Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Konstantynopol. Nowy Rzym, praca zbiorowa
     
szapur II
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 12.129
Nr użytkownika: 63.609

Stopień akademicki: magazynier:)
Zawód: student
 
 
post 7/12/2011, 22:58 Quote Post

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka "Konstantynopol. Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim", praca zbiorowa pod redakcją Mirosława J. Leszki i Teresy Wolińskiej – książka z wielu względów szczególna nie tylko na polskim rynku wydawniczym. Poniżej spróbuję przedstawić, dlaczego moim zdaniem warto sięgnąć po tę książkę!

Ze względu na Autorów -
Powstała ona jako dzieło zbiorowe kilku autorów – historyków związanych z Katedrą Historii Bizancjum Uniwersytetu Łódzkiego, jednego z czołowych bizantynistycznych ośrodków naukowych w naszym kraju , już samo to daje czytelnikowi gwarancję, że za pióro chwycili ludzie przygotowani merytorycznie do podjęcia tematyki dziejów późnoantycznego Konstantynopola.
Redaktorami omawianego tomu (oraz autorami części tekstów) są: Teresa Wolińska i Mirosław J. Leszka. Teresa Wolińska zajmuje się dziejami wczesnego i średniego okresu Cesarstwa Wschodniorzymskiego, szczególnie kwestiami panowania bizantyńskiego w Italii i na Sycylii, stosunkami między papiestwem a Konstantynopolem (zwłaszcza za pontyfikatu Grzegorza Wielkiego).
Mirosław J. Leszka interesuje się historią polityczną Bizancjum epoki wczesnej i średniej oraz stosunkami bizantyńsko-bułgarskimi, czy może szerzej bizantyńsko-słowiańskimi.
W polu jego zainteresowań badawczych Macieja Kokoszki znajdują się: fizjonomika antyczna i bizantyńska; historiografia bizantyńska; opisy portretowe w historiach i kronikach bizantyńskich; medycyna antyczna i bizantyńska; dietetyka i kuchnia antyku i Bizancjum.
Małgorzata B. Leszka zajmuje się szczególnie wczesnym okresem dziejów Cesarstwa, jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół roli duchowieństwa na dworze cesarskim i w życiu politycznym wczesnego Bizancjum, Konstantynopola w okresie wczesnobizantyńskim oraz postaci cesarzowych w okresie wczesno- i średnio-bizantyńskim.
Sławomir Bralewski skupia swoje badania na problematyce dziejów Kościoła, religijności chrześcijańskiej w późnym antyku oraz historiografii kościelnej tego okresu
Paweł Filipczyk prowadzi badania nad okresem wczesnobizantyńskim, szczególnie kwestiach buntów i niepokojów społecznych w miastach w tym okresie, oraz dziejach Antiochii.
Kyrił Marinow interesuje się dziejami średniowiecznej Bułgarii, szczególnie okresem XII –XIV w., relacjami bizantyńsko-słowiańskimi, historią wojskowości Bizancjum
Zainteresowania natomiast Andrzeja Kompy skupiają się wokół dziejów wczesnego i średniego Cesarstwa – historii politycznej, społecznej i kulturalnej.

