|
|
Kiedy skończyło się pogaństwo ?,
|
|
|
|
Zaciekawiła mnie pewna sprawa. Kiedy w Polsce zanikło pogaństwo? Kiedy poganie przestali się liczyć i zeszli na margines? Kiedy przestali istnieć pogańscy kapłani? Kiedy zamknięto ostatnią kącinę. Vzy było to totalitarne działanie państwa promującego chrześcijaństwo, czy też obie religie współistniały. Czy burzono kąciny i stawiano kościoły, czy też obie świątynie współistniały? Jednym słowem, kiedy Polska stała się krajem głównie chrześcijańskim, a przestała być krajem chrystianizowanym?
Proszę szanownych forumowiczów o odpowiedzi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Vitam
A jak zdefiniujemy pogaństwo? Kult świętych, kult relikwii, ba! Nawet znicze na Zaduszki - wszystko to są obyczaje pogańskie, przetrawione i wchłonięte przez chrześcijaństwo.
|
|
|
|
|
|
|
|
W oparciu o nieliczne ślady zachowane w źródłach oraz - coraz ciekawsze - opracowania (zob. np.: „Dynamika przemian społecznych i religijnych w średniowieczu”, DiG, 2011)można zaryzykować tezę, że: - w dawnej formie pogaństwo trwało otwarcie lub w ukryciu na większości ziem ówczesnej Polski do czasów Kazimierza Odnowiciela, - aż po XII/XIII stulecie żywe były tradycje wywodzące sie wprost z praktyk pogańskich (pochówki, niehonorowanie obowiązków chrześcijańskich takich jak spowiedź, uczestnictwo w nabożeństwach itp.), - do XIV wieku mogły istnieć enklawy pogaństwa na północnym Mazowszu, - aż po XVI stulecie dzisiejsze Podlasie zamieszkiwały - być może!- grupy pielęgnujące tradycje przedchrześcijańskie. Uwaga! Po "Potopie" jezuici prowadzili intensywną akcję rechrystianizacji nawet na niektórych obszarach wchodzących w skład dzisiejszej Polski.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Arbago @ 20/09/2011, 20:23) Zaciekawiła mnie pewna sprawa. Kiedy w Polsce zanikło pogaństwo? Kiedy poganie przestali się liczyć i zeszli na margines? Kiedy przestali istnieć pogańscy kapłani? Kiedy zamknięto ostatnią kącinę. Vzy było to totalitarne działanie państwa promującego chrześcijaństwo, czy też obie religie współistniały. Czy burzono kąciny i stawiano kościoły, czy też obie świątynie współistniały? Jednym słowem, kiedy Polska stała się krajem głównie chrześcijańskim, a przestała być krajem chrystianizowanym? Proszę szanownych forumowiczów o odpowiedzi.
1759 rok - ścięto ostatniego świętego smreka w Zakopanem przy którym składano ofiary, modlono się do niego, a jego korony prorokowano, drwalem był jezuita Karol Fabiani . Co nie znaczy, że zlikwidowano wszystkie przeżytki pogaństwa, bo nawet teraz mogę ich sporo wymienić.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(carantuhill @ 20/09/2011, 20:06) Co nie znaczy, że zlikwidowano wszystkie przeżytki pogaństwa, bo nawet teraz mogę ich sporo wymienić.
To dawaj!
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(yarovit @ 20/09/2011, 20:14) QUOTE(carantuhill @ 20/09/2011, 20:06) Co nie znaczy, że zlikwidowano wszystkie przeżytki pogaństwa, bo nawet teraz mogę ich sporo wymienić. To dawaj!
Horoskopy w prasie kobiecej
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(yarovit @ 20/09/2011, 21:14) QUOTE(carantuhill @ 20/09/2011, 20:06) Co nie znaczy, że zlikwidowano wszystkie przeżytki pogaństwa, bo nawet teraz mogę ich sporo wymienić. To dawaj!
