znaczyło, że wiemy tylko tyle o "poradlnym", że była to bardzo pojemna nazwa na rozmaite rodzaje podatków stałych i nadzwyczajnych

Ale w jakich okolicznościach wprowadzono w Polsce poradlne jako podatek taki o jakim tu piszemy, czyli powszechny podatek dochodowy? Ze wzmianek źródłowych można bowiem wyciągać wniosek, że podatek ten obciążał (chyba) właścicieli wsi

PS

podatek z roku 1373 wspominany przez Janka z Czarnkowa nałożony przez Ludwika był jeszcze typowym poradlnem nadzwyczajnym czyli collectą generalną. Ona to wywołała opór szlachty i skutkowała przywilejem koszyckim.




wystarczy sięgnąć do ordynacji podatkowej aby dowiedzieć się czym się różni podatnik od płatnika podatku

w starym systemie obciążony podatkiem był chłop, w nowym chyba feudał?

wykupu księcia, grodu, lub prowincji z rąk wroga.

ale źródła sugerują, że był to raczej podatek stały.

o podatku poradlnym Kazimierza Wielkiego w istocie nic nie wiadomo

za Kazimierza Wielkiego istniało jeszcze poradlne dawne - zarówno bardzo sporadycznie stałe tam gdzie jeszcze go nie zniesiono a także collecta - zniesiona przez Ludwika Andegaweńskiego Były tez może jakieś próby wprowadzenia zamiast collecty stałego podatku powszechnego.Nie rozumiem skąd domysł że Kazimierz przywrócił regularność poboru collecty (tak stoi gdzieś we jakimś wcześniejszym poście) To absurd bowiem collecta nigdy nie była regularnie pobierana. Ze źródeł wynika że w roku 1373 Ludwik po raz pierwszy od objęcia tronu nałozył na kraj poradlne (collectę) wg Długosza wyniosło ono zgodnie ze starym zwyczajem 12 groszy (6 skojców0 oraz ćwiertnię żyta i owsa z łanu. To wywołało sprzeciw szlachty która wymogła na królu przywilej koszycki zgodnie z którym zamiast dorywczych collect miała ona płacić rocznie nowe poradlne stałe 2 grosze z każdego chłopskiego łanu (z wyłączeniem więc chyba folwarku). Ten przwywilej zniósł tym samym ostatecznie dawne stałe poradlne tam gdzie się pomimo akcji immunitetowej uchowało. Wobec tego że kościół dalej trwał w oprze król ponownie zażądał w roku 1378 collecty z dóbr kościelnych - wg Długosza po 6 groszy oraz po ćwiertni zboża (żyto i owiec) z łanu chłopskiego. Janko z Czarnkowa podaje natomiast iż komponenta zbożowa była w roku 1378 bardzo wysoka - 3 korce żyta. W roku 1381 osiągnięto porozumienie dobra biskupie miały płacić tyle co szlachta zaś klasztorne 4 grosze ćwiertnię żyta i owsa (w Małopolsce dodatkowo ćwiertnię żyta więcej) To wszystko oczywiście nie dotyczyło Mazowsza gdzie trwała dalej collecta (poradlne nadzwyczajne) zwykle pobierano ją w wymiarze 12 groszy z łanu bez różnicy czy wieś była lokowana czy też pozostawała na prawie polskim. Czasem też nakładano collectę o połowę mniejszą. Dodać trzeba iż Janko z Czarnkowa przytaczając informację dot collecty z roku 1373 nie podał jej wymiaru zaś jak się sąðzi dane Długosza niekoniecznie są wiarygodne. Tak więc reasumując nic nie wskazuje na czasy Kazimierza jako okres reformy podatkowej (chyba że coś mi uciekło)

Pobierany był stale na mocy odwiecznego zwyczaju aż do śmierci Kazimierza Wielkiego i przynosił skarbowi ogromne dochody.

a co sądzicie o krucjatowej genezie takiego poradlnego?

to jest tylko mniemanie Długosza



nic na to nie wskazuje skoro to był podstawowy podatek to raczej nie wynikał z nastania nadzwyczajnych okoliczności

Długosz nie miał powodu, aby ot tak zmyślać na dwie strony. Długosza od wypadków 1374r. dzieliło tylko pół wieku i mógł czerpać informacje od osób dobrze zorientowanych w tej kwestii. Sprawa zniesienia poradlnego z pewnością była głośna i powszechnie znana, gdyż podatek ten był wyjątkowo dotkliwy.

Podatek Królewski to nazwa nadana mu przez Długosza, a ten pisał swoje Roczniki nie piećdziesiąt lat po przywileju Koszyckim, tylko blisko siedemdziesiąt. Wniskowanie więc, że podatek zostal wprowadzony po 1320 roku to metodologiczny błąd.


Co do "krucjat" to przytoczone przez Ciebie wzmianki nie mają nic wspolnego z poradlnym.