To rząd autentyczny, a nie deklaratywnego antykomunizmu. Jest to rząd odejścia od Okrągłego Stołu, odejścia od "grubej kreski", odejścia od tego wszystkiego przeciwko czemu wielu panów na tej sali wielokrotnie zabierało głos. Jeżeli dzisiaj, w trzecią rocznicę wyborów, co, tak się przypadkowo złożyło, mam zaszczyt przemawiać w parlamencie wolnej Polski, to chciałbym powiedzieć, niestety, że jest to jakby symboliczny powrót. Jest tu pewien element powrotu do kontraktu Okrągłego Stołu. W imię czego, panowie, sięgacie po władzę? Co macie do zaproponowania? Co właściwie chcecie?.

ważam jednak, że ten rząd jest rządem, który nie uległ politycznemu szantażowi, który nie prowadził żadnych przetargów w kwestii budżetu, który po prostu wykazał się konsekwencją, godnością, prawdomównością i rzetelnością. Z tego powodu jest to rząd, który, moim zdaniem, może być zastąpiony ­ mówię to z całą odpowiedzialnością ­ tylko rządem gorszym i dlatego moja partia ten rząd popiera.

Wtedy sądziłem, że upadek tego rządu doprowadzi do destabilizacji w Polsce. Dzisiaj już bym go nie bronił. Dlaczego? Bo Olszewski okazał się później człowiekiem marnym moralnie, popierał kłamstwo, jak na przykład rozpowszechniane w „Naszym Dzienniku” nieprawdziwe informacje, że ja brałem udział w tajnej naradzie mającej na celu obalenie jego rządu. I Olszewski nie sprostował tego kłamstwa. Nigdy mi nie podziękował za obronę i nadal milczy.

"Obalenie" rządu Olszewskiego to ciekawe studium mitografii. Żadne chyba wydarzenie naszej najnowszej historii nie zostało tak zakłamane. I to taki sposób, że cała spiskowa teoria dziejów ma dzisiaj tysiące wyznawców.

W rzeczywistości cała "noc teczek" była zadymą na zimno i cynicznie rozegraną przez rząd który był fatalny i wiedział że musiał upaść bo przegrał wcześniej głosowania w sprawie budżetu. Postanowił to więc zrobić tak, by stworzyć sobie wielką legendę ofiary.

Czy ja wiem, czy tak "na zimno"? Jakoś "legenda nocnej zmiany" niespecjalnie pomogła jej głównym "pozytywnym bohaterom" w dalszej karierze politycznej - Glapiński bodaj skończył w pudle za przekręty, sam Olszewski czy Parys zniknęli gdzieś w otchłaniach niepamięci... bodaj jeden Sikorski wypłynął po różnych przeobrażeniach.

Nie wiem, czy dobrze Cię zrozumiałem - krytykujesz spiskowe teorie dziejów, po czym stawiasz tezę, że rząd Olszewskiego na zimno rozegrał całą aferę tylko po to, żeby stworzyć prawicy legendę?

Czy nie dostrzegasz w kombinacji rytualnego zaprzeczania wierze w spiski z oskarżeniem w następnym akapicie Olszewskiego o spisek pewnej ironii? 

Zapominasz, że jednym z głównych aktorów "nocnej zmiany" był tez Jarosław Kaczyński, który w kilka godzin przemienił się z najzacieklejszego przeciwnika rządu w jego najzagorzalszego obrońcę.

To były faktycznie ciekawe czasy - mnóstwo ważnych uczestników tych wydarzeń (JKM, Moczulski) z pozycji dość eksponowanych trafiło do politycznej prehistorii lub folkloru. Z kolei niektórzy "głupi Jasiowie" których uwieczniła kamera na nocnych spotkaniach u prezydenta są dziś premierami lub wicepremierami...

"Lewy czerwcowy" był rezultatem rozgrywek między tymi, którzy się "umoczyli" (bo zdecydowali się negocjować), a tymi, którzy nie poszli na układy z Kiszczakiem.

Kłopot w tym, że owi "nieumoczeni" to byli w czasach PRL najwyżej szeregowi działacze, o ile w ogóle byli działaczami opozycji. I w tym zawiera się sedno problemu. Ktoś, kto odegrał większa rolę miał styczność z bezpieką, więc był "umoczony".

Hmmmm ... sugerujesz ze każdy kto był śledzony lub przesłuchiwany przez SB , miał zakładaną teczkę jako TW lub Kontakt Operacyjny ?

