył Stanisław Staszic była podobna do czasów końca XX wieku. Zarówno w czasach współczesnych Staszicowi, jak i pod koniec XX wieku Polska po wielu latach okupacji i braku suwerenności gospodarczej, politycznej i militarnej odzyskała wolność i suwerenność, ale potrzebowała reform. Tak jak Staszic politycy końca XX wieku snuli plany naprawy Rzeczpospolitej między innymi poprzez: usprawnienie administracji, unowocześnienie polskiej armii, przebudowę rolnictwa, przemysłu i systemu finansowego. Mogę więc odpowiedzieć na zadane wcześniej pytanie, że poglądy Staszica są nadal aktualne ze względu na podobną sytuację polityczną polaków żyjących na przełomie XVIII i XIX wieku i Polaków końca XX i początku XXI wieku. Jego czyny również z pewnością kształtowały bieg historii. postaram się to udowodnić w mojej pracy.
Czy poznane poglądy Staszica, to czego dokonał mają wpływ na moje życie?
Obecnie uczę się, większość czasu spędzam na nauce, podobnie jak Staszic wielką wagę przywiązuję do wykształcenia. Uważam, ze na kształt współczesnego systemu edukacyjnego, dzięki któremu zdobywam wiedzę, wpływ mają dokonane w przeszłości reformy edukacyjne miedzy innymi pomysłu Staszica.
Według Staszica Polska powinna kształcić "użytecznych dla państwa obywateli". Był on zdania, że "...edukacja miała właśnie kształtować w młodych ludziach umiłowanie ojczyzny, swobód, skłonność do poświęceń dla kraju, a szczególnie umiejętność jego obrony..." W swoim dziele "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego" Staszic wiele pisze o kwestii wychowania młodzieży, domaga się unowocześnienia programu szkolnego przez „…wyeliminowanie zeń teologii i łaciny, a wprowadzanie w szerokim zakresie nauki historii, geografii, matematyki, fizyki i przyrody, a także systematycznego uprawiania gimnastyki. Domagał się, aby system ten, znajdował się pod ścisłą kontrolą państwa. Szkoła powszechna winna zaś w pierwszym rzędzie umożliwiać młodzieży zdobycia wykształcenia przydatnego w codziennym życiu…”
Dziś program nauczania opiera się w większej części na założeniach ludzi oświecenia. Ów program udoskonalony i praktykowany współcześnie pozwala uczniom o różnych zdolnościach i zainteresowaniach rozwinąć swoje talenty i zdobyć wiedzę ogólną, a także praktyczną. Stanisław Staszic w działaniach dotyczących reformy oświaty dążył przede wszystkim do podwyższenia wykształcenia użytecznego Polaków. Nie rozumiem po co przez tyle wieków dzieci i młodzież w szkołach uczyła się zbędnych według mnie przedmiotów np. teologii. Staszic był człowiekiem postępowym. Mimo, iż był księdzem, popierał starania o uniezależnienie szkolnictwa od wpływów kleru. Nie wyobrażam sobie dzisiejszej szkoły podporządkowanej Kościołowi. Gdyby tak się stało z pewnością nastąpiłby regres wielu rozwojowych myśli, tez sprzecznych z ideologią kleru.
Stanisław Staszic żywo interesował się rozwojem oświaty. Pragnął by nie szczędzono na nią pieniędzy. Chciał by szkół było jak najwięcej, by znajdowały się one nie tylko w miastach ale również na wsiach. Jestem pewna, że społeczeństwo polskie nie rozwinęło by się tak szybko gdyby na wsiach był zastój intelektualny w wyniku braku edukacji.
Staszic zajmował się również przyznawaniem stypendiów, które otworzyły drogę do lepszego życia wielu zdolnym, młodym ludziom. Również i dziś młodzi, ambitni, biedni uczniowie mogą się kształcić dzięki pomocy państwa. Gdyby nie było tego typu pomocy dotowanej z budżetu, zapewne świat nie poznałby wielu wybitnych uczonych.
