| |
|
|
 Pieniądz - od Mieszka I do powstania Kościuszki
| |
|
|
|
Komendant Sebastian
|
| |
|
| I ranga |
|
 |
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 46 |
|
| Nr użytkownika: 43.094 |
|
|
|
Sebastian Subzda |
|
Zawód: uczen |
|
|
| |
|
Praca konkursowa
w kategorii: Społeczeństwo i gospodarka na kartach historii
Pierwsze polskie monety nawiązywały do wzorów zachodnioeuropejskich. Monetami tymi były denary, wybijane przez Mieszka I pod koniec jego panowania (zapewne w Poznaniu). Własne denary wybijał także Bolesław Chrobry. W tych czasach monety polskie nie miały znaczenia ekonomicznego, a jedynie polityczne, bo manifestowały jedynie polityczną suwerennośc monarchii piastowskiej. Po śmierci króla Bolesława I Chrobrego produkcja monet polskich ustała na około 50 lat. Dopiero Bolesław II Śmiały ją wznowił, przenosząc mennicę do Krakowa i redukując wagę denarów do 0,75g (za Mieszka ważyły 1,5g). Jednak Bolesław wprowadził zmianę w produkcji, zwiększając ją do rozmiarów masowych jak na tamte czasy. Dalsza obniżka wagi denarów nastąpiła za panowania Władysława I Hermana i Bolesława III Krzywoustego, który wypuścił denary bite jednostronnie na cienkiej blaszce (monety te zwano brakteatami). Bolesław IV Kędzierzawy obniżył wagę swoich denarów do 0,40g, a Mieszko III Stary do 0,2g. Później nastąpił trudny okres w historii państwa polskiego – rozbicie dzielnicowe. Spowodowało ono decentralizacje mennictwa piastów; założono wiele nowych mennic, które bez porozumienia z sobą biły lekkie denary i brakteaty, nieraz z domieszką miedzi. W XII i XIII w. Nastąpiło upieniężnienie rynku polskiego. Mimo upowszechnienia monet funkcje pieniędzy nadal pełniły: sól, futra, tkaniny, które stosowane były najczęściej jako środek płatniczy w regulacji świadczeń feudalnych i przy opłacie myta. Próbę ujednolicenia systemu menniczego podjęli Władysław I Łokietek i Kazimierz III Wielki, wprowadzając w Małopolsce i Wielkopolsce jedna stopę menniczą (określającą liczbę i jakośc monet bitych z grzywny krakowskiej o wadze ok. 197g). Z grzywny tej wybijano 48 groszy lub 96 półgroszy, zwanych kwartnikami. Na rynek polski trafiły też węgierskie złote dukaty. W końcu XV w. Kurs dukata ustalił się na poziomie 30 groszy, stąd też sumę 30 groszy zaczęto określac jako złoty polski, który stał się jednostką obrachunkową, podczas gdy złote monety dla odróżnienia nazywano czerwonymi złotymi. Reformę monetarną wprowadził Władysław Jagiełło, bijąc półgrosze w mennicy koronnej w Krakowie i mennicy lwowskiej. W tym czasie istniały również mennice miejskie w Kaliszu, Poznaniu, Toruniu, Gdańsku i Elblągu (wszystkie stosowały odmienną stopę menniczą). Polakom ze względu na rozwój eksportu polskiego zboża Wisłą nad Morze Bałtyckie zależało na rozciągnięciu polskiej stopy menniczej nad te miasta. Cel ten zrealizował Zygmunt Stary w latach 1528-1530. Położył on również podwaliny pod nowożytne polskie mennictwo; ustanawiając hierarchię nominałów pieniężnych od denara po talar i dukat. W 1580r. Stefan Batory rozciągnął polski system na Wielkie Księstwo Litewskie, następnie na Inflanty. Monety polskie w końcu XVI i w XVII w. Obiegały Niemcy, Austrię, Węgry, Turcję, Grecję. Wiele obcych mennic zaczęło naśladowac polskie półgrosze, szelągi, grosze i trojaki. Na początku XVII w. następowała deprecjacja (spadek wartości) drobnej monety, którą z trudem hamowały przepisy mennicze. W 1623r. Denar polski zawierał tylko 0,014g srebra (1% kruszcu w porównaniu do denara Mieszka I). Sejm, który przed półwiekiem przejął królewskie uprawnienia mennicze, po wojnie z Szwecją zdecydował się w 1659r. Bic koronne i litewskie szelągi miedziane i bilonowe złotówki. Wywołało to inflację i zaburzenia rynku pieniężnego, widoczne aż do czasów saskich (zalew kraju przez bezwartościową monetę). Dopiero reforma Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1766r. Umożliwiła wyparcie złej monety obcej (głównie pruskiej). Za podstawę mennictwa przyjęto grzywnę kolońską(233,81g), bijąc z niej z czystego srebra tej wagi 10 talarów według tak zwanego systemu konwencyjnego. W 1794r. podczas powstania kościuszkowskiego wypuszczono pierwsze polskie pieniądze papierowe – asygnaty – niewymienialne na pieniądze kruszcowe.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Vitam
Monetami tymi były denary, wybijane przez Mieszka I pod koniec jego panowania (zapewne w Poznaniu). (Komendant Sebastian)
Biorąc pod uwagę, że ówczesna mennica składała się z kowadła, kilku rodzajów młotów (do rozklepania srebrnej blachy i do bicia w stempel menniczy), stempli i nożyc do przycinania blachy - to mogła się ona mieścić wszędzie, a najpewniej była ruchoma i zmieniała miejsce pobytu wraz z dworem.
