No, jak byłeś w MAK to jest tam przecież czasowa wystawa poświęcona Ukrainie w tym właśnie piękne zabytki, zwłaszcza malowana ceramiki kultury trypolskiej
Generalnie przemiany te w sposób szczególny wpisują się w zmiany związane z pojawieniem się miedzi, specjalizacją produkcyjną a co za tym idzie stratyfikacją społeczną i początkami kształtowania się władzy centralnej. W materiale archeologicznym pojawiają się, więc groby "książęce" (np bardzo bogaty grób między innymi zawierający berło, i liczne przedmioty ze złota z Dewni koło Warny), wysokiej jakości ceramika oraz pierwsze osady, które można utożsamiać z ośrodkami centralnymi (Majdanskoje, Talianki według szacunków zamieszkiwane nawet przez 10 tysięcy osób ).
Co do samego pisma tak jak pisałem najpierw odnaleziono zabytki z Tartarii, ale bez kontekstu archeologicznego, więc były spore wątpliwości co do datowania. Dopiero późniejsze przykłady z Gradasznicy potwierdziły, że rzeczywiście można je wiązać z tym kompleksem.
Co ciekawe potwierdzone są związki kultury trypolskiej z ziemiami polskimi - kultura pucharów lejkowatych korzystała ze złóż krzemienia wołyńskiego, które w tym czasie opanowane były właśnie przez ludność kultury trypolskiej, pod ich wpływem pojawiają się tam również charakterystyczne siekiery o ścienionych obuchach czy mikrolityczne sierpce.
Upadek tych społeczności wiąże się z wysuszaniem stepu, które doprowadziło do naporu koczowniczych plemion kultury grobów jamowych. Z tym zjawiskiem oczywiście spotkamy się jeszcze wielokrotnie w okresie protohistorycznym i historycznym gdy będzie dochodzić do ekspansji Kimmerów, Scytów, Sarmatów, Alanów, Hunów, Awarów itd...