Ten oświecony człowiek dążył także do powstania bezpłatnych publicznych bibliotek z których każdy obywatel mógłby korzystać.
W obu największych dziełach swojego życia „Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego” oraz „Przestrogach dla Polski” ten wybitny przedstawiciel polskiego oświecenia domagał się również szeregu innych zmian o charakterze społecznym między innymi obarczenia podatkami wszystkich stanów (w celu poprawy wartości skarbu Państwa). Sądził, że stopę podatkową należy wyznaczyć stosownie od dochodów. Taki system podatkowy, którego podwaliny dali oświeceni myśliciele do dziś jest obecny w wielu krajach europejskich między innymi w Polsce. Nawiązując do problemu podatków, wydaje mi się, że system podatkowy w Polsce jest anachroniczny, hamuje rozwój gospodarczy i wymaga szybkiej zmiany.
Staszic pragnął umocnienia armii. Wiedział, że Polacy są bardzo waleczni i że z tego słyną o czym pisał: „..Przecieżby Rzeczpospolita ze wszystkich narodów mieć powinna żołnierzy najlepszych. Ta nieoszacowana ziemia, która takim męstwem obdarzyła nasz ojcze, z równą szczodrobliwością nam wojennych przymiotów udziela…”. Dążył do umocnienia pozycji międzynarodowej Polski, zyskania sojuszników oraz zwiększenia obronności kraju. Ten wybitny człowiek uważał, iż Polacy nie powinni podkreślać jakichkolwiek różnic między sobą a połączyć swoje siły dla dobra swojego i ojczyzny. Niestety po dzień dzisiejszy pragnienie Staszica nie spełniło się i zapewne nigdy się nie spełni. Polacy owszem są patriotami i jednoczą się w wyjątkowych okolicznościach, widać to było w pięknym zachowaniu w ostatnich chwilach życia i po śmierć papieża polaka Jana Pawła II. Zwykle w społeczeństwie polskim są liczne podziały. Polacy nie potrafią zjednoczyć swoich sił (co jest widoczne od wieków), kłócą się miedzy sobą i to kompromituje nas w oczach innych narodów.
Stanisław Staszic chciał by Polacy byli równi wobec prawa. Był republikaninem. Był przeciwny absolutyzmowi, bał się go. Zdawał sobie sprawę, że ludzie nie będą nigdy w pełni wolni jeśli jedna grupa będzie narzucała prawa innym. Naród musi mieć wpływ na władzę, bo jeśli jej nie ma, w państwach rodzą się tyranie co pokazuje historia.
Obecnie, w XXI wieku Polska jest państwem w pełni demokratycznym o którym marzył Stanisław Staszic. W przeszłości państwo było pod reżimowymi rządami zaborców, nazistów i komunistów. Po przeszło 80 latach zniewolenia komunistycznego Polacy wywalczyli wolność, która jednak nie może być bezprawiem. Na scenie politycznej można spotkać wielu demagogów, którzy składają pełnemu wiary w ich słowa narodowi efektowne, ale nierealne obietnice oraz posługują się argumentami obliczonymi na poklask tłumu. Aby naród był praworządny i prawidłowo korzystał z wolności, należałoby zepchnąć ze sceny politycznej takich właśnie populistów. Do tego potrzeba mądrego i krytycznego społeczeństwa, o to zabiegał Stanisław Staszic.
Uważam, że nadal większą cześć i hołd oddaje się w Polsce tym bohaterom, którzy umierali za ojczyznę, a za mało propaguje się postacie tych, którzy dla niej pracowali. Wszyscy oni zasługują na pamięć i szacunek. Myślę, że Staszic był człowiekiem mądrym, prawym i jego postępowe myśli powinny zajmować więcej uwagi współczesnych ludzi, którzy często nie wiedzą kim był ten wybitny duchowny. Sądzę, że Stanisław Staszic to postać historyczna, która z pewnością kształtowała bieg historii.