Później nastąpił trudny okres w historii państwa polskiego – rozbicie dzielnicowe. Spowodowało ono decentralizacje mennictwa piastów; założono wiele nowych mennic, które bez porozumienia z sobą biły lekkie denary i brakteaty, nieraz z domieszką miedzi. (Komendant Sebastian)
W dodatku zanikł wówczas monopol książęcy na bicie monety - znane są monety biskupów krakowskich, czy tez opatów z Wąchocka, Koprzywnicy i Jędrzejowa. Cała masa monet jest też kompletnie "niema" - nie zawiera żadnych napisów czy detali, pozwalających choćby snuć przypuszczenia co do emitenta. W wielu przypadkach nie jest nawet pewne, czy istotnie wybito je na ziemiach polskich.
Próbę ujednolicenia systemu menniczego podjęli Władysław I Łokietek (Komendant Sebastian)
I tak naprawdę dopiero na monetach tego króla pojawia się bez żadnych wątpliwości orzeł polski. Początkowo zresztą bardzo ciekawy świata, rozglądał się zwracając głowę już to w prawo, już to w lewo 
W końcu XV w. Kurs dukata ustalił się na poziomie 30 groszy, stąd też sumę 30 groszy zaczęto określac jako złoty polski, który stał się jednostką obrachunkową, podczas gdy złote monety dla odróżnienia nazywano czerwonymi złotymi. (Komendant Sebastian)
...który to system (30 groszy = 1 złoty) utrzymał się bardzo długo, bo aż do reformy Grabskiego po I Wojnie.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
nienajlepiej z tą pracą skoro błąd już na początku - Mieszko I nie wybijał denarów (błędnie dawniej przypisywano mu monety Mieszka II). A mennica nie wiadomo czy była w Poznaniu, skoro denary Chrobrego były bite w Gnieźnie i Mogilnie
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Vitam
Mieszko I nie wybijał denarów (błędnie dawniej przypisywano mu monety Mieszka II). (Juzef)
O, o takiej teorii nie słyszałem. Mozna prosić więcej?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Masz podstawową literaturę:
Suchodolski S., Spór o początki mennictwa w Czechach i Polsce, Wiadomości Numizmatyczne, t. 42, 1998
Suchodolski S., Najdawniejsze monety polskie jako źródło dające poznać dzieje pierwszej monarchii, Aetas media - aetas moderna, Warszawa 2000
Suchodolski S., Początki rodzimego mennictwa, Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, Kraków 2000
Suchodolski S., Najdawniejsze monety ziemi lechickiej. Jak powstawała klasyfikacja najstarszych monet polskich, Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, Lublin-Warszawa 2003 (tu marginalnie, za to przedstawia poglądy starszej historiografii)
Warto też przeczytać:
Stróżyk P., Ikonografia denarów z imieniem Mieszka, Roczniki Historyczne, t. 66, 2000
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Vitam
Dzięki, tego nie znałem. Aczkolwiek już teraz jedno rzuca się w oczy: niemal wszystkie pozycje to publikacje jednego Autora. Z całym szacunkiem dla Stanisława Suchodolskiego, to oprócz niego są też i inne nazwiska w numizmatyce polskiej
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
[quote=Coobeck,6/07/2008, 18:57]
Z całym szacunkiem dla Stanisława Suchodolskiego, to oprócz niego są też i inne nazwiska w numizmatyce polskiej
Właśnie problem polega na tym, że w ostatnich latach jest to przede wszystkim Suchodolski. Ale przypisanie denarów Mieszkowi II nie jest wyłącznie jego pomysłem. Wcześniej takie sugestie zgłaszali: Danuta Borawska i Stanisław Trawkowski. Głosów przeciwnych nie czytałem w ostatnich latach
|
| |
|
|
| |
|
|
|
bazylissa
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 1 |
|
| Nr użytkownika: 47.078 |
|
|
|
Teresa Ilczyk |
|
Zawód: student |
|
|
| |
|
"Nie wiemy z całą pewnością - jak podkreśla J. Topolski - czy Mieszko I
zaczął bić już własny pieniądz. Przeważa jednak odmienny pogląd, którego podstawę stanowią zabytki numizmatyczne. Są to pochodzące ze skarbów ukrytych w XI wieku monety w liczbie około 50 przypisywane Mieszkowi I. Za pierwszą monetę polską uważa się srebrnego denara z wyobrażeniem szczytu kaplicy i napisem MISICO, a na odwrocie z równoramiennym krzyżem. Była to moneta wzorowana na denarze przyjętym w całej Europie Zachodniej. Monety Mieszka I dokumentowały ważny fakt historyczny, a mianowicie zakończenie procesu tworzenia państwa włączonego do kręgu kultury zachodnioeuropejskiej."
cytuję "Historia Monetarna Polski" autorstwa Grzegorza Wójtowicza i Anny Wójtowicz.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Kolega Juzef podał literaturę. Mieszko I raczej nie bił monet, a denary z imieniem Mieszka są bite w imieniu Mieszka II. Takie jest obecnie stanowisko specjalistów. Oczywiście każdy może napisać co chce np. Państwo Wójtowicz. Historie monety na ziemiach polskich może skompilować każdy w miarę inteligentny człowiek. To nie wiedza tajemna. Pozostaje tylko pytanie na czym oprze swoje poglądy? S.Suchodolski opiera się na wieloletnich badaniach źródeł (w tym samych monet). Nie słyszałem również aby ktoś z sukcesem odrzucił jego argumentację.
Pozdrawiam
kuprlli
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
[quote=bazylissa,17/07/2008, 9:17]
cytuję "Historia Monetarna Polski" autorstwa Grzegorza Wójtowicza i Anny Wójtowicz.
Ci państwo nie są historykami lecz ekonomistami, widocznie nie dotarli do nowszej literatury
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
6/07/2008, 13:47