Aaaa...
Znam tę historię. To ta z nieudolnym premierem Olszewskim, który nie uzyskując absolutorium w sprawie budżetu chciał pokazać wszystkim za pośrednictwem Macierewicza, że ma nich gigantycznego haka, a wszyscy z jego ugrupowania są czyści jak Jan Paweł II plus Matka Teresa z Kalkuty?

Nie, ja sugeruję że każdy kto miał większą rolę w opozycji miał z bezpieką styczność i jaki taki mógł zostać przez nią złamany. Uważano to wówczas za oczywistość i nikt nie robił z tego zarzutów.

Tutaj proponuję rozróżnić Moczulskiego (ROPCiO) i Mikkego (RPR).

Władza została przejęta na zasadzie układu, który później próbowano zburzyć.

Żartujesz, prawda

Skąd ten wniosek?

Bo w przeciwieństwie do Wałęsy, Geremka czy Mazowieckiego ich nie zaproszono. A nie zaproszono ich, bo nie reprezentowali właściwie nikogo poza sobą. Ich ruchy były mikroskopijne.

O ile Moczulski rzeczywiście miał za sobą wieloletnią działalność(...)

To nie wniosek... Raczej nadzieja. Mam nadzieję bowiem, że nie napisałeś tego na poważnie, jako że trudno o coś równie absurdalnego. Nikt nie uważał wówczas za rzecz oczywistą tego, że każdego można złamać. Wręcz przeciwnie. Uważano, że jest to rzecz dyskwalifikująca.

Każdy z nas wiedział, że są pośród nas tacy, których udało się bezpiece złamać, ale nikt nie wiedział, kto to może być. Panowała w związku z tym atmosfera podejrzeń; co jakiś czas pojawiała się plotka - jakże często krzywdząca - że ten czy ów kablował. Lustracja miała doprowadzić do oczyszczenia atmosfery, ale opór materii okazał się zbyt silny.

Uściślijmy - KPN nie był ruchem mikroskopijnym, a dzięki głośnym procesom swoich działaczy był nawet bardziej zauważalny niż faktycznie wskazywałaby na to liczba członków i sympatyków.

Zdaje się, że w latach 80tych liczba członków KPN nie byla nigdy wyższa od 3 tyś. W porównaniu do wielomilionowej Solidarności było to więc rzeczywiście ugrupowanie bardzo małe. Zauważalność w mediach nie przekłada się natomiast na rzeczywiste wpływy i poparcie.

Bo w przeciwieństwie do Wałęsy, Geremka czy Mazowieckiego ich nie zaproszono. A nie zaproszono ich, bo nie reprezentowali właściwie nikogo poza sobą. Ich ruchy były mikroskopijne.

"Nie ma wątpliwości, że program gospodarczy rządu, zwłaszcza związany z zablokowaniem rozkradania majątku narodowego, z wprowadzeniem cen minimalnych na płody rolne, to było główną przyczyną tego, że establishment okrągłego stołu postanowił obalić rząd Olszewskiego" - mówił w rozmowie z PAP.
Bezpośrednim powodem odwołania (rządu) była nie tyle lustracja, ile fakt zablokowania przejęcia dawnych baz sowieckich przez spółki rosyjskie, głównie kierowane jednak przez ludzi z KGB i GRU. Obalenie rządu było przesądzone 26 maja, wtedy gdy Lech Wałęsa wezwał opozycję do odwołania rządu. To było na dwa dni przed przyjęciem uchwały lustracyjnej" - ocenia Macierewicz.

Jak podkreślił, realizacja przez niego uchwały lustracyjnej pozwoliła na późniejsze przyjęcie w Polsce ustawodawstwa lustracyjnego i powstanie IPN. "Nie orzekaliśmy, kto współpracował, a kto nie, tylko ujawnialiśmy dokumenty, które o współpracy mówiły. Metodologia, którą stosowałem, została przyjęta przez IPN"

"Kwestia lustracji była dobrym powodem do tego, żeby powstała "koalicja strachu", która obaliła rząd, tym niemniej był to zbieg różnych spraw. Lustracja była dodatkowym instrumentem, żeby się rządu pozbyć" - uznał Naimski. "Rząd Olszewskiego uniknął pułapki, jaką byłoby zakotwiczenie rosyjskiej obecności w Polsce"