Literatura źródłowa:
1. Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski, Wrocław 2003
2. Stanisław Staszic, Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, Wrocław 2005
3. Witold Molik, Stanisław Staszic, Poznań 1980
4. Wiek oświecenia. T. 22. Stanisław Staszic – myślicie, pisarz, uczony, Pod red. Hanny Cieniuszek, Warszawa 2006
Zapraszam od dyskusji
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Nie przepadam za Staszicem (może dlatego, że był orędownikiem cenzury?), ale miał pewne oczywiste zasługi, których niepodobna przemilczeć. Wyprzedzał niejako swoim myśleniem czasy (sławne Towarzystwo Hrubieszowskie i uwłaszczenie chłopów w testamencie), ufundował pałac Towarzystwu Przyjaciół Nauk i jeszcze parę rzeczy. Ale był słabym tłumaczem i beznadziejnym poetą (stąd ciężko mi się przebić przez Ród ludzki - wszyscy badacze ubolewają, że nagle zachciało mu się być poetą i cenną pracę tak oszpecił; ubolewali też nad tym ówcześni, jak choćby Koźmian czy Badeni). Nie wiem, czy znasz wątki jego twórczości eseistycznej za czasów Napoleona i XW - wielką dyskusję publicystyczną z Szaniawskim i Surowieckim? To dość ciekawy temat, a dziełko O statystyce Polski dostarcza bardzo ciekawych informacji o ówczesnej geografii
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
No rzeczywiscie poeta to on najlepszym nie był a "Rud ludzki" ktore uważał za swoje największe dzieło delikatnie mówiąc był kiepski...
QUOTE Nie wiem, czy znasz wątki jego twórczości eseistycznej za czasów Napoleona i XW - wielką dyskusję publicystyczną z Szaniawskim i Surowieckim? To dość ciekawy temat, a dziełko O statystyce Polski dostarcza bardzo ciekawych informacji o ówczesnej geografii
Nie znam ale jestem bardzo ciekawa. Mozesz przyblizyc temat?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Aleksandra1989Szczecin @ 1/09/2008, 14:42) Uważam, że nadal większą cześć i hołd oddaje się w Polsce tym bohaterom, którzy umierali za ojczyznę, a za mało propaguje się postacie tych, którzy dla niej pracowali. Wszyscy oni zasługują na pamięć i szacunek. Myślę, że Staszic był człowiekiem mądrym, prawym i jego postępowe myśli powinny zajmować więcej uwagi współczesnych ludzi, którzy często nie wiedzą kim był ten wybitny duchowny. Sądzę, że Stanisław Staszic to postać historyczna, która z pewnością kształtowała bieg historii.
przypomne, że największa uczelnia techniczna w kraju: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie nosi jego imie.
Piekna hagiografia. Niestety nie biografia. Over już wspomniał jedną stroną. Natomiast w opracowaniu brak czegoś, co może powiduje, że postać ta jest delikatnie propagowana. Chodzi o antysemityzm Staszica. Na tym polu tez, niestety miał osiągnięcia. Tym samym zdanie:
QUOTE Ten wybitny człowiek uważał, iż Polacy nie powinni podkreślać jakichkolwiek różnic między sobą a połączyć swoje siły dla dobra swojego i ojczyzny
wymaga dodatkowego komentarza, że pod pojęciem "Polacy" nie uważał narodu politycznego (obywateli).
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Niestey nie zgodze sie z moją przedmówczynią w sprawi antysemityzmu Staszica.
Ja slyszalam,ze Staszic był przeciwnikiem antysemityzmu. Opiekowal sie Abrahamem Sternem, hrubieszowskim utalentowanym samoukiem w dziedzinie mechanki, ktory skonstruwał pierwszą maszynę liczącą, almierz, maszyny do młócenia zboża i rżnięcia drzewa.
A Abraham był Zydem:)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Abraham_Stern
nawet pod hasłem Abraham Stern w Wikpedii pojawia się zdanie:
"...Tam zainteresował się nim Stanisław Staszic, dzięki któremu znalazł się w Warszawie..."