Na Podhalu np zakaz siadania na nieogrzmionej ziemi, sypanie mąki, kiedy wieje halny, czego byłem świadkiem jeszcze 2 lata temu, podłaźniczki, boginki piorące nad rzeką to jeszcze moja prababcia widziała
|
|
|
|
|
|
|
|
Na terenie Bieszczadów skończyło się wraz z wysiedleniami, czyli skończyło się w 1951 r. po akcji HT Oczywiście żartuję, ostatni poganie mieszkający w tej części Karpat przybyli wraz z kolonizacją. Zachowała się wzmianka o nieochrzczonej Wołoszce bodajże Tatianie. Najprawdopodobniej był to wiek XVI (piszę z głowy, informacja jeszcze ze szkoleń przewodnickich więc niewiele pamiętam). Na Bojkowszczyźnie, w mniejszej mierze na Łemkowsczyźnie, na Huculszczyźnie czyli u karpackich Rusinów przetrwały elementy pogańskie, a nawet prawo ustanowiono przez Jarosława Mądrego aż do wysiedleń. Na naszym Forum już rozmawialiśmy o zwyczajach pogrzebowych np. o pochówkach wampirycznych http://www.historycy.org/index.php?showtopic=73159&st=0 Przy tej okazji wspomniałabym o pogańskim jojczeniu, które z tego co wiem wywodziło się z rytuałów związanych z płodnością, a przeszło do pogrzebowych. Bardzo ciekawe są nasze karpackie rozety będące przecież symbolem solarnym, które były stosowane w zabiegach magicznych z krzyżem. Pięknie to widać w sanockim skansenie w chyżach i chałupach, w izbie na tragarzu, w jego centralnej części są widoczny krzyż, a obok niego rozeta. U nas symbol solarny został przeniesiony na krzyż, przepiękne takie symbole są widoczne m.in. na krzyżach znajdujących się na cerkwiach. Symbole solarne zostały "przeniesione" na Jezusa Chrystusa, jest to widoczne np. w symbolice roślin. Nie przez przypadek obok świątyń rośnie dąb, lipa i jesion. Symbolika np. jawora to temat rzeka. Polecam ciekawą książkę Philippe Waltera "Mitologia chrześcijańska Święta, rytuały i mity średniowieczne" wydaną przez Pax mówiąca o przenikaniu się mitologii pogańskiej z chrześcijańską, o wykorzystywaniu przez chrześcijańską Europę dawnych wierzeń i legend, o początkach zwyczajów, które przetrwały do dziś, mówi o zapomnianych kontekstach. Lektura wciągająca.
Ten post był edytowany przez lucyna beata: 21/09/2011, 5:49
|
|
|
|
|
|
|
|
Do XV w. chrześcijaństwo ograniczało się do elit i większych miast. Faktyczne, nie tylko formalne schrystianizowanie chłopstwa to dopiero wiek XIX.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Faktyczne, nie tylko formalne schrystianizowanie chłopstwa to dopiero wiek XIX. Co oznacza, że jeszcze w XIX wieku faktycznie modlono się na wsiach do Peruna i Daźboga - sorry gadasz bzdury
PS uwaga do wszystkich - czymś innym są zabobony wywodzące się z pogaństwa, takiego czy innego, mogą to być bowiem zabobony zupełnie obce, napływowe, niemieckie, ruskie, litewskie, pruskie, ormiańskie, wołoskie, rzymskie, greckie siakie bździakie. Czym innym jest pogaństwo słowiańskie. Pogaństwo w sensie religii a nie zabobonu istniejącego wraz z religią chrześcijańską. Tak pogaństwo rozumieli już starożytni oraz ich następcy. W naszym kraju pogaństwo wygasło stosunkowo dawno o czym świadczy choćby kompletny brak tradycji pogańskiej w ludowych pieśniach - bardzo mocno to nas odróżnia od Litwy czy Łotwy czy choćby Islandii
Ten post był edytowany przez marlon: 21/09/2011, 7:26
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(marlon @ 21/09/2011, 8:22) QUOTE Faktyczne, nie tylko formalne schrystianizowanie chłopstwa to dopiero wiek XIX. Co oznacza, że jeszcze w XIX wieku faktycznie modlono się na wsiach do Peruna i Daźboga Co oznacza, że jeszcze w XVIII w. chrześcijaństwo dla wielu chłopów to był pański kościół, sprawa im obca. Twierdzisz, ze w XVIII w. chłopi powszechnie znali i wierzyli w zasady wiary rzymskokatolickiej? Nic z tych rzeczy.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(balum @ 21/09/2011, 7:58) QUOTE(marlon @ 21/09/2011, 8:22) QUOTE Faktyczne, nie tylko formalne schrystianizowanie chłopstwa to dopiero wiek XIX. Co oznacza, że jeszcze w XIX wieku faktycznie modlono się na wsiach do Peruna i Daźboga Co oznacza, że jeszcze w XVIII w. chrześcijaństwo dla wielu chłopów to był pański kościół, sprawa im obca. Twierdzisz, ze w XVIII w. chłopi powszechnie znali i wierzyli w zasady wiary rzymskokatolickiej? Nic z tych rzeczy. Trudny temat. W obrządku wschodnim istniał ikonostas, a to nic innego jak "ściąga z zasad wiary". Prawo wołoskie charakteryzowało się m.in tym, że w prawie każdej lokowanej czy też przenoszonej na to prawo lokacyjne wsi istniała cerkiew. Poza tym prawo stało jednoznacznie po stronie chrześcijaństwa. Znalazłam potwierdzenie na istnienie nie wiem czy poganki ale na pewno osoby nieochrzczonej Wołoszki Tatiany. W 1425 r. Jan z Rajskiego (to jedna z najstarszych wsi na naszym terenie, pierwotnie to było Ralskie od pola ornego) katolik pod groźbą stosu w sanockim sądzie przysięgał iż przestanie mieszkać z Wołoszką Tatianą - kobietą nieochrzczoną. Zresztą w czasie kształtowania się Cerkwi na pewno były osoby nieochrzczone dorosłe, nie miały one prawa wejścia do nawy, przebywały w przedsionku zwanym też babińcem. W kościele zachodnim była "biblia ubogich", takie polichromie zachowały się w kościele w Bliznem wpisanym na listę UNESCO.
