Ja głosowałem na Egipt.A jakie jest wasze zdanie?
Zależy jak na to spojrzeć. Jeśli chodzi o kulturę to myślę, że Grecja. Patrząc pod kątem dominacji na świecie to Rzym. Mezopotamia tworzyła jedną z najstarszych cywilizacji. Jeśli muszę wybierać to wybieram Grecje.
A jakie są kryteria wielkości cyliwizacji: wielkość, zasięg, osiągnięcia cyliwizacyjne, wielkość budowli(egipt ), ilość wartości które przetrwały do dnia dzisiejszego?
Ja stawiam na Rzym. Ogólnie za potęgę militarną, zasięg i wpływy. "wielkość" cywilizacji, myśle że można odebrać jako respekt który budziła w danym okresie... ale... każda chyba miała jakiś okres w której mogła zabłysnąc... Dobrze byo by sprecyzowaćwłaśnie te kryteria.
Chodzi mi przede wszystkim o postęp cyliwizacyjny,wynalazki,osągnięcia dla ludzkośći,kulturę itp.
Dzisiejsi Europejczycy chyba najwięcej mają po Rzymianach.. Rzymianie mieli sporo po Grekach Pewne rzeczy w prostej linii odziedziczyliśmy jeszcze po Babilończykach i Egipcjanach, a ponad miliard współczesnych mieszkańców Chin, pewnie po swoich przodkach. Dlatego ciężko powiedzieć. Osobiście wybrałbym jednak Rzym, ze względu na duży wpływ na kulturę, języki i różne dziedziny nauki ( choć do nauki akurat Rzymianie się moim zdaniem zbytnio nie przykładali i jak pisałem wcześniej, raczej czerpali z osiągnięć Greków )
Ja uważam że cywilizacja Mezopotamska była najważniejsza .Cywilizacja ta po pierwsze stworzyła wielkie miasta jak na te czasy (zamieszkiwało w nich do kilkudziesieciu tysiecy ludzi ),a po drugie w Mezopotami powstało pismo, co prawda niedoskonałe bo nauka pisma klinowego wymagała wileu lat nauki (ok. 600 znaków posiadało to pismo).Co prawda kultura ta rozprzestrzeniła się w wyniku koniecznych dla tego państw wymian handlowych z innymi ludami(Mezopotamia posiadała tylko urodzajne gleby ale nie posiadała zadnych innych surowców do rozwoju ),ale dzięki tej kulturze powstała choćby cywilizacja egipska,a Grecy niesłusznie twierdzili ze własnie Egipt był początkiem ich kultury. Tak naprawde to państwo faraonów prowadziło politykę izolacji, jedyne kontakty chandlowe Egipt prowadził z miastem Byblos.
A czy wynalezienie pisma klinowego miało jakiś wpływ na powstawanie alfabetów np. w starożytnych Chinach ? Tak z ciekawości pytam bo to nie mój okres i nie mam zbyt wiele materiałów na ten temat ... Wydaje mi się jednak że każda cywilizacja po jakimś czasie sama by wynalazła jakiś rodzaj pisma - np. Aztekowie czy Majowie raczej nie mieli styczności z Sumerem lub Babilonem ... Choć zrobili to oczywiście znacznie później
Grecja. Nie upadła jak Rzym czy Persja, rozwinęła Egipską i Babilońską naukę, stworzyła filozofię, wygrywała wielkie bitwy z Persami, stworzyła demokrację...
Muszę wtrącić coś od siebie, bo widząc taką wypowiedź nie mógłbym nie zabrać głosu.
i znów dylemat Perska ciężka jazda i Absolutyzm czy Grecka demokracja i Hoplici oraz zasady wojny
Mimo wszystko nie uważam żeby absolutyzm można było rozpatrywać w kategoriach osiągnięcia Demokracja chyba bardziej, choć pewnie już jakieś plemię jaskiniowców wpadło kiedyś na taki pomysł
Fenicka, a w szczególności kartagińska, bo z cywilizacji stricte fenickich trzymała się najdłużej.
Dlaczego - ponieważ często bywa niedoceniana i mieszana z błotem, a w dniach swej świetności wreprezentowała poziom porównywalny z grecką, którą w kilku kilku aspekatach przewyższała (o Rzymie nie wspominając).