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Piekna hagiografia. Niestety nie biografia. Over już wspomniał jedną stroną. Natomiast w opracowaniu brak czegoś, co może powiduje, że postać ta jest delikatnie propagowana. Chodzi o antysemityzm Staszica. Na tym polu tez, niestety miał osiągnięcia.
i
QUOTE Niestey nie zgodze sie z moją przedmówczynią w sprawi antysemityzmu Staszica.
Ja slyszalam,ze Staszic był przeciwnikiem antysemityzmu. Opiekowal sie Abrahamem Sternem, hrubieszowskim utalentowanym samoukiem w dziedzinie mechanki, ktory skonstruwał pierwszą maszynę liczącą, almierz, maszyny do młócenia zboża i rżnięcia drzewa.
Sprawa jest jak najbardziej godna dyskusji (i - na moje - potępienia). Staszic był m.in. autorem artykułu o takiej nazwie jak O przyczynach szkodliwości Żydów i środkach usposobienia ich, aby się społeczeństwu użytecznymi stali, Żydów nazywał szarańczą kraju i wiecznym szkodnikiem, był też autorem słów: Żydów wychowanie i szkoły dla nich będą tylko krajowe, publiczne. Szkół, szkółek żydowskich mieć osobnych, pokątnych, wychowań domowych wyłącznych, nie ma im być wolno. Projektem też Staszica było... zabronienie Żydom małżeństwa. Czy wobec tego nadal uważasz, że Staszic był przeciwnikiem antysemityzmu?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
"...postać ta jest delikatnie propagowana..."
Każdy ma swoj autorytet. Ja wybralam stanislawa Staszica, bo był czlowiekiem pracowitnym i prawym. Moze dlatego rzeczywiscie dotrzegam przede wszystkim jego pozytywne cechy.
Oj tego to nie wiedzialam. Chodzilam do szkoly gdzie na lekscjach mówiono o nim tylko pozytywnie jako o patronie mojej szkoly.
Jednakze mysle,ze rzeczywiscie jesli byl antysemita (co uwazam za godne potepienia) to z racji jego innych, dobrych dokonan mozna przymkac oko na tą okolicznosc.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Aleksandra1989Szczecin @ 1/09/2008, 17:13) "...postać ta jest delikatnie propagowana..." Każdy ma swoj autorytet. Ja wybralam stanislawa Staszica, bo był czlowiekiem pracowitnym i prawym. Moze dlatego rzeczywiscie dotrzegam przede wszystkim jego pozytywne cechy.
bo to jest jak z miłością
ale ja nie chcę na siłę zniechęcać.
Tak jak mówi Over - należy dyskutować. Postać wymaga włąściwej oceny. A do tego potrzebna pełna iformacja, nie tylko od tej jasnej strony. W zasadzie nikt (próćz parę osób ) nie są ideałami.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Szczerze mowiac jestem zszokowana troszkę tym czego sie dowiedzialam. W zadnej ksiazce o Staszicu nie wyczytalam tego typu informacji.
Mozecie napisac cos jeszcze o jego artykule: "...O przyczynach szkodliwości Żydów i środkach usposobienia ich, aby się społeczeństwu użytecznymi stali.." ?
Widzę,że jednak moj autorytet miał wady. BardNie rozumiem dlaczego można ponizac, odrzucac drugiego człowieka ze wzlędu na kolor skóry, religię, orientację sexualną czy pochodzenie. Jestem osoba bardzo tolerancyjna i za taką osobę również uważałam Stanisława Staszica. 
Kurcze zastanawia mnie fakt,że pisal wyrazal antysemickie poglady w przywolanych przez was publikacjach a jednoczesnie opiekował się Abrahamem...
