Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Połonina Caryńska, ścieżka przyrodnicza
     
lucyna beata
 

niespotykanie spokojny bieszczadzki troll
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 2.245
Nr użytkownika: 43.086

Lucyna Psciuk
Zawód: przewodnik
 
 
post 30/01/2011, 14:01 Quote Post

Połonina Caryńska to rzucający się w oczy prawie pięciokilometrowy wał górski-dominanta bardzo dobrze widoczna z Ustrzyk Górnych i głównej drogi przebiegającej przez Bieszczady zwanej wielką obwodnicą.
Ma bardzo charakterystyczny kształt: trzy wierzchołki z wyraźnie widoczną asymetrię zboczy. Stoki południowe są bardziej strome od północnych. Przez wysiedlonych autochtonów kojarzona z cerkwią, przez współczesnych często nazywana cyce carycy. Niegdyś należała do dwóch gromad wiejskich: południowe stoki użytkowali mieszkańcy Berehów, a północne Caryńskiego. Połonina Caryńska to nazwa dzierżawcza wywodząca się właśnie od Caryńskiego. Słówko Caryńskie zaś pochodzi od rumuńskiego tara- pole. Wędrując szlakami nawet dziś możemy dostrzec ślady działalności rolniczej i pasterskiej dawnych mieszkańców. Możemy tu spotkać carynki-polany powstałe najprawdopodobniej przez czerteże (pierwotnie ta nazwa oznaczała jak pisze Wojciech Krukar obszar na którym obdarto drzewa z kory, aby uschły w celu karczunku" i gospodarkę żarową (wypalanie lasu pod uprawę), koszary (miejsce, gdzie na noc zganiano bydło), ślady dawnych łąk kośnych na połoninach porastające przez kupkówkę pospolita, obniżoną granicę lasu.
Połonina Caryńska to doskonałe miejsce do objaśnienia zagadnień z geologii i rzeźby terenu Bieszczadów. Wystarczy z jednego z jej wierzchołków spojrzeć na okolicę aby dostrzec charakterystyczną dla tego mezoregionu budowę rusztowo-kratową. Nasze góry są częścią Karpat Zewnętrznych. Zbudowane są z tzw. fliszu karpackiego czyli skał osadowych w przeważającej części piaskowców i łupków z dodatkiem m.in zlepieńców, margli, mułowców.
Tu właśnie można dostrzec różnice tektoniczne. Pasmo graniczne to płaszczowina dukielska zbudowana z piaskowców ciśniańskich, pasmo połonin zaś to płaszczowina śląska składająca się w dużej mierze z piaskowców krośnieńskich. Pomiędzy nimi znajduje się strefa przeddukielska czyli obszar wyerodowany w łupkach.
Miejsca zbudowane z odpornych na erozję utworów skalnych, w większości piaskowców tworzą długie, równoległe względem siebie grzbiety ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód zwane rusztem. Między nimi, w miejscu uskoków tektonicznych, które pocięły grzbiety górskie powstały poprzez erozję doliny rzeczne czyli kratowy układ dolin. Wyjątkowo malowniczy charakter ma przełomowy odcinek Prowczy-Nasicznego, którego dolina oddziela Połoninę Caryńską od Wetlińskiej.
Pierwszy szlak przez Połoninę Caryńską został wytyczony w 1935 r przez lwowski oddział PTT.
