|
|
Wojna Trzydziestoletnia w Niemczech
|
|
|
|
QUOTE(Kresowy @ 12/01/2020, 8:39) - Wallenstein był najwybitniejszym dowódcą cesarskim i podobno rozmawiał z protestantami dlatego, że byli gotowi na ugodę po dewastacji ich terenów - Gustaw Adolf zdobył Pragę w 1631 roku - Oxenstierna, 1631–1636 namiestnik i dowódca sił szwedzkich nad Renem
- Wallenstein był dobrym organizatorem, ale nie był to jakiś specjalnie wybitny wódz - Szwedzi nie zdobyli Pragi w 1631 roku, za to w tym roku splądrowali ją sprzymierzeni z nimi Sasi - To mocne uogólnienie, że Axel Oxenstierna był dowódcą sił szwedzkich. W 1632 roku został mianowany przez króla legatem szwedzkim nad Renem, w ten sposób kontrolował stacjonujące tam oddziały. Po śmierci władcy, jako przywódca Rady Regencyjnej, de facto rządził królestwem, kierując jego polityką zewnętrzną i wewnętrzną. Nie wygłupiał się jednak w dowodzenie wojskiem, mianując za to bardzo dobrych oficerów na stanowiska wodzów armii polowej
|
|
|
|
|
|
|
|
Pod Nördlingen w 1634 roku Hiszpanie (przyszli chyba z Włoch) pomogli odepchnąć Szwedów na północ. Jednak obecność Hiszpanów nie spodobała się Francuzom, a ci mieli wybitnego wodza Kondeusza. Hiszpanie szybko odeszli do Brukseli. Francuzi wsparli protestantów w Niderlandach przeciw Hiszpanom.
Wojna zakończyła się praktycznie wtargnięciem sił szwedzkich i francuskich do Bawarii i Czech, czyli na tereny, gdzie wszystko się zaczęło. Cesarz (już następny) po prostu został pokonany.
Nie mogę znaleźć naprawdę dobrej mapy ruchów wojsk. Ta jest bardzo uproszczona, ale właściwie niezła: https://i.pinimg.com/originals/77/e4/55/77e...fd9ec923793.png Widać, że cesarz atakował i miał sukcesy tylko na początku, potem była już tylko długa kontrofensywa.
Szacunki ubytków ludności są różne. Francuska encyklopedia z 1990 roku pisze, że z 16 milionów mieszkańców Niemiec pozostało 6 milionów. Teraz uważa się, że mniej więcej 1/3 ludności zginęła.
Polska dostała jakieś dwa terytoria na Śląsku w wyniku pokoju westfalskiego, czyli jednak była uczestnikiem tej wojny? Wiem, że wysłano na front lisowczyków, szlachciców-warchołów, którzy najeżdżali miasta w Polsce, aby się ich pozbyć raz na zawsze. To chyba jednak błąd na jednej z map. Ale mapa nie byle jaka - z Britanniki: https://www.britannica.com/event/Thirty-Years-War .
W 1644 roku cesarz Ferdynand III wydał szkodliwy dla siebie edykt pozwalający władcom wszystkich niemieckich państw na prowadzenie własnej polityki zagranicznej (ius belli ac pacis). Miał nadzieję, że znajdą dodatkowych sojuszników dla niego w negocjacjach z Francją i Szwecją.
Dlaczego pokój praski okazał się niewiele wart, skoro w tym momencie Saksonia i Brandenburgia przeszły na stronę cesarską? Francuzi poczuli się zagrożeni, gdy prawie zdobyto Paryż, więc ruszyli na stolicę przeciwnika? Na mapie pokazującej francuską wizję tej wojny mowa jest o "francuskiej ripoście": https://www.larousse.fr/encyclopedie/images...nte_Ans/1011225 Chaotyczna mapka: https://www.larousse.fr/encyclopedie/images...nte_Ans/1011247 Piszą w Larousse'sie, że Richelieu był intrygantem, który doprowadził do interwencji Gustawa Adolfa. Po śmierci tego króla dowódcami szwedzkimi byli Bernard Weimarski i Gustav Horn. Po Nördlingen Szwedzi wycofali się na północ od Menu i byli bierni przez dwa lata. W 1645 roku Szwedzi zagrozili Wiedniowi. 40% ludności straciły Niemcy. Ważni szwedzcy dowódcy w drugiej połowie wojny to Johan Banér, Lennart Torstenson, Carl Gustaf Wrangel. Szwedzi zignorowali ten pokój praski. Czy zachowywali się jak okupant?