"Rząd był trwale mniejszościowy. Miał w parlamencie mniej niż 200 posłów. Po trudnych namowach udało doprowadzić się do rozmów z Tadeuszem Mazowieckim i Donaldem Tuskiem. Dystans obydwu do premiera Olszewskiego był daleko idący. Jak doszło do rozstrzygających rozmów premier stwierdził, że nie jest gotów do rekonstrukcji rządu, ponieważ rządowi uda się przetrwać" - 
"Były oczywiście spory dotyczące prywatyzacji, ale moja diagnoza jest taka, że brak bazy politycznej, większości i niepoważne potraktowanie przez Olszewskiego potencjalnych partnerów były prawdziwą przyczyną upadku rządu, a lista Macierewicza tylko uruchomiła mechanizm do niego zmierzający"

To był dobry rząd, nie tylko dlatego, że jako pierwszy postawił w praktyczny sposób zasadnicze sprawy polskiej niepodległości, demokracji, statusu polskich obywateli (...). To był dobry rząd także w zwykłym wymiarze."  "Dbałość o to, by proces zmian, nawet tych twardych, przebiegał w sposób spokojny, humanitarny, zdolność do empatii, także wobec tych, którzy popełnili w życiu ciężkie błędy (...) jest ogromnie charakterystyczna" - ocenił,[...] przekonywał, że "trzeba to docenić i trzeba o tym pamiętać", bo "tradycja polskich elit - inteligenckich, robotniczych i chłopskich (...) to jest ta tradycja, w oparciu o którą można budować Polskę demokratyczną i niepodległą".
"Te tradycje nie mają nic wspólnego z tym, co dzisiaj dominuje w naszym życiu publicznym i społecznym" - powiedział -"To co dziś jest przy władzy, co dziś panuje (...) jest niczym innym jak radykalnym zaprzeczeniem, odrzuceniem tej tradycji, odwołaniem się do tego wszystkiego, co w Polsce było złe, podłe, marne, żałosne"
Jego zdaniem Olszewski "pozostanie w polskiej historii jako przywódca polityczny, który potrafił do tych najlepszych tradycji nawiązać". "I to jest, obok wielkiego i wciąż niezrealizowanego planu przebudowy, najistotniejszy element dziedzictwa, które powinno trwać". [...] dowodził, że rząd Olszewskiego stanął przed poważnym wyzwaniem w dziedzinie finansów publicznych i "dał sobie radę". Jak dodał, rząd ten powstrzymał też "prywatyzację, w tym ówczesnym, bardzo szczególnym wymiarze".
[...] był to pierwszy rząd, który twardo i jednoznacznie postawił sprawę "opcji NATO-wskiej", "także obierając kierunek zmierzający do ówczesnego EWG".
"Ten rząd postawił także sprawę (...) oczyszczenia i likwidacji dwóch rodzajów sieci, które oplatały Polskę mimo formalnego rozwiązania PZPR i upadku poprzedniego ustroju" - powiedział - Po pierwsze[...] była to sieć jawna, "dawnej nomenklatury politycznej", a jej rozbicie mogło nastąpić "jedynie przez dekomunizację".

"Była jeszcze znacznie groźniejsza sieć tajna, tworzona przez służby specjalne, przez ich współpracowników, którzy byli wszędzie i tworzyli (...) mechanizm oddziaływania, sterowania polskim życiem publicznym i polskim życiem gospodarczym" - mówił

"Bez likwidacji tych tajnych sieci, cały wielki proces przemiany musiał przybrać charakter patologiczny; charakter, który został później określony jako postkomunizm albo postkolonializm (...) kiedy dawne elity utrzymują swoją przewagę, swoje związki i podporządkowują życie społeczne jednemu interesowi, czyli niepodważalności swej pozycji" - opowiada...

To, że była to farsa rządu jakby zaprzeczają słowa Kaczyńskiego z 4 czerwca 1992 roku:
Klub mój z zaskoczeniem obserwuje rozwój wypadków. Z zaskoczeniem, ponieważ jeszcze niedawno wydawało się, że wszyscy albo przynajmniej znaczna część z nas wyznaje te same i podobne ideały.
Jest on zaskoczony tym co się stało, że inicjatywa początkowo ochoczo przyjęta została w taki sposób podminowana. Myślę, że nikt nie przewidział jak potoczą się wypadki po przyjęciu uchwały Korwin-Mikke. Dlatego pragnieniem zmęczonej i obawiającej się większości sił politycznych na początku czerwca 1992 roku było ukręcenie sprawie głowie. Chcieli tego wszyscy - Wałęsa, Pawlak, Tusk, Bugaj, Kwaśniewski.

Najciekawsza jest jednak postać Niesiołowskiego, który z mównicy grzmi w obronie rządu, a później siedzi obok Tuska, Pawlaka i Wałęsy i liczy głosy...