Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Piast - Skąd To Określenie I Kiedy
     
Maglor
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.027
Nr użytkownika: 108.943

 
 
post 12/02/2023, 23:02 Quote Post

Skąd wzięło się w XVII wieku określanie kandydatów na tron rodem z Polski jako "Piastów"? Pasek w swych pamiętnikach używa tego określenia na Sobieskiego:
QUOTE
„I tam po staremu było wiele konkurencyjej, a po staremu nam Pan Bóg dał Piasta, os de ossibus nostris [kość z kości naszych], Jana Sobieskiego, hetmana i marszałka wielkiego koronnego, który stanął elektem dnia 19 maja, inauguratus [ogłoszony] dnia 21 eiusdem [tegoż miesiąca], nam dziś szczęśliwie panujący, który utinam diutissime regnet pro gloria Dei et utilitate Reipublicae Christianae [oby jak najdłużej królował na chwałę Boga i pożytek rzeczypospolitej chrześcijańskiej], żeby Bóg jego plemię rozkrzewił jako niegdy Abrahamowe i żeby korona z głowy posteritatis [potomstwa] jego nie schodziła, jako w austryjackiej familijej, tego wszyscy życzymy”.

https://muzhp.pl/pl/e/1873/jan-sobieski-zos...ybrany-na-krola

Czyli w ówczesnej Polsce nawet taki zwykły szlachcic jak Pasek używał tego określenia w znaczeniu: Piast - nasz polski, a nie obcy.

No i właśnie jak się to ma do nazwy dynastii założycieli narodu i państwa? Na wikipedii stoi, że w historiografii nazywanie dynastii Piastami rozpropagował dopiero w XVIII wieku Adam Naruszewicz. Natomiast sam termin Piastowie został ukuty na dworze ostatnich Piastów Śląskich z linii brzesko-legnickiej.

W mauzoleum Piastów legnicko-brzeskich jest epitafium z roku 1679, gdzie wprost nazywa się dynastię Piastami.
QUOTE
Bogu, Opiekunowi szczątków i pobożnym cieniom Domu Piastowskiego ten pomnik poświęcono, który wziął początek z Piasta w roku 775 ery Chrystusowej, dał Sarmacji 24 królów i licznych panujących Śląskowi 123 książąt, kościołowi 6 arcybiskupów i biskupów, Północy religię, naukę, urządzenia państwowe, świątynie, szkoły, miasta, zamki i mury obronne, dzięki władcom pobożnym, szlachetnym, świętym, dzielnym i łaskawym. Germanię ocalił od nawały tatarskiej, który na Chrystianie najlepszym i jego synu Jerzym Wilhelmie ostatnim, lecz w zasługach najpierwszym dnia 21 listopada 1675 roku przy wielkim żalu Ojczyzny, Europy i cesarza równo po dziewięciu stuleciach skończył się i zasłużył, aby Ludwika, księżna anhalcka, ostatnia matka Piastów pomnik ten zbudowała przodkom i pradziadom, jako też potomnym, małżonkowi, synowi, sobie i pozostałej córce Karolinie księżnej holsztyńskiej roku Chrystusowego 1679, płacząc nad urnami tych, z których każdy mając cnotę za herolda, a świat Północy za pomnik niczego by nie potrzebował, gdyby wcześniej od głazów nie milkło zapomnienie i niewdzięczność śmiertelnych.

Czyli w tych samych czasach gdy żyli ostatni Piastowie śląscy zwykły polski szlachcic Jan Chryzostom Pasek używał też określenia Piast w znaczeniu "nasz-rodzimy". Przyjmując, że naprawdę dynastię tak nazwano na dworze ostatnich Piastów śląskich, to jaka była transmisja znajomości tej nazwy do Polski, że zwykli szlachcice ją przyjęli. Jak to się stało? Kiedy w samej Polsce zaczęto używać określenia Piast na rodzimych kandydatów na tron?
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
TMI Fairy
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 830
Nr użytkownika: 106.470