Subiektywnie jednak rzecz ujmując nasza cywilizacja wyrosła bezpośrednio z cywilizacji grecko-rzymskiej tak wiec z naszego punktu widzenia największą jest naturalnie właśnie cywilizacja Grecji i Rzymu.
Każda się w czymś zasłużyła ale mi się najbardziej podoba Grecka.
Stawiam na Rzym, jakby tak trochę pofilozofować to jego wschodnia część upadła w 1453....
ale nie zbluzgajcie mnie bo piszę, że to tylko sfera filozofowania...
tak serio : zasięg, kultura, architektura, nauka, wykorzystanie dorobku cywilizacyjnego innych cywilizacji...
Dyskusja o cywilizacji i jej wielkości cokolwiek dziwaczna. Coś jakby dzidzi małe pytać:"A kogo ty słoneczko bardziej lubisz? Mamusię,tatusia dziadziusia, babcię, wujka, ciotunię...."
A już rozważania o Sumerach i wielkości ich niesłychanej chętnie a złośliwie bym potraktował, gdyby ktoś wcześniej tego nie uczynił.
Z wyników głosowania wynika, że głosujący nie wyszli się poza kanon podręczników szkolnych. Coś takiego to juz nawet u uczniów szkół średnich, a rzeczywiście historią się interesujących nie uchodzi. U sudentów historii (tych po pierwszym roku)- kompromitacja zupełna.
Proponuję dokonać rachunku rzeczywistych osiągnięć poszczególnych cywilizacji - myślę o tym, co przetrwało do dziś w realnym świecie i z czego ludzie korzystają, nieświadomi osoby autora, twórcy, wynalazcy, czy jak tam kto to nazwie.
Pozostaje Rzym.
kq24, jestem pewien, że zaraz ktoś oskarży Cię o subiektywizm i "faworyzowanie" "przodków" cywilizacji, której dziś jesteś częśćią :-) Ktoś zaraz powie, że nie można brać pod uwagę tego, co z danej cywilizacji wyrosło, bo o tym decyduje łut szczęścia.
Ponieważ więc jestem pewien, że wkrótce ktoś napisałby takiego posta, więc od razu mu się sprzeciwię :-D
Otóż jesteśmy historykami, prawda? A dla historyka to właśnie ciągłość w czasie powinna być podstawowym kryterium oceny dowolnego zjawiska? Bo czymże jest zazwyczaj tzw. "łut szczęścia"? Dla mnie jest on sumą innych czynników takich jak np. zdolni politycy, czy sprawna służba medyczna. Nie wykluczam, że łut szczęścia ma często znaczenie, ale nie dałoby się chyba pracować nad historią zakładając w każdym wydarzeniu "przypadek". Tak więc oceniajmy cywilizacje z punktu widzenia historii. A to, że wszystko mogło wyglądać inaczej gdyby nie zbieg okoliczności w którymś momencie potraktujmy jako oczywistość i wspominajmy o niej najwyżej we wstępach do książek poświęconych takim rozważaniom :-)
PS Dlaczegego są tutaj dwa prawie identyczne tematy? :-P
W jednym temacie chodzi o przykłady wyższości jednej cywilizacji nad drugą, a wdrugiej chodzi o raczej subiektywne (tak Sargonie ) odczucia. Odnoszę jednak wrażenie, że tematy zbyt bardzo na siebie zachodzą. Proponowałbym połączenie obydwu tematow, przy czym kolejność postów byłaby wedle ich kolejności napisania, więc mielibyśmy mały mix. Możemy tematy połączyć. Jeśli ktoś jest przeciw, albo za, to proszę na PM. Za trzy dni zapadnie wyrok.
Ponury Żniwiarz
Aktualne wyniki:
Za 0
Przeciw 1
Wyrok: tematy zostają.
Nic ważnego nie napiszę drogi Forrestusie, bo już jedna dyskusja jest
Chciałbym tylko podkeślic, ze ja nie uwazam się za historyka - najlepiej moge się chyba określić jako inzyniera o specjalności "wymiana ciepła", którego hobby jest historia - i tak traktowana wybiórczo (czyt - nie cała ) ze względu na brak czasu.
Zaznaczyłem Romę. Wieczne miasto. Piękne miasto.
Wielkie imperium... jak feniks z popiołów wiele razy popadało w ruinę i pod wodzą kolejnego przywódcy odżywało. Okupowali egipt faraonów, uczyli się z ksiąg greckich filozofów. Rzym zawdzięcza wiele starszym cywilizacjom. Europa średniowieczna zawdzięcza jeszcze więcej Rzymowi.
Ja jestem z Egiptem. Wiele osiągneli, rozwineli sporo dziedzin życiowych. No i za piramidy i hieroglify.
Napoczatku serdecznie witam, jestem tu nowy.
Niezgadzam sie z wami chloapki. Moim zdaniem to chiny bylynajwieksza cywilizacja z 3 powodow.
Dlaczego upadl rzym??? Z powodu chin. Kiedy chiny sie polaczyly, okres 5 krulest, rozpoczely ekspansje, podbily mandzurie oraz zewnetrzne stepy mongli, to spowodowalo ze Hunowie ( mongolowie dla niektorych) musieli spierda.... Rzym dysponowal okolo 26legionami w tamtym okresie +14 zacieznej jazdy ktora miala sie szybko pszemieszczac, dla Chin byla by to tylko jedna z ich 5 armi.
Byly najludniejsze i mialy najbardziej rozwniete miasta na swiecie.
Nawed rzym importowal jedwab z chin, ktory byl bardzo drogi a dla Chinczykow...domyslcie sie
Po 3 kultura, tu chyba nietrzeba pisac
Sorki za bledy ale jestem dyslektykiem
Trudno mowić o "najwiekszej cywilizacji", bo każda z wymienionych była na swój sposób wielka w każdej było coś czego nie było w pozostałych.
Ja stawiałabym na Chiny z powodu wynalazków...
K.
Wybacz ile masz lat??? Jestes niedouczony!
Po 1: Jedwabny szlak
Po 2: Kiedy plemiona germanom szczegolnie Frankow, Sasow i Ostogotow zaczely blyskawicznie sie przemieszczac po Cesarstwie, legiony sie niesprawdzaly. Dlatego utworzono oddzialy z samej jazdy, chyba wiez ze podstawa legionu byl piechor a nie jezdziec!!!! Z mienilo sie to w 313 razem z edyktem Mediolanskim drogi kolego.
Po 3: nieosiagala miliona???? Drogi Hostoryku slaby z Ciebie historyk, powaznie! Dam Ci przyklad okolo 425r 1,5mil armia wkroczyla do xian czy jakos tak, stolicy najwiekszego plemienia Hunow.
Moja rada czytaj czytaj czytaj i jeszcze raz wiecej czytaj!
Ja osobiście jestem za Rzymem, moze nawet nie dlatego ze nasza dzisiejsza cywilizacja bardzo dożo im zawdziecza ( wynalazki i te sprawy) ale w szczególności za to ze potrafili podbic wiekszośc z ówczesnych wielkich imperiów ( grecja , egipt , wygrana z kartaginą )ich poziom nauki jak na tamte czasy był bardzo wysoki , mnieli swietne pomysły , doskonale dowodzili. Mysle ze dzienki temu przetrwali tak długo i zdobyli tak wiele
Pozdro Swarog
A co do wypowiedzi boryslukasz w której pisze on o armii chińskiej która mniala ponad 1,5 mln zolniezy to naprawde szczerze wątpie by takie cos mnialo mniejsce
Armia chinska na wiek V i VI szacuje sia na okolo 4-5mln, prawde mowiac to niebylo tak duzo, liczac powstania ktore ciagle musiala zdlawiac, napady plemion Tureckich, ktore dopiero w VII wieku udalo sie powstrzymac, co bylo przyczyna ich 1 wedrowki do europy.
Ale po czesci przyznaje wam racje koledzy, Rzym osiagnol wiele, pamietajmy jednak ze wiele sobie przywlaszczow od Grekow i Selycydenow, chyba tak sie to pisze, chodzi mi o glowne panstwo po rozpadku imperium Aleksandra ze stolica w Antiochi. Chinyczkom zawdzieczamy ogromna ilosc wynalazkow, ktore sa napewno ich a nie... Np wedka hehe
Ja nie wiem co zaznaczyć, bo osobiście stawiałbym na Minojczyków.. Niestety nie mogę zakwalifikować ich do żadnej kategorii, bo to przeciez nie Grecy.. Ankieta mało precyzyjna
ja stawiam na Chiny...wielka cywilizacja porównywalna obszarem do Rzymu, który nie może poszczycić się tak wielkim gronem naukowców i wynalazców...nie ma co porównywać potęgi militarnej bo i Rzym i Chiny panicznie bały się mongolskich plemion...właściwie tylko nad tymi dwoma cywilizacjami sięzastanawiałem w ankiecie...