To wzajemnie sie wyklucza bo Abraham byl Zydem. W tym momencie nie rozumiem postepowania Staszica.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Aleksandra1989Szczecin @ 1/09/2008, 17:24) Widzę,że jednak moj autorytet miał wady. BardNie rozumiem dlaczego można ponizac, odrzucac drugiego człowieka ze wzlędu na kolor skóry, religię, orientację sexualną czy pochodzenie. Jestem osoba bardzo tolerancyjna i za taką osobę również uważałam Stanisława Staszica.
tak jak w miłości... są chwile próby
Pamiętaj, że mówimy opostaci historycznej. Nie możesz w takiej sytuacji bezpośrednio przykłądać miar, które zostały dopracowane w wyniku doświadczenia naszemu bohaterowi obce.
Nie musisz oczywiście kontrowersyjnych cech usprawiedliwiać. Ale możesz uzasadnić ich powstanie. Postacie kontrowersyjne sa bardziej barwne i ciekawe od pomnikowych.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Kurcze zastanawia mnie fakt,że pisal wyrazal antysemickie poglady w przywolanych przez was publikacjach a jednoczesnie opiekował się Abrahamem... To wzajemnie sie wyklucza bo Abraham byl Zydem. W tym momencie nie rozumiem postepowania Staszica.
Cóż, badacze tłumaczą to tym, że jeśli chodzi o naukę, Staszic myślał ponad podziałami i dostrzegł w Sternie zdolną osobę. Zdaje się, że coś w tym jest.
Dołączam esej Staszica o Żydach, niestety bez polskich znaków (już nie pamiętam, skąd to brałem). Miłej lektury i rewizji autorytetów
Edit: w kontekście przemilczania kwestii żydowskiej w gustach Staszica przydać się może (zaznaczam, że nie czytałem):
Kruszyński Józef, Stanisław Staszic a kwestia żydowska. Do kupienia za jakieś 5 zł w internecie.
Załączony/e plik/i
STASZIC.doc ( 75.5k )
Liczba pobrań: 1011
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Nie musisz oczywiście kontrowersyjnych cech usprawiedliwiać. Ale możesz uzasadnić ich powstanie. Postacie kontrowersyjne sa bardziej barwne i ciekawe od pomnikowych.
Dokładnie. Zdecydowanie kontrowersyjne postacie są bardzo ciekawe, fascynujące.
Tylko zastanawia mnie jak tak światła osoba mogła kierowac się czymyś tak podłym jak antysemityznm w ocenie drugiego człowieka.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
pablo85
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 4 |
|
| Nr użytkownika: 47.663 |
|
|
|
Pawel |
|
Zawód: student |
|
|
| |
|
Śledzilem uważnie tą debate nad życiem i postępowaniem Stanisława Staszica i jestem troszke zdziwiony, że tak swiatła i znamienita osoba jaką był ten duchowny może mieć tak skaze na swoim sumieniu.. Uważnie przeczytałem dokument, który dołączył jeden z przedmówców i zdziwiło mnie , że zdaniem Staszica Polacy muszą zwalczać żydowskie zagrożenie. Stanisław
Staszic postulował by: Polacy zwalczali żydowskie zagrożenie i wypierali żydów, przesiedlenie żydów za wsi do miast, zamknąć żydów w gettach, oddać nadzór nad gettami Polakom, spisać żydów i nadać im nazwiska, zmusić żydów do posługiwania się językiem polskim w sprawach urzędowych, zakazać sprzedaży alkoholu przez żydów, nałożyć na żydów stały obowiązek posiadania dokumentów osobistych, zatrudniać w administracji tylko Polaków, zakazać tworzenia żydowskiej administracji. Stanisław Staszic postulował by:
zakazać żydom pracy w instytucjach państwowych, ograniczyć role rabinów tylko do posługi religijnej (zakazać rabinom działalności poza religijnej), zakazać składania przysiąg w instytucjach żydowskich, zakazać instytucjom żydowskim operacji finansowych (co uniemożliwi korumpowanie władz przez żydów), zakazać żydom tajnej działalności. Staszic domagał się by: państwo przejęło archiwa żydowskie, nakazano żydom posługiwania się językiem polskim
we wszelkiej dokumentacji, zmusić żydów tylko do nauki w polskich
publicznych szkołach, zakazać istnienia szkół żydowskich, dopuścić edukacje tylko w języku polskim (prócz religii), zmusić żydów do posługiwania się tylko językiem polskim... to tylko z nielicznych przykladow mysli jakimi kierowal sie Staszic.. cyz nie przerabialismy juz tego problemu 69 lat temu podczas II wojny swiatowej.. i czy do dzis nie zostalo nam troszke z tych cech o ktorych napisal Staszic w "O przyczynach szkodliwości
żydów"..