Moim zdaniem pod względem przyrodniczym jest to jeden z najciekawszych masywów górskich. Wiedzie przez niego dwa szlaki: czerwony-główny beskidzki i zielony "przecinający w poprzek" szczyt. Jak to bywa w BdPN i tu część szlaków jest potraktowana jako ścieżki przyrodnicze. Jest to ważne, albowiem w naszym parku są bilety: tańsze na ścieżkę spacerową i droższe na szlak. Wejście na ścieżkę znajdują się w trzech miejscach: w Ustrzykach Górnych, Berehach Górnych i na Przełęczy Wyżniańskiej oraz na Przysłupiu Caryńskim - bilety w schronisku. Niestety, ta moim zdaniem, najbardziej ciekawa i zarazem najpiękniejsza część szlaku zielonego: szczyt-Przysłup Caryński nie jest potraktowana jako trasa przyrodnicza. To tam bardzo łatwo dokonywać ciekawych odkryć przyrodniczych, obserwować ślady bytowania zwierząt i tropy. Uwielbiam łazić po północnych stokach połonin, są dzikie. Oczywiście, należy uważać na granice parku narodowego albo mieć pozwolenie dyrektora BdPN na pozaszlakowe łażenie. To tam w ubiegłym roku w czasie oprowadzenia przyszłych leśników tylko w czasie jednej wędrówki dostrzegliśmy: żmije zygzakowate, zaznaczony teren przez kunę, orlika krzykliwego, kruki, poczuliśmy intensywny zapach pozostawiony przez jelenie, a przede wszystkim natknęliśmy się na przedziwny trop, którego nie mogliśmy identyfikować. Na szczęście przez moment byliśmy w zasięgu sieci i mogliśmy przesłać naukowcowi fotografię. Ku naszemu zaskoczeniu trop okazał się nałożonymi świeżymi śladami łapy wilka i rysia. Najpierw przeszedł wilk, a chwilę potem wieki kot.
Ścieżka przyrodnicza "Połonina Caryńska" oznakowana jest symbolem liścia buka, jedna z jej nitek ma 27 przystanków, a druga 8. Pierwszy przystanek głównej trasy znajduje się w Ustrzykach Górnych, a ostatni w Berehach Górnych. Druga nitka wiedzie ze szczytu na Przełęcz Wyżniańską. Jest pewna niezgodność pomiędzy opisem zawartym w przewodniku, a przebiegiem ścieżki w ternie. Jest to związane ze zmianą trasy kilka lat temu, BdPN ze względów ochronnych skorygował trasę.
Trasa
Przystanek 1. Brzeg Wołosatego - olszynka karpacka, kamieniec i potok 9640 m n.p.m.)
przystanek 2. Ślady zagrody i kolejki leśnej (660 m n.p.m.)
Przystanek 3. Olszynka porolna (680 m n.p.m.)
Przystanek 4. Sztuczna świerczyna (690 m n.p.m.)
Przystanek 5. Przejście przez potok (700 m n.p.m.)
Przystanek 6. Buczyna z podszytem leszczyny (710 m n.p.m.)
Przystanek 7. Wcios potoku (760 m n.p.m.)
Przystanek 8. Żyzna buczyna (830 m n.p.m.)
Przystanek 9. Zarastająca polana (950 m n.p.m.)
Przystanek 10. Rumowisko skalne i stary las 980 m n.p.m.)
Przystanek 11. Buczyna czosnkowa (1050 m n.p.m.)
Przystanek 12. Górna granica lasu (1060 m n.p.m.)
Przystanek 13. Różnorodność zbiorowisk połoninowych i ich sezonowa zmienność (1120 m n.p.m.)
Przystanek 14. Panorama ze szczytu i ochrona muraw alpejskich (1230 m n.p.m.)
Przystanek 15. Grehoty (gołoborza) (1220 m n.p.m.)
Przystanek 16. Wpływ ukształtowania i geologii stoku na zróżnicowanie zbiorowisk połoninowych (1240 m n.p.m.)
Przystanek 17. Ostaniec na grzbiecie połoniny (1270 m n.p.m.)
Przystanek 18. Panorama ze szczytu Połoniny Caryńskiej, zróżnicowanie roślinności naskalnej (1270 m n.p.m.)
Przystanek 19. Ziołorośle ze szczawiem alpejskim i źródełko (1210 m n.p.m.)
Przystanek 20. Ochrona zbiorowisk nieleśnych w Bieszczadzkim Parku Narodowym (1040 m n.p.m.)
Przystanek 21. Źródlisko (960 m n.p.m.)
Przystanek 22. Jałowczysko zarastające polanę (910 m n.p.m.)
Przystanek 23. Bogactwo gatunków na zarastającej polanie (830 m n.p.m.)
Przystanek 24. Porównanie trzech buczyn (820 m n.p.m.)
Przystanek 25. Potok (790 m n.p.m.)
Przystanek 26. Buczyna typowa - motyle żyjące w buczynach (770 m n.p.m.)
Przystanek 27. wieś Berehy Górne i cmentarz (760 m n.p.m.)