Silesian az mnie zal Sciska jak to przeczytalem! Glosujemy chyba na najwieksza cywilizacje starozytnosci Rzym ich sie bal, ale nie chiny! Chiny dopiero od XII wieku mialy problemy z Mongolami. Jak juz pisalem to Hunowie, dlamnie ludy mongolsko-tureckie, uciekaly w poplochu po padnieciu xian. Wiec niewprowadzaj ludzi w blad
Pozdrawiem i milego dnia
hehe - a w sumie to fakt...pomyliło mi się...dzięki za poprawkę
Chyba tylko w przypadku Chin można by mówić o ciągłości po dzień dzisiejszy, a dla mnie to argument. Poza tym te wynalazki...
A dorobek intelektualny? W Europie praktycznie nieznany, poza granicami Chin, u bliskich sąsiadów - chyba też nie szczególnie. Tu plus dla Rzymu i Grecji
swita racja
Hmmm co do tej nieznajomości wynalazków chińskich to bym nie był taki pewny:) Ludzie wykształceni mają swiadomośc o ogromnym zastosówaniu w dzisiejszym swiecie wynalazków chińskich.Pewnie ktoś mi odpisze ze to nie prawda ale przeciesz zwykly człowiek tez nie zdaje sobie sprawy z wiekszosci wynalazków starozytnych grecji i rzymu .
Pozdro
Swarog, niezupełnie o ot mi chodziło; wynalazki to jedno a dorobek inteektualny to drugie. I o ile wpływ Grecji i Rzymu na bliaką zagranicę (hellenizm itd) nie budzi wątpliwości to w wypadku Chin nie byłbym taki pewny - przynajmniej nie wydaje mi się żeby państwa oscienne czerpały z dorbku intelektualnego Państwa środka.
Może przyczyna był język, moze pismo, może jeszcze3coś innego, ale powiedziałbym, że cywilazacja chińska ni "promieniowała".
Aczkolwiek lepiej kojarzę Europę i jezeli ktoś podrzuci poglad przeciwny, chętnie sie zapoznam
Z uwagi ze autor ankiety nie okreslil kryteriow, ja glosowalem na Mezopotamie, a w szczegolnosci na Sumerow. Stworzyli oni bowiem pierwsza cywilizacje, jako taka, wylalezli pismo klinowe, no i ich mity maja wplyw nawet na nasza religie - potop, raj, slynna wieza Babel, wiszace ogrody Babilonu. Do tego prawo Hammurabiego. No i byli bardzo tajemniczy. W sumie niewiele o nich wiemy. I bedziemy wiedziec jeszcze mniej dzieki wojnie w Iraku.
Rzymianie.Choc prawdziwa potege osiagneli po wchlonieciu Hellady.Grecka dusza i rzymski intelekt to mieszanka ,ktora pozwolila zapanowac nad olbrzymimi polaciami 3 kontynentow i emanowac kultura daleko poza granice imperium.Zmysl praktyczny[architektura,drogi] i geniusz organizacyjny to cechy Rzymian.Uniwersalizm[jezyk,alfabet,prawo,pieniadz w koncu tez religia],trwalosc i majestatycznosc to sprawilo ,ze jeszcze dlugo po upadku zyla sama idea cesarstwa.Osobny temat to legiony-poki nie byly zbarbaryzowane byly nie do zatrzymania.Co do Chin-sa chyba zbyt egzotyczne,oddalone od Europy i dlatego poniekad lekcewazone.A przeciez papier,porcelana,kompas,proch,czcionka,nawet I zasada dynamiki Newtona to wynalazki chinskie.Poza tym Panstwo Srodka to jedyna z 4 najstarszych cywilizacji,ktora przetrwala nie podbita.Jestem sklonny uwierzyc w 1,5 mln armie,ale 4-5 mln to juz chyba przesada.Czy moglby to ktos jakos zweryfikowac?
Znow musze pisac... Jesli ktos mi niewiezy ze chinska armia osiagala taka ilosc w IV-V wieku to prosze siegnijcie to podrecznikow
ja głosowałam na Chińczyków, bo ich osiągnięcia sa imponujące np. proch jedwab, papier, porcelana itd.
