Jak wiadomo Konkordat Wormacki tradycyjnie uważany jest jako zakończenie tzw. sporu o inwestyturę. Czy w rzeczywistości jednak można (lub należy) uważać ‘porozumienie’ pomiędzy papiestwem a cesarstwem z 1122 jako rozwiązujące kwestie inwestytury?

Wydaje mi sie, ze to był koniec sporu o intwestyturę na tylko chwilowe wyciszenie sprawy.
Fryderyk Barbarossa od 1152r - poczatku swojego panowania zmierzał do odzyskania kontroli nad Italia i przywrocenia tam uprawnien wladzy cesarskiej. Walka o dominium mundi konczy się dopiero po smierci jego wnuczka Fryderyka II wielkim bezkrólewiem (1250) w Cesarstwie.

Choć formalnie przyjmuje się datę konkordatu wormackiego jako koniec sporu o inwestyturę miedzy Papiestwem a Cesarstwem (1122) to jednak rywalizacja o pozycję polityczną między nimi trwa do końca średniowiecza. I choć Sobór Laterański z 1215 roku formalnie przyjął zasadę kanonicznego wyboru biskupa przez kapituły katedralne (w Polsce zasada ta wprowadzana była przez metropolitę gnieżnieńskiego Henryka Kietlicza) to zdarzają się częste wypadki wywierania nacisku na środowiska kapitulne przez władców, w tym cesarzy, którzy forsowali swoich kandydatów.Jednak, to prawda, że swięcenia biskupie i wręczanie pastorału należało wyłącznie już do strony kościelnej. Także rywalizacja na najwyższym szczeblu między Papiestwem a Cesarstwem to zaostrza się, to słabnie. Wystarczy wpomnieć sprawę króla Ludwika IV Wittelsbacha, który koronował się w Rzymie na cesarza (1328) bez udziału papieża,powołując się na wolę ludu a popierający go tzw. legiści np. Marsyliusz z Padwy, oraz franciszkanie-spirytuałowie (wyznający całkowite ubóstwo) uważali, że nie potrzeba uświęcania koronacji cesarskiej przez papiestwo, bowiem żródłem władzy jest lud.
Na marginesie można wspomnieć, że w Polsce w czasach króla Władysława Jagiełły czy Kazimierza Jagiellończyka bardzo często wyniki wyboru biskupa przez kapituły były przez tych władców kwestionowane i oni sami narzucali swoich kandydatów (np. Władysław Jagiełło Piotra Wysza przeciwko kandydatowi kapituły Sieciejowi z Chmielnika czy K. Jagiellończyk Jana Gruszczyńskiego przeciwko Jakubowi z Sienna. Niemniej, trzeba powtórzyć, że pastorał i mitra były wręczane podczas kościelnej ceremonii swięceń biskupich, władca nadawał jedynie podczas tzw. świeckiej inwestytury uposażenie (dobra) kandydatowi na biskupstwo.

Ja poszedłbym jeszcze dalej traktując spór o inwestyturę jako część walki o "Dominium Mundi"(panowanie nad światem chrześcijańskim) między władzą świecką a duchowną.
Wtedy cały spór mozna podzielić na trzy etapy
1. Spór o inwestyturę (od Grzegorza VII do 1122)
2. Walka papiestwa z Stauffami (od Fryderyka Barbarossy do początku Wielkiego Bezkrólewia)
3. Konflikt między królem Francji Filipem IV Pięknym a papiestwem
(do początku niewoli awiniońskiej papieży).

Pierwsze dwa etapy dotyczyły wlaki dwóch uniwersalizmów - cesarskiego i papieslkiego. Trzeci sporu między władzą duchowną a narodową monarchią stanową.