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Stanisław Staszic postulował by: Polacy zwalczali żydowskie zagrożenie i wypierali żydów, przesiedlenie żydów za wsi do miast, zamknąć żydów w gettach, oddać nadzór nad gettami Polakom, spisać żydów i nadać im nazwiska, zmusić żydów do posługiwania się językiem polskim w sprawach urzędowych, zakazać sprzedaży alkoholu przez żydów, nałożyć na żydów stały obowiązek posiadania dokumentów osobistych, zatrudniać w administracji tylko Polaków, zakazać tworzenia żydowskiej administracji. Stanisław Staszic postulował by:
zakazać żydom pracy w instytucjach państwowych, ograniczyć role rabinów tylko do posługi religijnej (zakazać rabinom działalności poza religijnej), zakazać składania przysiąg w instytucjach żydowskich, zakazać instytucjom żydowskim operacji finansowych (co uniemożliwi korumpowanie władz przez żydów), zakazać żydom tajnej działalności. Staszic domagał się by: państwo przejęło archiwa żydowskie, nakazano żydom posługiwania się językiem polskim
we wszelkiej dokumentacji, zmusić żydów tylko do nauki w polskich
publicznych szkołach, zakazać istnienia szkół żydowskich, dopuścić edukacje tylko w języku polskim (prócz religii), zmusić żydów do posługiwania się tylko językiem polskim...
Nigdy się w ten esej za bardzo nie wgłębiałem, ale jeśli to wszystko prawda (sprawdzę sam za jakiś czas), to Staszic już nie jest "barwną i ciekawą postacią", ale (jak dla mnie) ohydnym rasistą.
Miałem coś napisać o polemice Staszica z Szaniawskim i Surowieckim. Cytuję za A. Witkowska, R. Przybylski: Romantyzm, s. 102-103.
CODE Wielką dyskusję tej epoki rozpoczął Stanisław Staszic rozprawą "O statystyce Polski. Krótki rzut wiadomości potrzebny tym, którzy ten kraj chcą oswobodzić, i tym, którzy nim chcą rządzić" (1807) [jeśli ktoś jest zainteresowany, to mogę wrzucić - OH]. Kiedy Józef Kalasanty Szaniawski (1764-1843) odpowiedział na tę publikację "Wezwaniem z powodu pisma <<O statystyce Polski>>", dyskusja znalazła przytulisko w dodatku do "Gazety Warszawskiej" i została następnie wydrukowana w zbiorze "Korespondencja w materiach obraz kraju i narodu polskiego rozjaśniających" (1807). Do zgrupowanych przy tym piśmie publicystów, w większości byli to niegdysiejsi jakobini polscy, dołączył w sierpniu tego roku Wawrzyniec Surowiecki [wśród dyskutantów był też m.in. Jan Paweł Woronicz, późniejszy biskup krakowski i prymas, poeta i autor słynnych kazań - OH].