Poczatkowo chcialam zagłosowac na Rzym lub na Grecję, ale jednak Chińczycy wydaje mi się, ze bardziej zasłuzyli na miano najwiekszej Cywilizacjji, ze nie wspomnę o ile jest ich więcej od nas
Rzym, Rzym, Rzym... ale to moje osobiste preferencje. A co do wielkości armii chińskiej, to jestem ciekawy jakie źródła o tym traktują, toż mieliby wojska większe niż armie XX-to wieczne
Indie, zdecydowanie Indie tuz przed Chinami.
Systemy filozoficzno - religijne ludów wschodu narodziły się w Indiach (buddyzm, hinduizm ). Pierwsze miasta, z jakimiś sensownymi założeniami architektonicznymi oraz wielkimi budynkami uzyteczności publicznej, równiez powstały na tamtych terenach. Myślę że My Europejczycy troszkę nie doceniamy cywilizacji dalekowschodnich, patrząc na nie przez pryzmat stosunków społeczno politycznych na tamtych terenach w ciągu ostatnich 300 lat.
Pozdrawiam
Marcin
Ja obstawiam Rzym. Zgodzę się, że Rzymianie coś tam czerpali z Grecji (np. mieli odpowiedniki greckich bogów no i wpłynęła na nich kultura grecka). Ale Rzym potrafił to wszystko wykorzystać. I tak z grupki chłopów powstało jedno z największych imperiów na świecie (no bo jeszcze są: Aleks Wielki, Mongołowie, Chiny też małe nie są i nie były).
Waham się między Rzymem a Egiptem, ale zostane przy Rzymie.
Pozdrawiam
A jakimi niby można to zmierzyć?
Zgadzam się z Kytofem taka grupka chłopów i nagle powstało jedno z największych imperiów na świecie.
Cóż - ja w ogóle kwestionuję sens przeprowadzania takiej ankiety. Jest to kolejna kwestia niemieżalna!
Zakłądając nawet, że opracujemy jakieś jednoznaczne kryteria oceny "wielkości cywilizacji", i tak pozostanie jeszcze jedna sprawa - przecież żadna cywilizacja, żadna kultura nie istnieje w próżni. Już w starożytności przenikały się one, oddziaływały na siebie. Bardzo często nie da się w ogóle stwierdzić, kto pierwszy cos wymyślił, czegoś dokonał, kto od kogo zciągnął i kto po kim skopiował.
Czyli cofamy się do faceta (czy raczej - małpoluda), który jako pierwszy wykazał się zdolnością abstrakcyjnego myślenia i zmajstrował sobie jakieś narzędzie ciut bardziej skomplikowane, niż to, co dałą mu do łapek natura. To jest właśnie owo osiągnięcie, bez któego nie byłoby ŻADNEJ cywilizacji
kulturowo Grecja wojennie Rzym ludnością Persja
Ja zaglosowalem na Chiny, ale co do tych 5 milioniow wojska, to chyba jednak naprawde za duzo, ale tak z milion, dwa, no moze nawet trzy, to juz bardziej realistycznie brzmi i jestem w to sklonny umierzyc. W starozytnosci, tylko podczas jednej jakiejs bitwy, wycofujaca sie armie Chinska, oslanialo 50.000 Kusznikow. A gdzie kawaleria, a gdzie picehota, gdzie lucznicy, gdzie cala reszta rozsiana na calym terytorium, gdzie jeszcze zaloga Muru Chinskiego? Jakby tak zebrac do kupy, to moze byc ten milion, dwa... No i pamietajmy tez, ze tylko podczas budowy Wielkeigo Muru, zginelo ponad milion ludzi, a kto wie, czy nie wiecej?
Rzecz niemierzalna, jeśli bym koniecznie musiał coś poprzeć to Grecję. Dziwi mnie takie poparcie dla Rzymu, może i było to świetne organizacyjnie, ale bądźmy szczerzy, to bardzo imponująca stagnacja.
Ja osobiście zagłosowałem na Mezopotamie, uważam, że tej cywilizacji zawdzięczamy wiele. No bo to w koncu ona wymyśliła pismo.