Ten post był edytowany przez Kresowy: 13/01/2020, 12:38
|
|
|
|
|
|
|
|
@Kresowy
CODE "Przejście mniej więcej w tym okresie z obozu protestanckiego do katolickiego, sprzeczne z interesami Prus, Brandenburgii i rodu Hohenzollernów, przyczyniło się do jeszcze większego łupienia Marchii przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej, jednak było niezbędne dla utrzymania polskiej protekcji w Prusach, a tym samym utrzymania władzy na tym terytorium przez Hohenzollernów." Skąd ten cytat? Też z tej encyklopedii Collinsa?
CODE zniszczenia największe były w Niemczech, Czechach, Niderlandach, na Śląsku, Pomorzu To jest zdanie tak ogólne że aż strach. Rzuć sobie okiem np. na tą mapę: https://www.reddit.com/r/europe/comments/4h..._empire_during/
CODE Zniszczenia w Elektoracie Brandeburgii były ogromne. 60 miast (w tym zamożny Magdeburg Szczegół ale Magdeburg nie był brandenburski tylko był arcybiskupstwem i osobnym władztwem terytorialnym. Do elektoratu właczono go w 1680.
CODE Polska dostała jakieś dwa terytoria na Śląsku w wyniku pokoju westfalskiego, czyli jednak była uczestnikiem tej wojny? Wiem, że wysłano na front lisowczyków, szlachciców-warchołów, którzy najeżdżali miasta w Polsce, aby się ich pozbyć raz na zawsze. Polska nie dostała żadnych terytoriów na mocy pokoju westfalskiego. W 1637 r. wymarła pomorska dynastia Gryfitów więc inkorporowano Bytów i Lębork, które były lennami polskimi. W 1645 r. Władysław IV otrzymał w zastaw od cesarza księstwo opolsko-raciborskie ale tylko dla siebie i następców prawnych, na 50 lat. To terytorium nie wchodziło w skład Rzeczypospolitej.
Uznaje sie ze bylismy strona wojny.
Ten post był edytowany przez Prawy Książę Sarmacji: 12/01/2020, 18:27
|
|
|
|
|
|
|
|
W 1637 roku Banér wycofał się za Odrę na Pomorze Szwedzkie, tak niekorzystna była sytuacja dla Szwedów po pokoju praskim. Szwedów wyparto, odżyli dopiero, kiedy wkroczyli Francuzi.
Ten post był edytowany przez Kresowy: 13/01/2020, 20:19
|
|
|
|
|
|
|
|
Matthias Gallas, okrutny wódz cesarski, w latach 1637–8 walczył z wojskami Banéra nieudolnie. Utracił północne Niemcy, a przegrywając bitwę pod Chemnitz w 1639 roku, otworzył Szwedom drogę na południe. W 1640 roku Piccolomini i Hatzfeldt wyparli Banéra z Czech.
Chrystian Brunszwicki (zginął w 1626 roku w wieku 26 lat) był głównym wodzem w rebelii protestanckiej w pierwszej fazie wojny. Podczas tej wojny wyłoniło się z 20 wybitnych dowódców, ginęli, zastępowali ich inni. Taki Bernard Weimarski zmarł nagle w wieku 34 lat z przyczyn naturalnych. Ernst von Mansfeld też zmarł nagle w wieku 46 lat (gruźlica). "Mimo że był katolikiem, Mansfeld wstąpił podczas wojny trzydziestoletniej na służbę do książąt protestanckich."
Niektórzy uważają, że Wallenstein w 1634 roku "nawiązał tajne rokowania z protestantami, aby z ich poparciem zdetronizować Habsburgów i objąć władzę w Czechach".
Ten post był edytowany przez Kresowy: 17/01/2020, 21:44
|
|
|
|
|
|
|
|
A te różne 'nowinki', często zresztą trochę z czapy wzięte, to czemu mają służyć?
|
|
|
|
|
|
|
|
Skomplikowany wielostronny konflikt, próbuję wyłapać kluczowe schematy i momenty. Mam niemiecką encyklopedię jednotomową z lat 90. i wojna ta jest pamiętana w Niemczech. Dość długie hasło jej poświęcone, rysunek z epoki ze śmiercią Gustawa Adolfa i spora mapa walk. Są hasła o słynnych dowódcach, jak Wallenstein, Tilly, Mansfeld, nie ma de Turenne'a. W hasłach o miastach zaznaczone jest, jeśli zostały zniszczone wtedy. Bitwa pod Lutzen jest opisano dość szczegółowo, bitwy pod Nordlingen nie są zauważone. W haśle o Osnabruck cztery linijki o zawartym tam pokoju z 1648 roku.