Ze względu na treść (rozpiętość tematyczną) -
Recenzowana książka dotyczy dziejów Konstantynopola w późnym antyku, zasadniczo okresu 324 do 602 r. AD., niekiedy jednak autorzy wykroczyli poza tak ustalone ramy czasowe, gdy zachodziła potrzeba dla lepszego wyłożenia podejmowanych zagadnień.
W rozdziale 1 „Powstanie Konstantynopola i jego dzieje od IV do VII w.” Paweł Filipczak omówił topografię i środowisko naturalne Konstantynopola, M.J. Leszka oraz Teresa Wolińska przedkonstantyńskie, antyczne dzieje miasta Byzantion. Uwarunkowania działalności Konstantyna, założenie przez niego Konstantynopola na miejscu dawnego Byzantion, następnie ewolucję statusu miasta w ciągu IV w. i rozwój idei Konstantynopola – Nowego Rzymu oraz wreszcie zarys dziejów stolicy cesarstwa w l. 337-602 przedstawili M. B. Leszka i M. J. Leszka.
Rozdział II „Kształt urbanistyczny miasta” składa się z uwag wstępnych, następnie poszczególni autorzy omawiają zagadnienia szczegółowe – w części poświęconej obiektom świeckim M.J. Leszka przedstawił wielki pałac i dzieje innych rezydencji cesarskich na terenie miasta, natomiast T. Wolińska omówiła hipodrom, łaźnie Zeuksipa, bazylikę oraz budynek senatu. Tematyką kościołów Konstantynopola zajął się Sławomir Bralewski a Kirył Marinow obok problematyki portów stolicy cesarstwa poruszył szeroko kwestie fortyfikacji – murów Konstantyna, Teodozjusza, nadmorskich na szerokim tle systemu obrony Konstantynopola.
W ramach rozdziału 3 „Mieszkańcy Konstantynopola” Andrzej Kompa przedstawił społeczną strukturę miasta, natomiast T. Wolińska przybliżyła czytelnikom fakcjonistów, członków tzw. stronnictw cyrkowych: błękitnych, białych, zielonych i czerwonych.
Na rozdział 4 recenzowanej pracy składają się teksty M.J. Leszki i T. Wolińskiej, którzy omówili problematykę związaną z osobą cesarza, drogi do tronu i ceremonię koronacji, koncepcję i symbole władzy we wczesnym Bizancjum, wreszcie kontakty cesarza z poddanymi, czy to na hipodromie, czy w czasie uroczystości o różnym charakterze. Tutaj znalazło się też omówienie roli cesarzowych oraz dostojników dworskich i urzędników państwowych.
Rozdział 5 w całości został napisany przez P. Filipczaka, który opracował problematykę władz Konstantynopola – prerogatywy poszczególnych urzędów, sposób ich funkcjonowania, obsadę personalną owych stanowisk, wreszcie organizację – chodziło tu o prefekta Konstantynopola, prefekta annony Konstantynopola, prefekta wigilów, pretora ludowego, kwezytora. Na koniec zostały omówione szczegółowo niepokoje i rozruchy społeczne we wczesnobizantyńskim Konstantynopolu ze zwróceniem uwagi na działania poszczególnych urzędników.
Małgorzata B. Leszka w kolejnym rozdziale (6) zajęła się ukazaniem Kościoła konstantynopolitańskiego i jego wpływu jako instytucji na życie mieszkańców miasta.
Natomiast w rozdziale 7 S. Bralewski wśród zagadnień ich życia religijnego omówił kwestie obecności pogan w mieście, stopniowej chrystianizacji przestrzeni miejskiej, rzutowanie sporów teologicznych późnego antyku na podziały wśród ludności, wreszcie formy i miejsca kultu – m.in. Krzyża, męczenników i relikwii oraz Matki Boskiej, by w końcu zająć się mnichami nadbosforskiej stolicy imperium.
Zaopatrzeniem w wodę ze szczegółowym studium akweduktów miejskich, zbiorników na wodę i łaźni zajęła się T. Wolińska w ramach rozdziału 8, traktującego o aprowizacji, w którym znalazł się również tekst dot. zaopatrzenia Konstantynopola w żywność, napisany przez wspomnianą uczoną i Macieja Kokoszkę..
Ten ostatni natomiast opracował kolejną część, która przedstawia czytelnikom zwyczaje dietetyczne Bizantyńczyków, różnego rodzaju składniki ich pożywienia, wreszcie mody i teorie żywieniowe późnego antyku.
W rozdziale 10 Andrzej Kompa zajął się problematyką edukacji mieszkańców Konstantynopola, poczynając od retorycznej, czy religijnej, skończywszy na medycznej. Poruszył przy tym kwestie kręgów intelektualnych Konstantynopola, życia codziennego uczonych i uczniów, a nawet kwestie związane choćby z produkcją książek,
Część merytoryczną zamyka tekst o rozrywkach ludności Konstantynopola – teatrze, tańcach, muzyce, balecie, różnych świętach, wreszcie rozrywkom hipodromowym: wyścigom rydwanów, biegom, występom scenicznym, walkom zwierząt i ludzi ze zwierzętami, pokazom zwierząt, a także innym atrakcjom.
Tekstom merytorycznym towarzyszą dodatki w postaci: map – konkretnie dwóch: planu regionów Konstantynopola i ogólnego planu miasta; imponującego zestawienia bibliografii, na który składa się wykaz skrótów, wykaz źródeł podstawowych i wybór opracowań; przedstawienia uproszczonych zasad wymowy nazw greckich i tureckich; wreszcie następują indeksy (osób, nazw geograficznych i etnicznych, nazw konstantynopolitańskich) oraz spisy map i ilustracji.


