|
|
Uszkodzenia zwłok w obrzedach pogrzebowych
|
|
|
|
Nietypowe pochówki szkieletowe wielbarskie zebrał w swoim artykule (przynajmniej częściowo i przynajmniej na 1992 rok) pani Tempelman-Mączyńska /M. Tempelman-Mączyńska, "Specyficzne pochówki" kultury wielbarskiej, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica" t.16 (1992), s.191-199)/ Takie które chciałbym tu wymienić to dwa groby z miejscowości Ciepłe powiat Tczew, gmina Gniew - grób 36/1893 zapewne kobieta z czaszką umieszczoną na żebrach i żuchwą na wysokości kolan. Datowany jest pochówek na fazę B2/C1. Grób 11/1880 - pozbawiony wyposażenia szkielet osoby dorosłej a pod nim obojczyk innego dorosłego.
Co ciekawe szkielety dalej są tu rytualnie naruszane (jak w kulturze Saltowo-Majaki po angielsku Saltovo-Mayaki culture) przy braku śladów ograbiania zwłok. Np w pochówku katakumbowym 3 gdzie mamy dorosłego mężczyznę lezącego wzdłuż tylnej ściany komory, miał on czaszkę przesunięta w prawo i odwróconą do góry nogami żuchwę (zębami w kierunku stóp), przemieszane były kości klatki piersiowej (no ale to może być efekt zapadnięcia się klatki), brakuje kości palców prawej dłoni (ale lewej są) i co ciekawe ma on skrzyżowane nogi - w piszczelach, co w tym czasie chyba można wiązać spokojnie z Alanami. Podobnie wygląda to w grobie katakumbowym 20 gdzie przy ścianie komory złożono kobietę w pozycji skurczonej ale z, jak się wydaje, odjętym ramieniem, które w takiej samej pozycji jak lewe ramię zostało znalezione pół metra od szkieletu, brakuje też kości stóp. Grób ma niezły terminus post quem gdyż na czaszce kobiety znaleziono monetę cesarza Herakliusza wybijaną w 613-614 AD. za: W.S. Flerow, Klin-jarskaja ekspedicija w 1983-1985 gg (pamiatniki VIII -VII ww. do n.e. i II - VIII ww. n.e. w Kisolowodskije), "Kratkije soobszczenije instituta arheologii Akademi Nauk SSSR" t.196 (1989), s.24-31
T. Gralak, Groby ludności kultury przeworskiej z okresu przedrzymskiego ze stanowiska Wojkowice 15, powiat Wrocław, "Archeologiczne Zeszyty Autostradowe" t.9 2009, s.155-169 Otóż mamy tutaj pana w obiekcie 318-III-99 w wieku 40-45 lat, złożonego na plecach, po osi północ-południe z głową na północ, pochowanego w dosyć płytkiej jamie. Pan nie posiadał żadnego wyposażenia dlatego wydatowano go metodą C14 na ok 250-190 aC. Ciekawą cechą jest to, ze zarówno ślady na kościach jak i ułożenie szkieletu wskazuje na to, że zmarłego rozczłonkowano a następnie jego ciało ułożono naśladują porządek anatomiczny. Znalezisko interpretuje się jako ofiarę.
Zwyczaj rytualnego uszkadzania zwłok mamy też w grobie w grupie masłomęckiej i u Sarmatów ale także występuje na cmentarzyskach z okresu awarskiego.
Tak nieco na wyrost dorzucam tu jeszcze znaleziska z czasów awarskich - na cmentarzyskach tych bowiem bez wątpienia pochowani są także przedstawiciele plemion germańskich (jednak ich jakiekolwiek wydzielenie z masy grobów często jest niemożliwe).
E. Garam et al., Avar finds in the Hungarian National Museum, Budapeszt 1975, trzeba od razu zaznaczyć, że jest to publikacja materiałów odkrytych czasem w XIX wieku a w zdecydowanej większości przed IIWŚ lub w jej trakcie i dlatego nigdy nie opublikowanych. Wypada dlatego być nieco ostrożnym.
Niemniej na cmentarzysku w Homokmegy-Halom odkryto 16 grobach ślady dekapitacji (czytaj brak czaszki).
W Szebeny stanowiska I-III mamy 6 grobów ze śladami dekapitacji w tym raz określono pleć na kobieca.
Ciekawsze jest stanowisko w Devavdnya gdzie w grobie 66, męskim, brakowało kości dłoni. Ciekawe jest też stanowisko w Pilismmarat gdzie w grobie 66 odkryto szkielet kobiety której odcięto dłoń i ułożono ją za jej głową. Sam pochówek otoczony był wieńcem kamiennym i ma ślady dołków posłupowych, co oznacza, ze był obudowany jakąś drewnianą konstrukcją. Grób datowany na okres wczesnoawarski.
E. Garam, Das Awarenzeitliche Graberfeld von Kiskore, Budapeszt 1979, mamy cztery groby ze śladami naruszenia szkieletu - 28, 45, 73a i 104. W grobie 45 czaszka leżała na klatce piersiowej, w grobie 7a czaszka leżała przy goleniu a w grobie 104 ok 15 cm nad kolanem. Grób 28 może być uszkodzony. Grób 73a był męski a pozostałe kobiece. Słabo wyposażone stąd i trudności w datacji.
J. Paulik, L. Zachar, Kultovy objekt a hroby z doby latenskej v Palarikove, "Slovenska Archeologia" t.23 z.2 (1975), s.283-327; M. Thurzo, Antropologicky rozbor kostrovych pozostatkov z keltskych hrobov v Palarikove, "ibidem" s.333-336
W grobie 1 mamy celowe uszkodzenie (przemieszanie) szkieletu postkranialnego pochowanej tu kobiety. Wedle autorów zabieg antywampiryczny.
Zapraszam do dyskusji nad znaczeniem takich zabiegów.
|
|
|
|
|
|
|
|
Tutaj możemy doszukiwać się tak wielu motywów postępowania, że w pewnym momencie sami byśmy się zagubili. Trzeba znać dodatkowe rytuały pogrzebowe w obydwu kulturach. Czy aby oprócz pochówku, czyli zwykłego pogrzebania w ziemi zwłok, oddawano się jakiemuś rytowi? Czy tak, to w jakim celu, z przeznaczeniem dla jakiej sytuacji, osoby itp.? Należałoby się wgryźć w tematykę antropologii kultury, religioznawstwa, etnologii, mitoznawstwa, symboliki... Wcale nie łatwe zagadnienie. Ale ciekawe, nie powiem. Leszek Gardeła bada pochówki atypowe w słowiańskim, a szczególnie wikińskim świecie.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzucę okiem na jego teksty przy najbliższej okazji.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|