Należy jeszcze odpowiedzieć jak w ogóle wyglądało mianowanie biskupów przed sporem.Powołam się tu na doskonałą pozycję K. Skwierczyńskiego" Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do poł. XIII w., Wrocław 2005".
Proces ten, bo formalnie nie był precyzyjnie ustalony wyklarował się do około poł. XI wieku. Jeżeli na skutek śmierci, rezygnacji, przeniesienia czy też złożenia z urzędu powstał wakat dochodziło do wyboru następcy na tronie biskupa. Wybór ten był rezultatem nieformalnego kształtowania woli zainteresowanych stron tzn. władcy i jego rady oraz odpowiedniewgo metropolity, lokalnego kleru, możnych i wreszcie papiestwa. Proces ten jest słabo uchwytny w źródłąch. Kler i lud wysuwali własną propozycję lub wyrażali zgodę. Do wyboru zaś dochodziło przez ustalenie unanimitas w sprawie kandysata. Elekt był następnie wprowadzany w sferę panowania świeckiego i w swoje zadania duchowe. Przez inwestyturę świecką pan świecki przekazywał kandydatowi moc rozporządzania posiadłościami (temporaliami). Była to publiczna ceremonia w trakcie której władca z formułą „accipe ecclesiam” (od X w) dawał pastorał (od IX w) i pierścień (ok.poł. XI w). Biskup zobowiazywał się do dostarczenia drużyny oraz składał przysięgę wierności. Inwestytura nie była sankcjonowana przez prawo kościelne, również ze strony władzy świeckiej miała zwyczajowy charakter.Donum episcopatus było zwyczajem, który wywodził się z autorytetu władzy świeckiej. Następnie dochodziło do wyświęcania kandydata czyli przekazywania mu spirytualiów. Metropolita miejsca także przekazywał nowowyświęconemu biskupowi pastorał i pierścień. Zwyczaj świeckiej inwestytury czerpał więc z instrumentarium kościelnego i fakt ten dobrze pokazuje że król odgrywał w tym procesie rolę quasi sakramentalną. Ostatnią fazą wyświęcenia biskupa była symboliczna intronizacja w katedrze. Zauważmy, że rola pana świeckiego była bardzo duża – nie tylko liczył się jego głos przy poszukiwaniach kandydata lecz uczestniczył niezwykle aktywnie w całej uroczystości. Zrodziło się więc przekonanie, że król przekazuje nie tylko temporalia ale i cały urząd. Synod mediolański 1080 (wielkopostny) zabronił pod groźbą kary nadawanie biskupstwa i innych godności przez cesarzy, królów i książąt oraz innych świeckich. Król Henryk IV udzielił inwestytury Gerhardowi II w Cambrai. Ten przypadek był bezpośrednią przyczyną sporu. Synod bowiem w Autun wpisywał się w nurt reform Grzegorza VII ale dotyczył walki o inwestyturę we Francji i Burgundii.
W najstarszym spisie skarbca katedry krakowskiej czytamy że w r. 1101 po śmierci bpa Lamberta „datum est episcopatus venerabili viro Cazlao ab invictissimo duce polonorum Vladizlao”. Notka ta najlepiej charakteryzuje sposób inwestytury kiedy to władca mianował biskupa on też nadawał mu inwestyturę przez pierścień i pastorał. Formuła pontyfikału krakowskiego z XI w. mówi wprost o tym, że biskup jest wybierany przez pana miasta.

Właściwie do końca średniowiecza spotykamy się z przypadkami (bardzo częstymi) wywierania nacisku na kapituły katedralne przez władców świeckich w celu wyboru pasterzy lokalnych kościołów. Dość przypomnieć elekcje z pocz. XIII w. w Polsce (rzekomo wolne) na których biskupami zostawali protegowani władców (Laskonogiego) czy też przykład Jagiellonów.

Hej! Czy wiecie może jak doszło do zakończenia sporu między papiestwem i cesarstwem? Słyszałam o konkordacie w Wormacji, ale czy wiecie może coś więcej na ten temat? Z góry dziękuję za każdą pomoc!