 
 
post 13/02/2023, 0:51 Quote Post

Z tego co pamietam z lektury wiki, to ojciec (Krystian?) wspomnianego w epitafium Jerzego Wilhelma wychował się w Polsce (bo na Ślasku szalała wojna XXX-to letnia) - bodajże na dworze Władysława - i był bardzo spolonizowany. Ponoć nawet chciał owemu Jerzemu nadać imię "Piast", lecz duchowieństwo larum podniosło iż to "nie po chrześcjiańsku".
Wspominam o tym, gdyż istnieje możliwość iż określenie "Piast" zawlókł na Śląsk - na dwór książąt legnicko-wołowsko-brzeskich - ojciec Jerzego.

Ten post był edytowany przez TMI Fairy: 13/02/2023, 0:54
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
Maglor
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.027
Nr użytkownika: 108.943

 
 
post 13/02/2023, 1:10 Quote Post

Czyli w takim wypadku to określenie Piast dla dynastii musiałoby funkcjonować wcześniej w Polsce. Duchowieństwo kalwińskie musiało się o to imię wykłócać, bo ostatni Piastowie sprzeniewierzyli się świętej wierze przodków i w kacerskim błędzie i uporze trwali sad.gif

Ten post był edytowany przez Maglor: 13/02/2023, 1:11
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
TMI Fairy
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 830
Nr użytkownika: 106.470

 
 
post 13/02/2023, 12:55 Quote Post

QUOTE(Maglor @ 13/02/2023, 1:10)
Czyli w takim wypadku to określenie Piast dla dynastii musiałoby funkcjonować wcześniej w Polsce.
Duchowieństwo kalwińskie musiało się o to imię wykłócać, bo ostatni Piastowie sprzeniewierzyli się świętej wierze przodków i w kacerskim błędzie i uporze trwali sad.gif
*


Jakie to duchowieństwo, nie wiem, albowiem błędy i wypaczenia papistowskie odrzuciwszy, owi bogobojni książeta byli ewangelikami reformowanymi w państewku ewangelicko augsbrugskim.
Taka sama sytuacja, jak Hohenzollernów w Brandeburgii alibo Prusiech.
 
User is offline  PMMini Profile Post #4

     
Wilczyca24823
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 15.068
Nr użytkownika: 98.909

Ewa Mach
Zawód: opiekun
 
 
post 13/02/2023, 20:02 Quote Post

QUOTE
W mauzoleum Piastów legnicko-brzeskich jest epitafium z roku 1679, gdzie wprost nazywa się dynastię Piastami.


Od praprzodka. Jagiellonów nazywano Jagiełłami jeszcze w XIX wieku (ŻALE SARMATY NAD GROBEM ZYGMUNTA AUGUSTA
OSTATNIEGO POLSKIEGO KRÓLA Z DOMU JAGIEŁŁÓW
datowany na 1801 rok), zapewne tutaj też użyto imienia założyciela rodu jako nazwiska.


QUOTE
Kiedy w samej Polsce zaczęto używać określenia Piast na rodzimych kandydatów na tron?


Nie jestem pewna, czy już nie podczas pierwszej elekcji.
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
Maglor
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.027
Nr użytkownika: 108.943

 
 
post 15/02/2023, 13:10 Quote Post

Wilczyco, to że nazwę dynastii ukuto od praprzodka to jasne dla nas smile.gif Chodzi jednak jak ta nazwa weszła w obieg i kiedy zaczęto używać jej do określania rodzimych kandydatów na tron w Polsce szlacheckiej. Na wiki krąży wersja, że dopiero zaczęto nazywać tak dynastię na dworze ostatnich Piastów śląskich. Nie mniej w tym samym czasie określenie to krążyło w kontekście Piast - rodzimy kandydat w samej Polsce.

Czy zna ktoś jakieś pozycje książkowe, gdzie można coś o tym znaleźć? Może jakiś artykuł naukowy?
 
User is offline  PMMini Profile Post #6

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej