Taki przykład: Chłop w wynikuw ojen i rewolucji stracił dwóch synów którzy wspólnie z nim prowadzili gospodarstwo (gospodarstwa wielorodzinne to była norma w ówczesnej Rosji). I jak oczekiwać, że taki chłop będzie miał wydajność z hektara taką jaką miał przed wojną?

To zależy jeszcze o jaką konkretnie politykę chodzi bo np. wiele aspektów NEP-u czy też poczucie wsród wielu chłopów, że wreszcie pracują na swojej ziemi sprzyjało odbudowie.

Nie tyle chodzi o fałszerstwa. Chodzi o to, że Pipes pisał ksiązki o których mówimy ok. 20 lat temu (to w Polsce były wydawane niedawno). To były czasy w których nie było raczej dostępu do archiwów w ZSRR/Rosji.

W praktyce dopiero rok 1922 to pierwszy rok, w którym można bylo myśleć o wprowadzaniu w życie pomysłów takich jak masowa alafabetyzacja, naprawdę na poważnie.

Przed rewolucją 9/10 ziemi uprawnej i zwierząt hodowlanych pozostawało w rękach chłopów (wliczając ziemie gminne dawane im pod uprawę - rozwiązanie dające poczucie stabilizacji),

poddaństwa nie było, chłop miał pełnię praw obywatelskich.

Cóż, on wspomina o tym, że po rozpadzie Związku Sowieckiego zyskał dostęp do szerszych źródeł i musiał zmienić sporo wątków. Liczył się też z możliwością, że coś nowego może wnieść odtajnienie tzw. Archiwum Prezydenckiego - nie wiesz, czy to już się dokonało?

To kolejny przykład na to, jak kierownictwo bolszewickie bywało oderwane od rzeczywistości. Rzadko rozumowali w kategoriach "teraz nie ma co myśleć o tym poważnie".

90%? To chyba przesada, ale tak czy siak uwzględnia to cała Rosję. A w bastionie rewolucji czyli centralnej Rosji, do końca większość ziemi pozostawała w rękach szlachty, tam tez żyła większość rosyjskich chłopów.

Równe prawa? Ale kiedy? Za caratu?

No i czy były w Rosji carskiej jakieś prawa i osłony socjalne?

Gdyby za cara Rosja była socjalna i obywatelska rewolucji by nie było.

Nie wiem, a wracając do Pipesa i jego zmiany wątków to jego niedawno wydane w Polsce książki to tłumaczenia ksiazek napisanych zanim możliwy był szerszy dostęp do archiwów.

To chyba nie tyle oderwanie od rzeczywistosci co próba zyskania kolejnych zwolenników poprzez kolejny radykalny, możliwe daleko idący dekret.

Mógłbyś przywołać dane, które mówią, że na terenie Wielkiej Rusi w 1913 roku ponad 50% ziemi pozostawała w posiadaniu szlachty?

W sumie co do jednego chyba się zgadzamy - cała "rewolucyjność" chłopów sprowadzała się do tego, że zależało im na podziale ziemi należącej do włościan, najczęściej przyłączenie jej do gmin. To była jedyna korzyść którą widzieli i główne źródło poparcia, którego wielu z nich udzieliło bolszewikom.

Nie mówiłem o "równych prawach", ale o prawach "obywatelskich". Oczywiście były to prawa węższe niż te, który mamy dzisiaj w Polsce.

Od 1906 roku chłopów obejmowało to samo prawo cywilne, co innych mieszkańców Imperium, pisze o tym J. Sobczak w książce "Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie". Wybór miejsca zamieszkania zależał od chłopa.

  Naczelnicy ziemscy, o których piszesz, zostali zobowiązani do działania w ramach obowiązującego prawa - na warunki rosyjskie był to spory postęp..

 Ale reformy szły w dobrym kierunku.[...]Ale, pomijając prawa socjalne, w kwestii statusu społecznego od odwilży posewastopolskiej sytuacja chłopów się miarowo polepszała.

Zgoda, KRUS-u i bezpłatnej służby zdrowia nie było.

A bolszewicy wcale nie "skończyli z pomiataniem", ale w niektórych aspektach poczynili nawet kroki wstecz.

Pierwsze wydanie "Rosji Bolszewików" pochodzi z 1994 roku, moje wydanie z 2005.

Chociaż nie odmawiałbym bolszewikom z tego czasu, w tym Leninowi, pewnej dozy idealizmu. Podobnie przecież było z szumną elektryfikacją, programem wdrażanym w czasie, gdy bolszewicy mieli już pełnię władzy w całej Rosji. Szlachetna koncepcja i marne szanse na realizację.