| |
|
|
 Powstanie Sejmu Walnego
| |
|
|
|
osieml
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 1 |
|
| Nr użytkownika: 10.261 |
|
|
|
|
| |
|
Siemka w szkole mam do napisania taki temat rozprawki
"Powstanie i funkcjonowanie sejmu walnego w XV i XVI wieku".Wedlug mnie rozprawke ciezko na ten temat napisac, ale mniejsza o to moge wypracowanie.Chcialbym zeby ktos mogl mi dac jakies materialy w miare szybko bo mam to na jutro...moze cos macie(wiem ze za pozno sie zabralem)
z gory dzieki
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Najlepiej to znależć w podręczniku. Powinien być tam temat "Kształtowanie się demokracji szlacheckiej" albo jakoś podobnie. Poniżej zamieszczam krótki zarys.
Zaczynając od samego początku należy stwierdzić, że sejm wywodzi się z wieców dzielnicowych, których rolę po zjednoczeniu państwa przejęły zjazdy prowincjonalne oraz ogólnokrajowe, a w sprawach lokalnych sejmiki. Od początku XV w. zjazd ogólnopaństwowy zwano sejmem walnym lub wielkim. Sejm walny składał się z członków rady królewskiej, którzy uczestniczyli w nim wszyscy razem i odgrywali największą rolę, z wyższych urzędników ziemskich i przedstawicieli większych miast oraz ogółu szlachty. Ta ostatnia nie brała jednak udziału w obradach (ponieważ było jej za dużo), ale aprobowała uchwały lub głośno wyrażała niezadowolenie. Nacisk szlachty zwiększał się podczas wypraw pospolitego ruszenia szlacheckiego np. podczas wojen. Tak np. było w czasie zebrania pospolitego ruszenia w Czerwińsku w 1422 r. i w Nieszawie w 1454 r.(na początku wojny trzynastoletniej). Ta druga data 1454 r. jest uważana za początek demokracji szlacheckiej, albo Rzeczpospolitej szlacheckiej. Jednocześnie z sejmem walnym działały sejmy prowincjonalne: wielkopolski i małopolski, zwane generalnymi dla poszczególnych prowincji w odróżnieniu od sejmików ziemskich dla poszczególnych ziem. W drugiej połowie XV w. te 3 rodzaje zgromadzeń działały jako równorzędne władze prawodawcze. Rozwojowi sejmów walnych sprzyjało ugruntowanie się elekcji królów. Istotne znaczenie dla rozwoju sejmów miało też prawo przyzwalania na podatki, które od 1374 r.(przywilej koszycki) wymagało każdorazowo zgody szlachty. Podstawą działalności sejmów było ogólne ograniczenie praw monarchy przez stany. Dążenie szlachty do uzyskania własnej reprezentacji znalazło wyraz w wyodrębnieniu jej przedstawicieli w osobną izbę poselską ostatecznie w 1493 r. Ta data z kolei uważana jest za początek istnienia sejmu walnego. Od schyłku XV w. sejm składał się z 2 izb: senatu, w którego skład wchodzili: arcybiskupi i biskupi rzymskokatoliccy, wojewodowie, kasztelanowie i ministrowie (hetmani z tytułu piastowanych godności wojewody lub kasztelana), oraz izby poselskiej, złożonej z posłów szlacheckich wybranych na sejmikach ziemskich. Udział przedstawicieli miast w sejmie walnym nie utrwalił się, podobnie jak przedstawicieli kapituł. W senacie przewodniczył król, w izbie poselskiej obieralny marszałek sejmowy. Króla w sejmie, senat i izbę poselską określano jako stany sejmujące. Tak więc sejm walny składał się z trzech stanów sejmujących: króla, senatu i izby poselskiej. Sejm rozstrzygał wszystkie ważniejsze sprawy, zwłaszcza od uchwalenia konstytucji Nihil novi(1505 r.). Po unii lubelskiej (1569) w skład izby poselskiej weszli posłowie sejmików powiatowych litewskich, w skład senatu biskupi, wojewodowie, kasztelanowie i ministrowie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1569 r. w skład sejmu wchodzili także reprezentanci Prus Królewskich. Początkowo sejmy koronne odbywały się najczęściej w Piotrkowie. Unia lubelska wyznaczyła na zwykłe miejsce obrad Warszawę.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Moze sie czepiam, ale njie mogę wyobrazić sobie jak można być tak leniwym.
Po pierwsze część masz w podręczniku, po drugie wpisujesz w wikipedii sejm walny i masz wszystko.
Bardzo dobrze opisał ci to Belfer historyk. Ja bym jeszcze do tego dodał, że sejmy odbywały się w Piotrkowie Tryb., Warszawie, Krakowie, Lublinie, Grodnie i Wilnie. Co do funkcjonowania to:
-instrukcje królewskie były wysyłane na sejmiki ziemskie z informacją o terminie, miejscu i celu obrad,
-sejmiki wybierały posłów na sejm i wreczano im instrukcje poselskie (jak mają głosować)
-na początku i na końcu obrad obie izby zbierały się razem na Mszy św., następnie obradował senat pod przew. króla, później zb. się izba poselska pod przew. marszałka
-efektem końcowym obrad były konstytucje, które przedstawiane były do zatwierdzenia. Uchwały zapadały na drodze kompromisu, jezeli do niego nie doszło przed upł. 6 tyg. sejm rozchodził się bez ich uchwalenia
W tym temacie należy również wymienić rodzaje sejmów:
-konwokacyjny-rozpoczynał okres bezkrólewia, określał czas, miejsce wolnej elekcji, był zwoływany przez interrexa
-elekcyjny-szlachta zapoznawała się z kandydatami na tron polski
-koronacyjny-kończył bezkrólewie i zatwierdzał elekta, odbywał się w Krakowie
-zwyczjny (ordynaryjny)-zwoływany co 2 lata na 6 tyg. (po 1573 - Art. henrykowkich)
-nadzyczajny (ekstraordynaryjny)-był zwoływany w czasie nagłej potrzeby na 2 tygodnie
-rokoszowy-wypowiadał posłuszeństwo królowi
-obozowy-zbierał się w czasie pospolitego ruszenia.
Mozna jeszcze dodać, że liczba senatorów przed/po 1569 wynosiła 80/140, a liczba posłów 45/170 (w tym 48 z Litwy).
I to by było na tyle do uzupełnienia. Następnym razem polecam wikipedia.pl.
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
23/10/2005, 10:10