Dyskusja ta miała dwa aspekty, oba w równej mierze charakterystyczne dla życia umysłowego nowożytnej Polski. Przede wszystkim nastąpiła erupcja nastrojów mesjanistycznych, związanych z egzaltacją nowym posłannictwem Polski. Staszic był zbyt trzeźwy, aby doznać "mistycznego uniesienia", ale wpadł w polityczne marzycielstwo. W przeszłości, z racji swego geopolitycznego położenia, Polska była przedmurzem chrześcijaństwa i cywilizacji zachodniej. Teraz ma szanse stanąć na czele federacji narodów słowiańskich i w konsekwencji stać się gwarantem równowagi w Europie. Zniewolenie umysłu przez stary schemat jest tu zbyt oczywiste, aby się nad nim szerzej rozwodzić. U Szaniawskiego "mistyczny zapał" objawił się już w całej krasie. Napoleon ma w historii wyraźnie mesjańską funkcję do spełnienia i Polska w jego ręku jest doprawdy szczególnym narzędziem.Zamiast spekulacji politycznych pojawiła się tedy u Szaniawskiego wiara w religijno-polityczne idee. W charakterze narodowym Polaków i w naszych dziejach doszukał się szczególnego metafizycznego znaczenia, które w "niewidomym i świętym narodowości przymierzu", czyli w sferze platońskich idei są już znane, a na ziemi, w świecie fenomenów, dopiero teraz, w epoce napoleońskiej, zostaną ujawnione. Wynika więc z tego, że namaszczone i fantastyczne enuncjacje na temat narodu, zwane później nie bez racji "bełkotem narodowym", były dziełem skrachowanych jakobinów, przegranej ówczesnej "lewicy", która - jak to ze "wściekłymi" politykami bywa - wpadła w swoje zupełne przeciwieństwo.
Niezależnie od tych fantazji, niektórzy dyskutanci przejawiali również godną podziwu trzeźwość, zapewne dlatego, że po r. 1806 pojawiła się w końcu możliwość odzyskania utraconej państwowości. Z tych względów Napoleona nazywano uporczywie Wskrzesicielem, chociaż państwa polskiego bynajmniej jeszcze nie restytuował. Szaniawski wiedział, że strukturę państwową trzeba będzie zorganizować zupełnie od nowa; że w nowym układzie politycznym Europy, który dzięki mistycznemu ubóstwieniu Napoleona wydawał się wiecznym, trzeba ją będzie zmodernizować. Mimo tej utopijnej historiozofii, pomysł był sensowny i świadczył o tym, że Szaniawski, podobnie jak Surowiecki, za "prawami wieczystymi" potrafił dostrzec "stan rzeczy".
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Nigdy się w ten esej za bardzo nie wgłębiałem, ale jeśli to wszystko prawda (sprawdzę sam za jakiś czas), to Staszic już nie jest "barwną i ciekawą postacią", ale (jak dla mnie) ohydnym rasistą.
Miałem coś napisać o polemice Staszica z Szaniawskim i Surowieckim. Cytuję za A. Witkowska, R. Przybylski: Romantyzm, s. 102-103.
Owszem ta cehca charakteru Staszica jest odrażająca ale pamiętajmy także jak wiele zrobił dla Polski.
W całej swojej dziłalności społęcznej Staszic postawił na młodzież. Był jej wychowawcą i troskliwym opiekunem. Już na początku przytoczyłam postępowe zmieny w edukacjii jakie pragnął zainicjować m.in. wprowadzenie zajęć z gimnastyki częstszych, odjęcie z programu nauczania teologii. Te zmiany do dziś są praktykowane w edukacji!
Przytoczę fragment książki Zbigniewa Wójcika Stanisłw Staszic-organizator nauki i gospodarki:
"...Pamiętajmy, że Stanisław Staszic we władzach Księstwa warszawskiego i Królestwa Polskiego uczestniczył pprzez 19.lat życia. Był wtedy jednym z najczynniejszych uczestników gremiów rządzących. Przez ten czas kraj zmienił swe oblicze. Przed powstaniem listopadowym Królestwo Polskie - mimo ograniczonej suwerennosći i niewielkiego obszaru- było jednym z ważniejszych krajów w Europie. Dokonali tego ludzie światli i mający jasno wytknięty cel swej działąlności. Staszic był jednym z nich...."
Wydaje mi sie,że z czasem trzeba zrobic rachunek dzialanosci danej postaci historycznej i wg.mnie w jego przypadku mimo wielu "minusów", jednak więcej jest "plusów" co daje dodatni rachunek.
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
1/09/2008, 14:42