Bez względu na moje marudzenie -
Prezentowana publikacja niesie ze sobą jednak kilka kwestii problematycznych dla piszącego te słowa. Spolszczanie tytułów i imion autorów źródeł w przypisach z jednej strony dać może czytelnikowi wrażenie przystępności tekstu, jednak zrywa jednak pewną tradycję piśmienniczą stosowania nomenklatury łacińskiej w aparacie naukowym, co dawało choćby możliwość szybkiej identyfikacji danych tekstów źródłowych, których wydania krytyczne z reguły opatrywane są tytułami łacińskimi. Powiedzmy jednak, że jest to kwestia umowy – omawiana praca jest zaopatrzona w zestawienie źródeł, które spokojnie umożliwia identyfikację podstawowych wydań przekazów źródłowych.
Niekonsekwencja pojawia się w stosowaniu odsyłacza do dzieła cytowanego danego autora – czasem dla jednego autora i jednego tytułu w zależności od rozdziału stosuje się skrót od tytułu, innym razem „dz. cyt.” ; w zdecydowanej większości przypadków powtórnego cytowania jakiejś pracy autorzy stosują właśnie „dz. cyt.”, co samo w sobie powoduje konieczność szukania, o którą to pracę chodzi w tekście poprzedzających przypisów, bo bibliografia zawiera np. kilka rzeczy danego uczonego. Zdarzyły się też błędy w korekcie, szczególnie w tekście przypisów . Wobec tego, że książka stanowi kompendium wiedzy o późnoantycznym Konstantynopolu, dziwi brak indeksu rzeczowego, choć w pewnej mierze zastępuje go indeks nazw konstantynopolitańskich.
Omawiana praca zbiorowa zawiera aneks z mapami, na który składają się dwa plany Konstantynopola – pierwszy przedstawia rozmieszczenie poszczególnych regionów miasta z oznaczeniem portów, głównych ulic, placów i budynków, właściwie w granicach do murów Konstantyna; drugi natomiast ogólny plan miasta, przy czym granicą są już mury teodozjańskie. Wobec tego, że tematyka książki wykracza czasem poza problematykę Konstantynopola i jego dziejów, szkoda, że nie znalazła się ogólna mapa cesarstwa w okresie 330 – 602, przynajmniej Pars Orientis, albo mapa przedstawiająca zaplecze obronne i otoczenie geograficzne stolicy cesarstwa (zdjęcie satelitarne Bosforu niestety nie zapełnia tej luki).
W recenzowanej książce niestety nie potraktowano szerzej choćby kwestii tak kluczowej dla miasta i jego ludności jak klimat, pojawiają się pewne uwagi na ten temat przy okazji omawiania roli warzyw w zaopatrzeniu ludności Konstantynopola w żywność, ale trudno uznać je za wystarczające (s. 467 rec. książki).

Podsumowując -
Powyższe uwagi dotyczą jednak kwestii marginalnych i nie mogą w szerszej perspektywie rzutować na wysoką ocenę prezentowanego wydawnictwa. Niewątpliwą zaletą tej książki jest rozmaitość podejmowanej tematyki – wychodząc od dziejów politycznych, czytelnik otrzymuje konkretny zarys nie tylko ustroju miejskiego, problemów dworu cesarskiego, ale też różnych aspektów życia mieszkańców późnoantycznego miasta – i tego duchowego, i codzienności. Autorzy prac zamieszczonych w tomie bazują na imponującej znajomości źródeł oraz olbrzymiej ilości literatury przedmiotu, w przytłaczającej mierze obcojęzycznej.
Mocną stroną recenzowanego wydawnictwa jest ilość i dobór materiału ilustracyjnego – kolorowych fotografii różnych zabytków konstantynopolitańskich. Świetnie uzupełniają i urozmaicają one lekturę. Książka została opatrzona twardą okładką, blok szyciem, jeśli jeszcze popatrzymy na skład, można powiedzieć, mimo wspomnianych problemów redakcyjno-korektorskich, że Wydawnictwo Naukowe PWN dostarczyło produkt na świetnym poziomie edytorskim.

Książkę można polecić osobom zainteresowanym dziejami Późnego Antyku i Wczesnego Cesarstwa Bizantyńskiego, życiem miast późnoantycznych, demografią, różnymi aspektami życia codziennego ówczesnych ludzi – ich dniem codziennym, pracą, rozrywkami, kuchnią, kulturą intelektualną i duchową. Z uwagi na rozpiętość tematyczną zawartych w tomie prac, różnice w stylu autorów, trudno oczekiwać łatwej lektury, czytelnik za to dysponować będzie podręcznym kompendium późnoantycznego Konstantynopola, dzięki któremu będzie mógł poznać blaski i cienie życia jego mieszkańców.


