|
|
Unie polsko-litewskie
|
|
|
Komendant Sebastian
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 46 |
|
Nr użytkownika: 43.094 |
|
|
|
Sebastian Subzda |
|
Zawód: uczen |
|
|
|
|
Czym były te unie? Były one związkami prawno-politycznymi zawartymi przez między Polską i Litwą, które doprowadzały stopniowo do ujednolicenia organizmów państwowych obu krajów. Za początek unii polsko-litewskich należy uznac unię krewską zawartą w 1385r. Przyczyną zawarcia tej unii było zagrożenie obu krajów ze strony zakonu krzyżackiego, dążenie szlachty polskiej do ekspansji na Podole i chęci magnatów litewskich znalezienia sojusznika w rywalizacji z Rosją. Ważne znaczenie miało też dążenie do uzyskania silniejszej pozycji w Europie i rozwój handlu między Polską a Litwą. Unia krewska nie zyskała pełnego uznania Litwinów, co doprowadziło do buntu Witolda (stryjecznego brata Jagiełły). Po klęsce nad rzeką Worsklą w 1399 (Witold przegrał z Tatarami), zawarto w 1401 nową unię w Wilnie-Radomiu. W 1413r. zawarto kolejną unię, tym razem w Horodle, zatwierdzającą instytucje odrebnego wielkiego księstwa dla Litwy. Unia w Horodle była wielkim krokiem w kierunku ujednolicenia odmiennych systemów państwowych i ustrojowych Unia ta jednak nie usunęła wszystkich przeszkód na drodze do ściślejszego związku obu krajów - do częstych sporów dochodziło z powodu Wołynia, Podola i Podlasia. Na dodatek Litwini obawiali się przewagi Polaków, zaniku starych i miejscowych zwyczajów. od czasu powołania na tron polski Aleksandra jagiellończyka (1501) każdy król Polski był zarazem wielkim księciem litewskim. W 1499r. zawarto unię wileńską - akt ten zacieśniał współprace państw. W interesie szlachty polskiej i litewskiej (jednak wbrew magnatom) zawarto w Lublinie w 1569r. unię realną dwóch państw na zasadzie równości, przy zaangażowaniu Zygmunta Augusta. Unia lubelska stwarzała możliwośc swobodnego nabywania dóbr w obu państwach przez szlachte polską i litewską. Nastąpiła też polonizacja szlachty litewskiej.
Postamowienia unii polsko-litewskich: - unia krewska - Władysław II Jagiełło w zamian za małżeństwo z Jadwigą i uzyskanie korony polskiej miał przyjac wraz z poddanymi chrzest, przyłączyc ksiestwo litewskie do Polski i odzyskac utracone przez Polske ziemie (Pomorze i śląsk) - unia wileńsko-radomska - Witold został dozywotnio wielkim ksieciem, złożył hołd Jagielle jako najwyższemu ksieciu litewskiemu; Litwa miała miec zagwarantowaną odrebnośc państwowoprawną - unia horodelska - Litwini i Polacy mieli się porozumiewac przy wyborze władcy i odbywac wspólne zjazdy w ważnych sprawach dotyczących obu stron, na Litwie struktura administracyjna zaczęła czerpac z wzorców polskich (urzędy kasztelanów, wojewodów i starostów), 47 najwiekszych rodów litewskich przyjęto do herbów szlachty polskiej, objeto bojarstwo Litwy przywilejami szlachty polskiej - unia wileńska - Polska i Litwa miały sobie wzajemnie pomagac przeciw wrogom i współdziałac w elekcjach swych władców - unia lubelska - unia polsko-litewska przekształciła ją z personalnej w realną; ustaliła wybór wspólnego dla Polski i Litwy monarchy, wspóny sejm, polityke zagraniczną i system pieniężny; osobne miały pozostac urzędy centralne, administracja, skarb, wojsko i prawo sądowe
Unia polsko-litewska przetrwała do rozbiorów. Unia lubelska przyczyniła się do powstania Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Po pojawieniu się obu państw na mapie Europy po I WŚ Litwa nie zgodziła się na plany federacyjne Piłsudskiego, zamiast sojuszu państw nastała wrogośc - kością niezgody było Wilno, do którego pretensje głosiły Polska i Litwa.
Co sądzicie o uniach polsko-litewskich? Czy były koniecznością? Dlaczego Liwini w okresie miedzywojennym byli aż tak wrogo nastawieni do Polaków? Czy unie polsko-litewskie krzywdziły Litwinów - czy tylko my czerpaliśmy z nich realne korzyści?
|
|
|
|
|
|
|
|
Jedna uwaga. konstytucja 3 maja likwidowała odrębność Litwy. A jak mieli byc nastawieni do Polaków, którzy zabrali im stolicę? W unii Litwa była członem słabszym i zdominowanym politycznie (chocby zabranie ponad połowy terytorium tj. Ukrainy) i kulturowo przez Polskę. Litwonom w unii groziło wynarodowienie.
|
|
|
|
|
|
|
|
Temat o częściowo podobnej tematyce jest tutaj
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|