Ten post był edytowany przez lucyna beata: 21/09/2011, 8:12
|
|
|
|
|
|
|
|
W antropologii już raczej w ogóle nie używa się terminu pogaństwo, bo nie jest to termin naukowy. Termin nie tylko a priori stawia w centrum wszelkich rozważań chrześcijaństwo, ale także stawia na równi wszelkie religie niechrześcijańskie, nawet jeśli nijak do siebie nie przystają i poprzez swój pejoratywny wydźwięk automatycznie je deprecjonuje.
W historii Europy termin ma większe zastosowanie ponieważ do jej odkrywania korzystamy głównie ze źródeł chrześcijańskich i one nadają nam perspektywę. Nie zmienia to faktu, że termin jest śliski i zanim postawimy pytanie kiedy skończyło się pogaństwo musimy najpierw zdefiniować nasze rozumienie "pogaństwa". W zależności jak brzmiała będzie definicja (a możliwości jest wiele) odpowiedzi możemy uzyskać diametralnie różne - od wieku X po XXI. Historycy często popełniali ten błąd i snuli wnioski nie poprzedzone pogłębioną refleksją nad definicją przez co mamy dziś kolorową mozaikę poglądów. Jeszcze częściej jednak nie szczególnie zaprzątali sobie głowę jak pogaństwo zanikało na przestrzeni wieków przez co temat w znacznej mierze pozostaje dziewiczy (dosyć dobrze mamy opracowane średniowiecze a potem do XIX w. to margines rozważań).
Dla duchowieństwa, a to ono ukuło dzisiejsze rozumienie terminu, pogaństwo to zarówno kult Peruna jak i pospolita kradzież. Skoro tak to pogaństwo mamy do dziś w pełnej krasie, chyba że dookreślimy czego chcemy szukać.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(welesxxi @ 21/09/2011, 9:14) CODE [QUOTE]Dla duchowieństwa, a to ono ukuło dzisiejsze rozumienie terminu, pogaństwo to zarówno kult Peruna jak i pospolita kradzież. Skoro tak to pogaństwo mamy do dziś w pełnej krasie, chyba że dookreślimy czego chcemy szukać.[/QUOTE]
Primo poszczególne terminy zawsze ktoś uknuł. Wiadomo, że nasi przodkowie w X w, /przed chrztem/ nie określali się jako poganie. Obecnie termin pogaństwo z grubsza oznacza religie przedchrześcjańskie niemonoteistyczne /religia starozytnych rzymian pogaństwo, buddyzm - nie/ . Pytanie wyraźnie wskazuje, iż chodzi o religie Słowian. Tutaj wypada mi si ę zgodzic z Marlonem, że jakieś tam relikty w zwyczajach to trwają do dziś, nawet pewnie by się znalazło trochę neopogan. To, że ludzie słabo znali prawdy wiary neiznaczy, że deklaratywnie przynajmniej nie byli chrześćjanami, nawiasem mówiąc tym sie staje przez przyjęcie chrztu, a nie przez egzaminz prawd wiary. Poza tym nie słyszałem aby Kościół uważał kradzież za pogaństwo- słyszałem o tym ,że jest to złamanie VII przykazania, a to sa trochę inne pojęcia.
|
|
|
|
|
|
|
|
Widzę, że się nie zrozumieliśmy. Chodzi mi o wygaśnięcie pogaństwa jako odrębnej religii, nie chodzi mi o naleciałości pogańskie w chrześcijaństwie, które, zgadzam się, trwają do dziś. Zapytam więc inaczej. W jakim momencie historii polskie pogaństwo przestało się liczyć jako siła polityczna na przykład wywołująca powstania? Do czasów Masława? Czy też jeszcze później część elit przeciwstawiała się chrześcijaństwu. Drugie pytanie, na które już częściowo odpowiedzieliście - kiedy skończyło się pogaństwo na wsi polskiej, a zaczął "bogobojny lud maryjny".
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|