Ten post był edytowany przez Kresowy: 18/01/2020, 14:43
|
|
|
|
|
|
|
|
To przy okazji polecam lekturę "Wojna 30-letnia. Tragedia Europy" Petera Wilsona
|
|
|
|
|
|
|
Arturek
|
|
|
II ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 84 |
|
Nr użytkownika: 102.549 |
|
|
|
|
|
|
QUOTE Tymczasem Rzeczpospolita kwitła, tylko minimalnie angażując się w ten konflikt. Ciekawe, jakie to było uczucie, mieć pod bokiem takie piekło, a siedzieć w spokojnej Warszawie, Krakowie Czytając coś takiego ktoś mało zorientowany w historii mógłby odnieść wrażenie ze tak było Dwie kwestie w tym temacie: 1. wojna to dla jednych tragedia a dla drugich czysty zysk. Szwecji ta wojna raczej opłaciła się. Idąc trzy wieki do przodu można zadać pytanie jak czuli się Szwedzi w spokojnym Sztokholmie podczas II wojny. Zapewniam Cię że znakomicie bo robili dobre interesy w tym czasie. 2. Rzeczpospolita zaprzątała sobie w tym czasie głowę sprawami na wschodzie - Rosja i Turcja. Wojnę z Moskwą 1632-1634 szczególnie w sferze dyplomacji można wg mnie uznać za element wojny trzydziestoletniej. Francji i Szwecji bardzo zależało żeby katolicka Rzeczpospolita trzymała się jak najdalej od wojny w Niemczech
Ten post był edytowany przez Arturek: 18/01/2020, 21:17
|
|
|
|
|
|
|
|
Gallas jest w niemieckiej encyklopedii, Banéra nie ma. Wallenstein jest jakąś istotną postacią dla Niemców, hasło na 19 linijek. Spore hasło ma Grimmelshausen, autor powieści "Simplicissimus", opartej na własnych doświadczeniach, która też jest opisem tej wojny.
Po niemiecku i francusku dostępna jest chronologia: https://de.wikipedia.org/wiki/Zeittafel_zum...%A4hrigen_Krieg
Podobno w 1625 roku powstał "Niedersächs. Bund", o którym nigdzie nie piszą.
Ten post był edytowany przez Kresowy: 19/01/2020, 14:37
|
|
|
|
|
|
|
|
Dwie wojny szmalkaldzkie ok. 1550 roku były już konfliktem właśnie tego rodzaju między cesarzem a zbuntowanymi protestantami, których wsparła Francja.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ale tego przecież nie da się porównać - ani w skali, ani w znaczeniu.
|
|
|
|
|
|
|
|
Czytałem, że ludność Czech spadła z 4 milionów do 800.000. Czy ktoś może to potwierdzić i czy chodziło wówczas o ludność królestwa, czyli razem z Morawami i Śląskiem, czy samych Czechów?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Maciej Ł @ 3/10/2021, 21:14) Czytałem, że ludność Czech spadła z 4 milionów do 800.000. Czy ktoś może to potwierdzić i czy chodziło wówczas o ludność królestwa, czyli razem z Morawami i Śląskiem, czy samych Czechów? P. Wilson, "Wojna trzydziestoletnia", s. 753-754.
Czechy rok 1600 - 1,4 mln, rok 1650 - 1 mln Morawy rok 1600 - 0,65 mln, rok 1650 - 0,45 mln Śląsk rok 1600 - 0,9 mln, rok 1650 - 0,7 mln suma ww. w 1600 - 2,95 mln, rok 1650 - 2,15 mln, spadek o 27%
|
|
|
|
|
|
|
|
Trzeba by jeszcze doliczyć przyrost. W końcu 50 lat to dwa pokolenia i inaczej wyjdzie jeśli zaczniesz liczyć różnicę pomiędzy liczbą żywych a inaczej jeśli liczbę zabitych/zmarłych.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|