Druga nitka ścieżki
Przystanek 17 A. Regeneracja zbiorowisk połoninowych na dawnym szlaku i sztandarowe formy świerka (1210 m n.p.m.)
Przystanek 18 A. Górna granica lasu (1140 m n.p.m.)
Przystanek 19 A. Buczyna kwaśna na stromym zboczu (1100 m n.p.m.)
Przystanek 20 A. Zarastające borówczysko (1010 m n.p.m.)
Przystanek 21 A. Torfowisko niskie (950 m n.p.m.)
Przystanek 22 A. Psiara na suchym zboczu (900 m n.p.m.)
Przystanek 23 A. Ślady dawnej wsi (870 m n.p.m.)
Przystanek 24 A. Odsłonięcie - budowa fliszu karpackiego (860 m n.p.m.)

Tytuł: "Ścieżka przyrodnicza "Połonina Caryńska" Przewodnik"
Autor: Stanisław Kucharzyk, Ryszard Prędki
Wydanie: I
Stron: 73
ISBN: 83-88505-20-3
Wydawnictwo: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Ustrzyki Dolne 2000

Bardzo często korzystam z tego przewodnika. Jest nie tylko interesujący ale też w przystępny sposób napisany, każde zagadnienie jest dokładnie opisane. Z tej książeczki wybrałam fragment opisujący buczynę krywulcową (krzywulcową). Z mojego doświadczenia zawodowego wynika iż wiele osób jest zaciekawionych dlaczego w tym miejscu las aż tak specyficznie wygląda.
"Ścieżka przyrodnicza "Połonina Caryńska" str. 58

"Przystanek 18 A. Górna granica lasu (1140 m n.p.m.)
Buki w strefie górnej granicy lasu mają zupełnie inny pokrój niż w niższych partiach regla dolnego. Ostre warunki klimatyczne powodują osłabienie przyrostu drzew, przy czym jest to szczególnie wyraźne w przypadku przyrostu wysokości. W efekcie nawet dość stare i grube buki osiągają maksymalną wysokość kilku metrów. Korony drzew są często nieregularne. Na stromych zboczach pnie buków są wygięte u podstawy. Dzieje się tak na skutek spełzywania pokrywy glebowej i stałego podrywania systemu korzeniowego. Duże znaczenie ma też napór śniegu, który gromadzi się na skraju drzewostanu. Buki na tych wysokościach wykazują również inny sposób rozmnażanie od drzew z niższych położeń. Rozmnażanie za pomocą nasion (generatywne) jest zastąpione przez rozmnażanie się polegające na ukorzenianiu się gałęzi z koron powalonych drzew, bądź też najniżej osadzonych gałęzi drzew stojących. Natomiast pojedyncze młode buki pojawiające się ponad górną granicą lasu pochodzą z nasion, przyniesionych na połoninę przez gryzonie., które gromadzą swe zapasy w dość płytkich norach. wszystkie te czynniki powodują, iż drzewostan w strefie górnej granicy lasu w skrajnych przypadkach przedstawia plątaninę niezbyt wysokich drzewek o zdeformowanych pniach. W lukach pomiędzy zwartymi grupami buków częste są zioła o znacznych wymaganiach świetlnych, takie jak: wietlica alpejska, szczaw górski (ryc. 37), starzec gajowy (ryc. 15). Od tych właśnie roślin ten podzespół buczyny nosi miano buczyny karpackiej ziołoroślowej. Szerokość pasa buczyny ziołoroślowej zależy od wysokości, do której sięga las. W przypadku, gdy górna granica lasu położona jest nisko, tak jak w tym miejscu, szerokość pasa wynosi około 30 metrów. Na Wielkiej Rawce, gdzie buczyna sięga ponad 1250 m n.p.m. podzespół krzywulcowy i zbliżone do niego zbiorowiska zajmują strefę o szerokości kilkuset metrów."

Warto wiedzieć, że na Połoninie Caryńskiej można spotkać ciekawe gatunki zwierząt. Przede wszystkim żmije we wszystkich odmianach barwnych. Mi kilka lat temu na szlaku czerwonym - wejście z Berehów - na przełomie kwietnia i maja przydarzyła się dość stresująca przygoda . Musiałam pilnie zejść z trasy w okolicy carynki zarastającej brzozami i jałowcem. Po kilkunastu metrach usłyszałam syk. Zamarłam. Wlazłam na żmijowisko. Obok mnie było co najmniej kilkadziesiąt gadów. Część wylegiwała się na stosikach kamieni, które sięgały mi po wyżej kolan. Jestem alergiczką uczuloną na jady. Niektóre zaniepokojone żmije podniosły główkę tuż obok mojej nogi. To były bardzo długie chwile. Zaniepokojona grupa wysłała za mną swoich przedstawicieli. Na szczęście ich powstrzymałam. Po dość długim okresie czasu gady uspokoiły się i rozpełzły.

Wśród walorów kulturowych najciekawszy jest cmentarz i cerkwisko.
Teren, gdzie stała cerkiew oznaczony jest kamieniami. Obok zarysów świątyni pozostało 11 wyjątkowo ciekawych nagrobków. Większość z nich została zniszczona w czasie budowy drogi w latach 1960-1962. Posłużyły jako tłuczeń. Najpiękniejsze są dziełem Hrycia Buchwaka i posiadają wyjątkową, archaiczną ornamentykę nawiązującą zarówno do symboliki chrześcijańskiej jak i pogańskiej.
Po drugiej stronie drogi wiodącej do Dwernika można odszukać pozostałości karczmy. U nas zawsze cerkwi zawsze towarzyszyło to miejsce będące swoistym centrum życia towarzyskiego i bankiem. Nie wiem czy wiecie ale niegdyś żona za to, że usiłowała wyciągnąć pijanego męża z karczmy była batożona.
http://blog.7tonlnu.pl/2008/10/29/cmentarz...rehach-gornych/
http://www.panoramio.com/photo/16999384
http://www.lomiankowadolina.pl/pages2/0340...a%20jesien.html

Ten post był edytowany przez lucyna beata: 30/01/2011, 17:17
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #1

 
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej