|
|
Mitologia skandynawska w dziełach J.R.R. Tolkiena
|
|
|
|
A\czy motyw Drzew Valinoru nie kojarzy wam się ze skandynaskim Drzewem życia? Co do Rohhirimów, zawsze jakoś kojarzyli mi się (za pewne subiektywnie) ze słowianami...
|
|
|
|
|
|
|
Enaran
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 31 |
|
Nr użytkownika: 55.465 |
|
|
|
Grzegorz W |
|
Zawód: student |
|
|
|
|
QUOTE(lancelot @ 30/04/2009, 13:26) A\czy motyw Drzew Valinoru nie kojarzy wam się ze skandynaskim Drzewem życia? Co do Rohhirimów, zawsze jakoś kojarzyli mi się (za pewne subiektywnie) ze słowianami...
Zapewne chodzi Ci o jesion Yggdrasil, faktycznie Chociaż Telperion i Laurelin w mitologii Tolkiena miały namacalną postać, wiadomo, że rosły w Valinorze, zaś Yggdrasil u Skandynawów był chyba jedynie wyobrażeniem, na jego gałęziach umiejscowione były wszystkie mityczne światy...
Co ciekawe, mitologia Śródziemia przewiduje również ostateczną bitwę bogów z Morgothem (Dagor Dagorath - Druga przepowiednia Mandosa) Podobno Morgoth, gdy straże na Bramach Nocy zasną, zniszczy Słońce i Księżyc. Wtedy Earendil strąci go z przestworzy i rozpocznie się Ostatnia Bitwa. Tulkas stoczy walkę z Morgothem, a w raz z nim po prawej Eonwe, a po lewej Túrin, który wróci z Domów Umarłych. Jego czarny miecz Gurthang zada Morgothowi śmierć. Tak zostaną pomszczeni wszyscy ludzie.
"Wtedy przemówił w proroctwie Mandos, gdy Bogowie zasiedli dla sądów w Valinorze, a wieść o jego słowach powtarzana była pośród Elfów Zachodu. Gdy świat stanie się stary, a Moce zmęczone, wówczas Morgoth widząc śpiące straże powróci, przez Drzwi Nocy z Bezczasowej Pustki i zniszczy Słońce oraz Księżyc. Jednakże Earendil runie nań jak biały, palący płomień i strąci go z przestworzy. Wtedy na polach Valinoru stoczona będzie Ostatnia Bitwa. Tego dnia Tulkas będzie zmagał się z Morgothem, a po jego prawicy będzie Eönwë, po lewicy zaś Túrin Turambar, który przeszedł z hal Mandosa. I czarny miecz Turina zada Morgothowi śmierć i ostateczny kres i tak pomszczone będą dzieci Hurina i wszyscy ludzie.
Następnie Ziemia zostanie rozłamana i ukształtowana na nowo, a Silmarile odzyskane z Ziemi, Morza i Przestworzy. Earendil bowiem zstąpi z nieba i odstąpi płomienia, który miał w swej pieczy. Wówczas Feanor weźmie Trzy Klejnoty i zaniesie je Yavannie Palurien, ta zaś je rozbije i ogniem ich ożywi Dwa Drzewa, i wielkie światło rozbłyśnie. Zrównane zostaną Góry Valinoru, by światło płynęło na cały świat. W tym świetle Bogowie znów staną się młodzi, Elfowie przebudzą się i powstaną wszyscy ich zmarli, a zamysł Iluvatara, ich tyczący, będzie wypełniony. O ludziach jednak nic tego dnia nie rzekł Mandos w swym proroctwie, ani nie wymienił żadnego z nich oprócz jednego Turina, jemu jednak jest dane miejsce między synami Valarów."
(Przekład: Tadeusz Andrzej Olszański)
Aluzja do Ragnarök?
Co do Rohirrimów, aluzja do Słowian była u mnie daleka, ze względu na imiona (Helm), nazwy (Hornburg???), siwe włosy, obiekt szyderstw ze strony Dunlandczyków, lub w samym filmie, a wcześniej w ilustracjach Johna Howe'a i Allana Lee podkreślonym motywem plecionki w sztuce zdobniczej... nie mówiąc już o ich języku, o tym wspomniałem wcześniej, jeśli jednak chodzi o ich naturę, znaczenie w historii Śródziemia, czasami ciężko było mi uniknąć aluzji do Polan/Polaków, ale o tym również wspomniałem wcześniej
|
|
|
|
|
|
|
|
Tolkien sam się "przyznawał bez bicia", że Rohirrimowie są wzorowani na Germanach z czasów wędrówek ludów, w tym zwłaszcza na plemionach, od których wywodzą się Anglicy. Enaran słusznie wskazał na język. Inną najprostsza analogia to ich sztandar - biały koń na zielonym tle to znak Hengista. Twórcy filmu poszli podobnym tropem i Jeźdźcy Rohanu są bardzo germańscy, a ich architektura i sztuka do złudzenia przypomina skandynawską. Podobnie wygląda w tolkienowych opisach.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Aluzja do Ragnarök? i to raczej wyraźna. Protestuję równocześnie przeciw używaniu filmu (interpretacji książki) jako zródła do interpretowania literatury . Co do słowiańskości Rohirrimów, to właściwie nie wiem, skąd mi sie to wzięło?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Ironside @ 5/05/2009, 13:50) Twórcy filmu poszli podobnym tropem i Jeźdźcy Rohanu są bardzo germańscy, a ich architektura i sztuka do złudzenia przypomina skandynawską. Podobnie wygląda w tolkienowych opisach. Zgadza się. Niezapomniana jazda Eomera, przecież to była wypisz wymaluj słynna jazda anglo - saska, nawet z hełmami typu Vendel na głowach! A sam dwór króla Theodena wzorowany był na hallach norweskich, które bardzo często opisywane były w szeregu powieściach i sagach skaldycznych, Edda, Beowulf, czy Sagi królewski.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
theolh
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 4 |
|
Nr użytkownika: 892 |
|
|
|
|
|
|
Ja tylko dodam, że bardzo duży wpływ na kreację tolkienowskich smoków, jak Smaug czy Glaurung, miała Saga o Volsungach- sam smokobójca Turin zabija Gkaurunga w sposób wzorowany na śmierci Fafnira z Sagi o Volsungach.
|
|
|
|
|
|
|
Aura
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 1 |
|
Nr użytkownika: 58.301 |
|
|
|
|
|
|
powitała Ja mam takie może troch głupie pytanie, jako temat z matury ustnej zastanawiam się nad "Omów role mitu i jego interpretacje w literaturze rożnych epok. Dokonaj analizy wybranych utworów." i tu pojawia się moje pytanie czy moge to potraktować jako czerpanie z mitologi nazw, imion itd. jak to robił Tolkien czy bardziej tu chodzi o takie coś w stylu opowiadania Iwaszkiewicza "Ikar"? z góry dziękuje za odpowiedź
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Enaran @ 30/04/2009, 12:18) QUOTE(carantuhill @ 26/04/2009, 19:59) narodziny świata, Valarowi, Morgoth są jakby żywcem ze Starego Testamentu.
No tak, sztandarowy przykład, rzeczywiście, umknęło mi to Ainurowie (Valarowie) jako aniołowie, wśród których znajduje się jedna czarna owca, odpowiednio Morgoth i Lucyfer... Co do skandynawskich akcentów w świecie stworzonym przez Tolkiena, należy również wspomnieć runy, alfabet przeniesiony żywcem na karty powieści, a idąc tym tropem,zaś wychodząc poza krąg kultury skandynawskiej, dopatrzymy się, że język Rohirrimów to kropka w kropkę język staroangielski...
Inspiracją dla Tolkiena nie była tylko mitologia skandynawska, ale generalnie cała tradycja i kultura ludów północnej Europy: Celtów, Germanów, Słowian, Ugro-Finów (tak od Alp liczona ) z jej "północną teorią odwagi" itp
|
|
|
|
|
|
|
|
Na razie napiszę krótko, to prawda, Tolkien czerpał, można powiedzieć, z szeroko rozumianej europejskiej tradycji, łączącej w sobie wiele różnych wątków, tyle niemal, ile ludów zamieszkiwało kontynent. Sama kwestia mitologii dla Anglii wzbudza trochę kontrowersji, o ile dobrze pamiętam, poruszał tę tematykę T. A. Olszański w "Zarysie teologii Śródziemia...". Można też pokusić się o nawiązania Tolkiena do mitologii grecko-rzymskiej, ale to już odsyłam tu. Natomiast tutaj można poczytać o fascynacją Północy i kompleksie Południa u Tolkiena.