5mln ludzi - niech każdy zje 100 g ryżu dziennie - wychodzi że tabory muszą przewieźć 500t ryżu na dzień. Każdy wypije 2l wody co daje 10mln litrów i wagę 10000t wody (na dzień) - ale tą nie zawsze się wozi - jak trasa biegnie przy rzekach.
Niech na każdego przypada 2m2 legowiska do spania (jeden przy drugim) - daje to 10km2.
Razem wszyscy wydalą 20% tego co zjedli i 30% tego co wypili - daje to 100t i 3mln litrów odchodów. Jak wszyscy rano wstaną oddać mocz - to powstaje ogromna rzeka moczu...
Teraz wozy - kampania na miesiąc - czyli 30*500t daje 15000t żarcia.
Każdy wóz przewiezie pół tony (nie zakładam więcej - jak ktoś zna realne możliwości wozów to niech poprawi) - więc trzeba na to jakieś 30tys. wozów - więc minimum tyle samo koni/wołów. Te zajmą ok 0,25km2 a pastwiska dla 30k koni muszą mieć raczej ponad 20km2.
Oczywiście nikt głupi nie goniłby takiego bydła (5mln) w jednej armii - ale i tak ogrom przeznaczonych na to środków robi wrażenie - szkoda tylko że tych armii raczej nie było...
Aha jestem za Rzymem w sprawie ankiety. Uważam tą kulturę za kaganek dla wszystkich późniejszych zachodnich kultur.
Vitam
Razem wszyscy wydalą 20% tego co zjedli i 30% tego co wypili (Chris_W)
Dużo więcej.
Rzym oczywiscie.Dlatego,ze nadal wiele aspektow z jego dziedzictwa jest w naszym zyciu codziennym obecnych.
Rzym i Grecja , z osiagniec tych cywilizacji Swiat Zachodu korzysta do dzis np:
Prawo i Demokracja
Podobnie, jak Przedmówca...Rzym i Grecja za prawo i demokrację
Zagłosowałem na Rzym, który bez wątpienia ukształtował Europę. Myślę jednak, że wciąż nie doceniamy w tym względzie Barbarzyńców
P.S. I tak jestem zdania, że największym osiągnięciem było ujarzmienie ognia i to pierwsze narzędzie - bez tego gdzie byśmy dzisiaj byli? To jednak także jest bardzo niedoceniane niestety. Wciąż tych przodków, którzy tego dokonali uważa się za "jaskiniowców". "małpoludów", "prymitywnych". Uważam, że niesłusznie
Osobiście miałem dylemat przy wyborze, między Rzymem a Chinami.
Rzym uważam za największą cywilizację świata, choćby z samego powodu utworzenia z małej wioski potęgi, która zatrzęsła starożytnym światem. Dochodzi to tego umiejętność wykorzystywania doświadczeń i pomysłów innych kultur. Liczne wynalazki, drogi, literatura, budowle które przetrwały do naszych czasów. Grono wybitnych ludzi, osobowości od wojskowych przez polityków do pisarzy i poetów. Rzymowi zawdzięcami także powstanie prawa czy ideę "wspólnej Europy", nie sposób wręcz przecenić wpływu jaki wywarł On na nasz krąg cywilizacyjny, z czego wiele osób żyjących w dzisiejszych czasach nie zdaje sobie sprawy.
Co do Chin, sytuacja jest o tyle skomplikowana, że mało kto zdaje sobie sobie sprawę, ile wnieśli Chińczycy pomysłów do naszego dzisiejszego stylu życia. Myślę, że były w tym temacie lekceważone, a bez wątpienie były w czasach Upadku Rzymu prawdziwą potęgą. Nie tylko posiadały olbrzmią armię, ale nie sądze, by któreś państwo w dziejach świata mogłoby się pochwalic liczbą wynalazków zbliżoną do Chin. Jeśli do tego dodamy pewną "ciągłośc" ich istnienia, to każdy po krótkim namyśle stwierdzi, że niewątpliwie CHINY WIELKĄ CYWILIZACJA BYŁY.
I pewnie znów będą
Po długim namyśle postawię ostatecznie na Rzym, w dużej mierze tylko dlatego, że Rzym po prostu lubię bardziej, w przeciwnym wypadku ogłosiłbym tu remis:)
Kultura: Grecja
Militarnie: Grecja, Rzym
Obszarowo: Persja
© Historycy.org - historia to nasza pasja (http://www.historycy.org)