Tematy połączyłem.
Paulus

Tak konkordat w Wormacji w 1122 r. zakończył (lecz nie na zawsze) konflikt na lini cesarstwo papiestwo. Konkordat mówił o tym, że tylko miejscowi duchowni mogą wybierać biskupów i opatów. Natomiast decyzję zatwierdzał papież. Przez to władca nie mógł już wybierać duchownych co dało większe "pole do popisu" duchownym, przez których wybierano władcę niemieckiego. Arcybiskupi Kolonii, Moguncji i Trewiru byli jedni z 7 siedmi elektoratów Rzeszy wybierających króla. Jednak ten kompromis nie trwał długo, gdyż już z początków XII w. doszło do konfliktu Fryderyka Barbarossy z papiestwem. Za wikipedią: Konflikt rozpoczęło starcie z legatem papieskim Rolandem Bandinellim (późniejszym papieżem Aleksandrem III podczas sejmu Rzeszy w Besançon w roku 1157. Wtedy to legat papieski oświadczył, że korona cesarska stanowi kościelne "beneficjum" (słowem cesarz jest lennikiem papieża), odnawiając tym samym spór o inwestyturę. Kolejne starcie nastąpiło podczas sejmu na Polach Ronkalskich w roku 1158. Konflikt został zakończony upokorzeniem się Fryderyka I przed papieżem Aleksandrem III 24 lipca 1177 roku w Wenecji. Jaki to zbieg okoliczności, rok się zgadza, tylko dzień, miesiąc i miejsce się nie zgadza, ale w 1077 r. Henryk IV bodajże w styczniu przez trzy dni prosił Grzegorza VII o przebaczenie w Canossie.

a czy wiecie może gdzie prócz pozycji Tadeusza Włodarczyka "konkordaty" mogę znaleźć dokładne informacje o samym dokumencie? tzn o konkordacie 1122?

w jaki sposób Fryderyk Barbarossa złamał ów konkordat?
chodzi o sprawę bp. Eskila którego uwięził czy o coś innego?

Wg. mnie chodzi raczej o sprawę kanclerza cesarskiego Rainalda z Dassel. Otóż został on mianowany arcybiskupem kolońskim na rozkaz Fryderyka, który nakazał kolońskiej kapitule katedralnej wybrać swojego kandydata. Było to więc złamanie zasady kanonicznego wyboru biskupa. Papież Hadrian IV odmówił uznania Rainalda. Wkrótce jednak później papież zmarł i sprawa uległa zapomnieniu.
Z drugiej jednak strony Fryderyk Barbarossa wojując z Hadrianem IV, a potem Aleksandrem III wielokrotnie działał wbrew postanowieniom konkordatu wormackiego, więc może chodzi o coś jeszcze innego.

Wedle moich informacji... 1152, 18 MAJA - I SEJM RZESZY zwołany przez Barbarosse W MERSEBURGU. Rozstrzygnięto tu spór o obsadę arcybiskupstwa Magdeburskiego. zmarł arcybiskup Fryderyk, wysuwano kandydaturę tutejszego proboszcza Gerharda oraz dziekana Hazzona, zwrócono się do Fryderyka, ten nakłonił dziekana, by wybrano młodego BISKUPA WICHMANA z Zeitz. Przenosinom tegoż biskupa przeciwny był papież Eugeniusz III co napisał do 11 arcybiskupów (w tym przyjaznego Fryderykowi krewniaka Ottona z Freising), uważając choćby że Magdeburski kler może go odrzucić bez kosultacji z nim. Wkrótce Eugeniusz III zmarł, zastąpił go Anastazjusz IV (1153-1154). Wg. pewnej kroniki miał on położyć palium na ołtarzu katedry św Piotra i rzec Wichmanowi, aże by wziął płaszcz jeśli uważa, że wybrano go w zgodzie z prawem kanonicznym. Wichman mimo chwili wahania zgarnął go