QUOTE "Omów role mitu i jego interpretacje w literaturze rożnych epok. Dokonaj analizy wybranych utworów." i tu pojawia się moje pytanie czy moge to potraktować jako czerpanie z mitologi nazw, imion itd. jak to robił Tolkien czy bardziej tu chodzi o takie coś w stylu opowiadania Iwaszkiewicza "Ikar"? Myślę, że możesz uwzględnić oba przykłady, np. podzielić wypowiedź na dwie części - interpretacja mitów pod względem, dajmy na to, lingwistycznym, oraz bardziej eseistycznym, twórczym. Choć Tolkien zalicza się również do tej drugiej kategorii, sięgał po głębsze treści mitologiczno-etyczne.
|
|
|
|
|
|
|
|
Carantuhill napisał, że Tolkien wykorzystał do napisanie swojej Trylogii również tradycję kulturową Słowian. Czy byłby ktoś tak miły i wedle swojego uznania oraz swoich spostrzeżeń, wyłowił te elementy?
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Vapnatak @ 8/09/2009, 7:48) Carantuhill napisał, że Tolkien wykorzystał do napisanie swojej Trylogii również tradycję kulturową Słowian. Czy byłby ktoś tak miły i wedle swojego uznania oraz swoich spostrzeżeń, wyłowił te elementy? vapnatak
Choćby motyw wampirów, wilkołaków, cała demonologia Nie wiem, czy wiesz, ale jedno z imion Easterlingów brzmi Vinitharya
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(carantuhill @ 8/09/2009, 9:20) Choćby motyw wampirów, wilkołaków, cała demonologia Nie wiem, czy wiesz, ale jedno z imion Easterlingów brzmi Vinitharya Tak, tak! Masz rację! Czyli ewidentne nawiązanie do tradycji gockiej Jordanesa i tutaj Winitar (Vinitharius) - Pogromca Wenetów, goc. Vinita-harjis. No tak, ale to w dalszym szeroko pojęta "Germańszczyzna". Co jednak ze Słowiańszczyzną? Na przykład imiona: Boromir, Faramir. Ale tutaj to mogą to też być wpływy wikińskie... Poza tym wilkołaki, jak pisał prof. Słupecki, iż "Wilkołactwo" to motyw występujący dosyć szeroko w Europie.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Vapnatak @ 8/09/2009, 9:01) Tak, tak! Masz rację! Czyli ewidentne nawiązanie do tradycji gockiej Jordanesa i tutaj Winitar ( Vinitharius) - Pogromca Wenetów, goc. Vinita-harjis. No tak, ale to w dalszym szeroko pojęta "Germańszczyzna". Co jednak ze Słowiańszczyzną?
Być może pojawia się w określeniu Rómen, który w języku elfów oznaczał Easterlingów. Tolkien pisze, że z języka Easterlingów wywodzi się słowo Variag z Khandu (a Variagowie byli sojusznikami Saurona i często najeżdżali Gondor, władali toporami). Variagowie to chyba słowiańscy Waregowie? Część Easterlingów, co została na wschodzie nazywana była Woźnikami, z racji nomadycznego trybu życia. Zresztą w ogóle najazd "ludzi wschodu" w opisie Tolkiena, to jakby opis najazdu Słowian, którzy najpierw niszczą wszystko, a potem się osiedlają, a a ich kultura jest niższa niż poprzednich mieszkańców.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(carantuhill @ 8/09/2009, 11:22) Variagowie to chyba słowiańscy Waregowie? Waregowie byli Skandynawami! A żeby było śmiesznie Rhosowie/Rusowie to też Skandynawowie, czyli Waregowie. W. Duczko, Ruś Wikingów, Warszawa 2007.
QUOTE Część Easterlingów, co została na wschodzie nazywana była Woźnikami, z racji nomadycznego trybu życia. Zresztą w ogóle najazd "ludzi wschodu" w opisie Tolkiena, to jakby opis najazdu Słowian, którzy najpierw niszczą wszystko, a potem się osiedlają, a a ich kultura jest niższa niż poprzednich mieszkańców. Tak, jest to dosyć ciekawe porównanie. Ale uważaj, bo zaraz Cię dopadna panowie autochtoniści i zrobia Ci Helmowy Jar! Hahaha!
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Waregowie byli Skandynawami! smile.gif A żeby było śmiesznie Rhosowie/Rusowie to też Skandynawowie, czyli Waregowie.
Wiem chodzi mi o samo słowo Variag jako słowo słowiańskie.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|