| |
|
|
 Totalitaryzm, Czy na pewno wymysł XX wieku
| |
|
|
|
|
Słowo totalitaryzm kojarzy się z XX wiekiem z powodu III Rzeszy i ZSRR. Zastanawiam się, czy nie można poszukać jego źródeł nieco wcześniej. Przykładowo K. Modzelewski doszukiwał się praktyk totalitarnych już wśród wspólnot barbarzyńskich (zaznaczając, że jest to zupełnie ahistoryczne). I faktycznie, można się z tym pomysłem częściowo zgodzić. Przykładem postępowania totalitarnego wśród wspólnot barbarzyńskich może być wymuszanie akceptacji postanowień wiecu przez stosowanie środków przemocy.
Niektórzy (Wójcik) twierdzą, że Jana Kalwina można uznać za prekursora totalitaryzmu wskazując poniższy cytat:
"Tyrania jest mniejszym złem niż mieć swobodę taką by każdy czynił podług swojej
fantazji, i lepiej mieć tyrana, choćby i okrutnego, niż nie mieć żadnego
księcia albo mieć takiego, pod którym każdemu dozwolone, by czynić
wszystko, co tylko zechce [...] Ci, którzy nie chcą, żeby magistrat mieszał się
do spraw religii, a głównie do karania heretyków, gardzą wyraźnym słowem
Boga [...] i przygotowują wielkie zniszczenie Kościoła"
Z podobnego powodu uważam, że KK po Innocentym III też można uważać za organizację quasitotalitarną.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Tyrania nie wyczerpuje terminu totalitaryzm.
Nie bylo przed XX wiekiem ani idei zakladajacych totalna kontrolę ani za bardzo faktycznych mozliwosci ingerencji w xałośc życia.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Wszystko można jakoś uzasadnić - pewnie są i tacy co totalitaryzmu doszukują się w starożytnym Egipcie (bo Faraon, kapłani), Rzymie (dyktatura) czy Grecji (jeśli tyrania=totalitaryzm - to przecież o tyranii pisali i Platon i Arystoteles ergo to oni są ojcami totalitaryzmu) 
A tak całkiem serio.
Najczęściej podawane cechy, którymi powinien charakteryzować się totalitaryzm: Elaborate guiding ideology; Single mass party, typically led by a dictator; System of terror, using such instruments as violence and secret police; Monopoly on weapons; Monopoly on the means of communication; Central direction and control of the economy through state planning (według pary C. Friedrich-Z. Brzezinski), czy też: a one-party state where one party has a monopoly on all political activity; A state ideology upheld by the ruling party that is given status as the only authority; State information monopoly that controls mass media for distribution of official truth; State controlled economy with major economic entities under the control of the state; Ideological terror that turns economic or professional actions into crimes. Violators are exposed to prosecution and to ideological persecution (Raymond Aron) [przepraszam, że po angielsku].
PS. QUOTE Niektórzy (Wójcik) twierdzą, że Jana Kalwina można uznać za prekursora totalitaryzmu wskazując poniższy cytat:
"Tyrania jest mniejszym złem niż mieć swobodę taką by każdy czynił podług swojej
fantazji, i lepiej mieć tyrana, choćby i okrutnego, niż nie mieć żadnego
księcia albo mieć takiego, pod którym każdemu dozwolone, by czynić
wszystko, co tylko zechce [...] Ci, którzy nie chcą, żeby magistrat mieszał się
do spraw religii, a głównie do karania heretyków, gardzą wyraźnym słowem
Boga [...] i przygotowują wielkie zniszczenie Kościoła"
Dla jednych ojciec totalitaryzmu, dla innych ojciec kapitalizmu i demokracji made in USA... Temat rzeka - w internecie pełno cytatów i książek - każdy znajdzie coś dla siebie
Ale...
Jesteśmy na forum historycznym 
Podany cytat nie jest z pracy Jana Kalwina, a Teodora Bezy (pomijam, że kompletnie wyrwany z kontekstu rozważań samego autora i nie bardzo rozumiem na co ma być dowodem) z pracy "De haereticis a civili magistratu puniendis libellus, adversus Martini Bellii" [1554] i w oryginale [str. 198] brzmi on trochę inaczej:
QUOTE "Sed ut mihi quidem videntur, peius quiddam hoc est Papistica ipsa tyranide quod isti Academici in Ecclesia Dei, sub moderationis & clementiae specie, inuehere conatur, tato scilicet peius quanto minus malum est Tyranis quam ἀναρχία & quanto praestat Tyrannum etiam crudelissimum, quam nullum penitus Principem habere [tu z boku przypis - Dion in Nerva (Dion Chryzsotom?)]: aut eum certe habere, sicut agebat ille, sub quo omnia cuiuis liceat. Esto igitur huius argumenti haec conclusio: Eos qui Magistratu Christianum arcent a religionis cura, atque in primis ab haereticoru coercione, manifestum Dei verbum contemnere & omnium seculorum authoritate spernere: itaque extremam Ecclesiae πανoλεθρία meditari".
Rozważania w zacytowanej książce koncentrują się na temacie kto i jak ma karać za herezję, bluźnierstwo.
Co do totalitaryzmu. Jeśli kara śmierci z powodów religijnych ma być wyznacznikiem totalitaryzmu, to w XVI-XVII w. obowiązywała on (oczywiście w rożnym zakresie) we wszystkich krajach w Europie - nawet w "Państwie bez stosów". Organizacja życia wiernych i ingerencja w nie? Pod tym względem dużo bardziej niż Kościół rzymskokatolicki, prawosławny czy oba ewangelickie ingerowały wyznania, które pojawiły się w XVI-XVII w. - takie jak mennonici, anabaptyści itp. Można tu by jeszcze dodać i zakony, wszak też od biedy będą pasować 
QUOTE Z podobnego powodu uważam, że KK po Innocentym III też można uważać za organizację quasitotalitarną.
A dlaczego tylko quasi? Wszak w wielu drukach z XVI w. papież jest określany jako tyran, sprawujący tyrańską władze - czyli ojciec totalitaryzmu 
W tym samym czasie tyranami (despotami, itp.) określano też sułtana, cesarza, biskupów, reformatorów religijnych, królów, książąt... Zakres ich władzy był nieraz bardzo rozległy. Tylko tak jak napisałem powyżej - czy to stanowi jakiś dowód potwierdzający tezę o akurat takim historycznym rodowodzie totalitaryzmu?
PS2.
Tak jak powyżej napisał Prawy Książę Sarmacji - "Tyrania nie wyczerpuje terminu totalitaryzm". Nie było przed XX wiekiem ani idei zakładających totalna kontrolę ani za bardzo faktycznych możliwości ingerencji w całości życia". I tego się trzymajmy
Ten post był edytowany przez Marek Atyliusz Regulus: 10/05/2020, 17:34
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Tak jak powyżej napisał Prawy Książę Sarmacji - "Tyrania nie wyczerpuje terminu totalitaryzm". Nie było przed XX wiekiem ani idei zakładających totalna kontrolę ani za bardzo faktycznych możliwości ingerencji w całości życia". I tego się trzymajmy wink.gif
Imperium "Inków", zdaje sie wyczepywać termin totalitaryzm...
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Marek Atyliusz Regulus @ 10/05/2020, 17:13) PS2. Tak jak powyżej napisał Prawy Książę Sarmacji - "Tyrania nie wyczerpuje terminu totalitaryzm". Nie było przed XX wiekiem ani idei zakładających totalna kontrolę ani za bardzo faktycznych możliwości ingerencji w całości życia". I tego się trzymajmy
A Savonarola? Stworzył lokalny system kontrolujący wszystko.
Sama idea jest jeszcze starsza. Państwo Platona jest opisem państwa totalitarnego. Elementy można dostrzec już u Konfucjusza. Wszystko musi być pod kontrolą z drobiazgowym rytuałem. Szogunat też starał się jak najwięcej kontrolować, zakaz wyznawania obcych religii, kwestia rozbrojenia chłopstwa. Ciągot do kontroli wszystkiego było wiele. Chociażby Kalwin w Genewie.
Za 1000 lat może ktoś powiedzieć, że w XX w. nie było technologii umożliwiających czytanie myśli, więc nie można mówić o totalitaryzmie. Technologia to tylko ułatwienie i pozwala na stosowanie tego na większym obszarze.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
To może doprecyzujmy kilka kwestii.
Czy dobrze zrozumiałem:
A. Despotyzm, Absolutyzm, Tyrania, Dyktatura = Totalitaryzm? I nie potrzeba nic więcej?
+
B. Kontrola czy powiększany zakres władzy to cecha właściwa tylko dla totalitaryzmu czy też dla większości ustrojów (systemów) jakie istniały w historii ludzkości?
Podałem wcześniej cechy jakie totalitaryzm powinien spełniać. Czy któryś z przytoczonych przez Was przykładów je wszystkie spełnia?
Ten post był edytowany przez Marek Atyliusz Regulus: 11/05/2020, 3:06
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
To najpierw uzasadnij re kryteria. Np, że musi istnieć partia jedna. Partia nie musi istnieć żadna. Pojawia się równoległa struktura władzy. Czy to będzie partia, wojsko z własną hierarchią, zakon czy cokolwiek innego to kwestia drugorzędną.
Najważniejsza jest budowa aparatu represji będącego poza prawem, od którego decyzji nie można się odwołać. Aparat represji jest poza kontrolą państwa i podlega tylko rządzącemu/rządzącej grupce.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Może wyjaśnię, co rozumiałem pod pojęciem totalitaryzm, gdy zakładałem ten wątek. Jako totalitaryzm rozumiałem całkowity prymat organizacji nad jednostką.
QUOTE Podany cytat nie jest z pracy Jana Kalwina, a Teodora Bezy (pomijam, że kompletnie wyrwany z kontekstu rozważań samego autora i nie bardzo rozumiem na co ma być dowodem) z pracy "De haereticis a civili magistratu puniendis libellus, adversus Martini Bellii" [1554] i w oryginale [str. 198]
Tutaj przyznaję się do błędu. Ten fragment czytałem dawno i po prostu bezwiednie skopiowałem cytat. Po dyskusji czuję się przekonany tylko do tego, że nie było możliwości wprowadzenia totalitaryzmu z powodów technicznych (chociaż minitotalitaryzm w jednym mieście, jak najbardziej był do wprowadzenia). Oczywiście można podać więcej przykładów protototalitaryzmu, jak np. rewolucyjna Francja czy może Prusy.
Ten post był edytowany przez Reaction: 11/05/2020, 19:21
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Każda nowa epoka dokłada nowe mechanizmy, nowe narzędzia (prawne i techniczne). Jak sięgniemy do Starożytności to mamy np Spartę. Kalekie dzieci z przepaści. Podporządkowanie wszystkiego państwu, sprowadzenie do minimum roli rodziny. Wychowanie zbiorowe na rzecz państwa. Jednostka się nie liczy, nie liczy się życie jednostki.
Czy to nie spełnia kryteriów totalitaryzmu?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
A masz kiedyś wcześniej ideologię totalną?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Wg mnie istotną cechą totalitaryzmu jest oparcie się na ideologii naukowej. W myśl koncepcji, że naukę trzeba wcielać w życie, a przynajmniej próbować znaleźć dla niej zastosowania.
Marksizm tak był budowany. Hitleryzm był w wielu punktach wzorowany na marksizmie. M. in. Hitler nalegał na przymiotnik: "socjalistyczny". Niektórzy twierdzą, że użył on tego przymiotnika w nazwie swojej partii z tego względu, iż SPD miało silną pozycję wśród intelektualistów i pośród klasy robotniczej. Ten argument jest wątpliwy, gdyż z drugiej strony marksizm był jednym z głównych celów ataków nazizmu. SPD i USPD były celem nagonki propagandowej.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Miejmy nadzieję, że Jarosław nie będzie miał ambicji naukowych
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Wg mnie istotną cechą totalitaryzmu jest oparcie się na ideologii naukowej.
Ciekawy jest stosunek totalitarystów do prawdziwej nauki. Mamy próby tworzenia fizyki aryjskiej czy łysenkizmu, bo lepiej pasują do oficjalnej ideologii.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Reaction @ 12/05/2020, 17:30) QUOTE Wg mnie istotną cechą totalitaryzmu jest oparcie się na ideologii naukowej. Ciekawy jest stosunek totalitarystów do prawdziwej nauki. Mamy próby tworzenia fizyki aryjskiej czy łysenkizmu, bo lepiej pasują do oficjalnej ideologii.
Ironicznie podchwyciłeś istotny aspekt totalitaryzmów.
To, że ideologia jest naukowa nie oznacza, że bierze ona pod uwagę istotne elementy wszystkich istniejących gałęzi nauki. Na dodatek taka ideologia sugeruje uproszczone podejścia do różnych nauk. Ideologia bowiem jest bardzo ściśle związana z możliwymi narracjami PROPAGANDY. A propaganda musi być prosta i "zdecydowana".
Ująłem to bardzo krótko, ale może da to asumpt do jakiejś dyskusji.
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
10/05/2020, 13:31
