Widivariowie (łac. Vividarii), lud zamieszkujący w początkach VI w. lub nieco wcześniej rejon ujścia Wisły, po opuszczeniu tych ziem przez Gepidów; dwukrotnie wzmiankowany przez Jordanesa w streszczeniu Historii Gotów Kasjodora: Getica V, 36:
CODE
przy samym Oceanie, gdzie trzema gardzielami morze spija wody Vistuli, usadowili się Widiwariowie, zlepek różnorodnych ludów
oraz Getica XVI, 96–97:
CODE
Gepidowie więc [...] dopóki przebywali w kraju Spesis (obrali na swą siedzibę) wyspę otoczoną mieliznami rzeki Viscla. Wyspie tej nadali w rodzimym języku miano Gepedoios. Dzisiaj ma ją rzekomo w posiadaniu lud Widiwariów [Vidivarii], po odejściu Gepidów do lepszych ziem. Widiwariowie zaś pochodzą z różnorakich plemion, które gromadząc się jak gdyby w jedno schronienie utworzyły (nowe) plemię
(tłum. E. Zwolski, zmodyfikowane przez J. Kolendo); ich wschodnimi sąsiadami mieli być Estowie. Lokalizacja Gepedoios jest sporna; najbardziej prawdopodobna jest hipoteza J. Okulicza, identyfikująca wyspę z Wysoczyzną Elbląską, w starożytności oblewaną przez znacznie rozleglejsze wody Zalewu Wiślanego. Nazwę interpretowano jako całkowicie germańskie (vidu- 'drzewo', -varios 'mieszkaniec, tzn. leśni ludzie), staropruskie (Wid-semme 'kraj położony wewnątrz'), bałtyjsko-germańskie, hybryda (pruskie vidus 'wnętrze', germańskie varios) lub słowiańskie (wychodząc od drugiej postaci nazwy: vivi-d-arii, stosowano odczyt Vinidiair, czyli Słowianie).
W świetle danych archeologicznych manifestacją bytności V. może być grupa elbląska (przynajmniej w jej wcześniejszym odcinku), zaliczana jednoznacznie do kręgu zachodniobałtyjskiego, lecz o eklektycznym charakterze, w której inkorporowani mogli być, prócz przeważającej ludności bałtyjskiej, także Goci i Gepidowie (relikty osadnictwa kult. wielbarskiej), oraz
germańscy przybysze z różnych części Europy. Vidiwariom przypisywano także skarby i znaleziska solidów z 2 połowy V w. i początków VI w.
Allochtonizm vs autochtonizm, Wyliczenie argumentów
13/04/2024, 22:33
