| |
|
|
 Na pole czy na dwór?
| |
|
|
|
|
QUOTE(Ferdas @ 22/01/2024, 22:28) Mapa z regionalizmani, czy ktoś próbował wyciągnąć wnioski? https://vader.joemonster.org/upload/rdl/171...e_Dwor_Plac.jpgPoza oczywistą Galicją to widać, że forma ta jest silnie preferowana w województwie krakowskim (do 1772), na wschód od niego (dłuższe związki tych ziem z Krakowem dopiero od 1846!) już trochę słabiej; na północy wyszło dość dziwnie, że powiaty postkongresówkowe Miechów, Proszowice, Kazimierza Wlk. mówią „pole”, ale Olkusz już mówi „dwór”, podobnie jak brak (zanik?) tej formy w dawnym pow. lelowskim, stosunkowo peryferyjnym. Prawdopodobnie górnicy w Zagłębiu Dąbrowskim z całej Kongresówki mogli zmienić zwyczaje językowe. Do ustalenia Galicja Wschodnia, oni z tego co wiem, „pole” nie mówili (i mapa też tak wskazuje, na wschód od Sanu już zanika, i nie ma jej w ogóle na Dolnym Śląsku i w lubuskim). Plamy na wschód, Bieszczady i Stalowa Wola to z kolei allochtoni, wychodzi na to, że właśnie z okolic Krakowa.
Próbowaliśmy już wszystkiego  Ta mapka jest dość mocno "prowizoryczna", ale można w niej sporo rzeczy wyjaśnić. Poza faktem skąd się wzięła ta dyskutowana różnica.
Wymieszane ziemie zachodnie szybko zaczęły posługiwać się wystandaryzowanym (warszawskim) polskim, więc tam o ile się posługiwano, to tylko w pierwszym pokoleniu emigrantów.
Bieszczady i okolice - tu powinien kolor być słabszy, bo procesy następowały takie same jak na zachodzie, w Bieszczadach też występowały (zlewanie się nowych przesiedleńców). Ale oczywiście bazą dla migracji było głownie przeludnione zachodnie i środkowe Pogórze z dominującym "na pole".
Określenie "na pole" nie jest jednak klasycznym "galicyzmem", bo obejmuje Galicję Wschodnią tylko w części - zachodnie powiaty, za to obejmuje Śląsk Cieszyński. Górny Śląsk, dawna Kongresówka na północ od Krakowa to chyba jednak wynik migracji powojennych i powiązania gospodarczo-kulturowe z "Krakowem".
Dalej to dyskusja, co było pierwsze? Jajko czy kura? Jak mówiono przed 1772?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Mapa jest dość nowa, i powstała na podstawie ankiety kilku tys. internautów 
Tu taka prowizoryczna mapka obszaru mocno preferującego pole (na czarno) i Zagłębia Dąbrowskiego (na czerwono) na tle dawnego woj. krakowskiego, poza peryferyjnym północno-zachodnim pow. lelowskim także w peryferyjnym południowo-wschodnim powiecie bieckim forma ta już występuje znacznie rzadziej.
https://i.ibb.co/5kZZPBZ/Krpole.png
Na wschód od tego obszaru rzuca się też szlak komunikacyjny (obecna A4, pierwotnie galicyjska magistrala kolejowa), która też mogła rozprzestrzeniać gwarę krakowską wzdłuż obszarów Galicji.
Na Górnym Śląsku z kolei zaznaczona jest forma „plac” w kolorze zielonym, faktycznie mocno podobnym do niebieskiego.
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
23/01/2024, 10:29