Wersja oryginalna recenzji dostępna tutaj.
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
Vapnatak
 

Od Greutungów i Terwingów zrodzony z Haliurunnae
*********
Grupa: Użytkownik
Postów: 8.441
Nr użytkownika: 26.201

 
 
post 8/12/2011, 10:42 Quote Post

Dobrze jest przeczytać krytykę bizantynisty, bizantynistów. wink.gif

vapnatak
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
szapur II
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 12.129
Nr użytkownika: 63.609

Stopień akademicki: magazynier:)
Zawód: student
 
 
post 8/12/2011, 11:29 Quote Post

Trochę trudności sprawiła mi ocena tej książki - już w samej "warstwie" odbioru przez czytelnika. Trochę trudno ją przeczytać od deski do deski - taka kopalnia wiadomości, ale jednak powinna być bardziej dostosowana do roli kompendium - więc indeks rzeczowy, w miarę szczegółowy, więcej śródrozdziałów, można było pomysleć o notkach na marginesach itp.
Trzeba jeszcze dostać, że książka została zrealizowana jako praca z grantu, którego celem były badania nad Konstantynopolem w późnym antyku. Oprócz tomu wydanego przez PWN, Wydawnictwo UŁ wypuściło na rynek tom studiów - również efekt pracy nad tym grantem - Z badań nad wczesnobizantyńskim Konstantynopolem, pod red. M.J. Leszki, K. Marinowa, A. Kompy, Łódź 2011 (Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 87), więcej informacji tutaj. Niestety nakład już się wyczerpał. Poza tym, trochę dziwię się, że tomu tego nie umieszczono w ramach łódzkiej serii "Byzantina Lodziensia".
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
Vapnatak
 

Od Greutungów i Terwingów zrodzony z Haliurunnae
*********
Grupa: Użytkownik
Postów: 8.441
Nr użytkownika: 26.201

 
 
post 9/12/2011, 12:55 Quote Post

Rzeczywiście, szkoda, że nakład się już wyczerpał. Wynika z tego, że albo wydali mało egzemplarzy, albo tom był tak dobry, że zniknął z powierzchni magazynów łódzkiego wydawnictwa uniwersyteckiego. smile.gif

vapnatak
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
szapur II
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 12.129
Nr użytkownika: 63.609

Stopień akademicki: magazynier:)
Zawód: student
 
 
post 10/12/2011, 22:55 Quote Post

Tom był dobry (mam go na półce, to może napiszę kilka słów o nim) i został wydany w małej ilości egzemplarzy smile.gif
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
Vapnatak
 

Od Greutungów i Terwingów zrodzony z Haliurunnae
*********
Grupa: Użytkownik
Postów: 8.441
Nr użytkownika: 26.201

 
 
post 10/12/2011, 23:52 Quote Post

No to czekamy. smile.gif
A swoją drogą, nie orientujesz się jaka jest standardowa liczba egzemplarzy wydawanych książek w Towarzystwie Wydawniczym "Historia Iagellonica"?

vapnatak
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #6

     
szapur II
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 12.129
Nr użytkownika: 63.609

Stopień akademicki: magazynier:)
Zawód: student
 
 
post 11/12/2011, 0:09 Quote Post

200 - 500 egzemplarzy.
 
User is offline  PMMini Profile Post #7

     
Vapnatak
 

Od Greutungów i Terwingów zrodzony z Haliurunnae
*********
Grupa: Użytkownik
Postów: 8.441
Nr użytkownika: 26.201

 
 
post 11/12/2011, 0:14 Quote Post

No to posiadam kilka rzadkich i cennych egzemplarzy. rolleyes.gif

vapnatak
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #8

     
aljubarotta
 

VII ranga
*******
Grupa: Moderatorzy
Postów: 2.841
Nr użytkownika: 70.958

Marek Sz.
 
 
post 5/11/2013, 11:02 Quote Post

QUOTE(szapur II @ 8/12/2011, 11:29)
Trochę trudności sprawiła mi ocena tej książki - już w samej "warstwie" odbioru przez czytelnika. Trochę trudno ją przeczytać od deski do deski - taka kopalnia wiadomości, ale jednak powinna być bardziej dostosowana do roli kompendium - więc indeks rzeczowy, w miarę szczegółowy, więcej śródrozdziałów, można było pomysleć o notkach na marginesach itp.
Trzeba jeszcze dostać, że książka została zrealizowana jako praca z grantu, którego celem były badania nad Konstantynopolem w późnym antyku. Oprócz tomu wydanego przez PWN, Wydawnictwo UŁ wypuściło na rynek tom studiów - również efekt pracy nad tym grantem - Z badań nad wczesnobizantyńskim Konstantynopolem, pod red. M.J. Leszki, K. Marinowa, A. Kompy, Łódź 2011 (Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 87), więcej informacji tutaj. Niestety nakład już się wyczerpał. Poza tym, trochę dziwię się, że tomu tego nie umieszczono w ramach łódzkiej serii "Byzantina Lodziensia".
*



Tom "Z badań nad wczesnobizantyńskim Konstantynopolem" został udostępniony w całości na stronie K. Marinowa w serwisie academia.edu
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #9

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej