Hey.
szukam jakiś informacji o tym, jak Gomułka postrzegał historię Polski. Pomożecie?

Kilka cytatów Władysława Gomułki (źródło: Wikicytaty)

- "Nikt i nic nie może przekreślić tego faktu, że przed wiekami zamieszkiwał tutaj polski piastowski szczep słowiański. Nikt i nic nie może przekreślić tego faktu, że nasi przodkowie, gospodarze tej ziemi, bronili jej przed przemocą najeźdźców germańskich pod Głogowem czy Wrocławiem." - o ziemiach zachodnich;

- "Wilcza natura imperializmu niemieckiego nie zmieniła się od czasów Ulricha von Jungingena do czasów Konrada Adenauera." - podczas odsłonięcia pomnika grunwaldzkiego;

- "W ciągu ubiegłych lat nagromadziło się w życiu Polski wiele zła, wiele nieprawości i bolesnych rozczarowań. Idee socjalizmu, przeniknięte duchem wolności człowieka i poszanowania praw obywatela, w praktyce ulegały głębokim wypaczeniom. Słowa nie znajdowały pokrycia w rzeczywistości. Ciężki trud klasy robotniczej i całego narodu nie dawał nam oczekiwanych owoców. Wierzę, towarzysze i obywatele głęboko, że te lata minęły bezpowrotnie w przeszłość." - uspokajające przemówienie z 1956 roku;

to jest mój ulubiony cytat towarzysza "Wiesława", może nie traktujący o historii ale jakże zabawny:

- "Przecież wiem, że jest podsłuch, ale niech to sowieckie bydło, ci skurwysyni, wiedzą, co o nich myślę! Z nimi tylko tak trzeba rozmawiać." - podczas wizyty w Moskwie.

Polityka historyczna to instrumentalne i wybiórcze traktowanie historii w celu uzyskania doraźnych korzyści politycznych.
Tak czynił Gomułka. i tak czynią obecnie fani uprawiania polityki historycznej.

Cóż, Gomułka łączył ideologię komunistyczną z nacjonalizmem. Oczywiście był to nacjonalizm wybiórczy - odwiecznym wrogiem Polski były tylko Niemcy (choć bądźmy sprawiedliwi - na publiczne wypominanie władzom radzieckim pewnych "trudnych spraw" w ówczesnych realiach sobie nie mógł pozwolić...).

Co do meritum dyskusji, antyniemiecka retoryka Gomułki nie była tak absurdalna jak by się to mogło wydawać. Bodajże Ironside kiedyś przybliżał na tym forum jak powszechnym i ogólnie popieranym zjawiskiem w RFN lat 60-tych była rewizjonistyczna chęć powrotu do granic z (co najmniej) 1937r. To nie były czcze obawy...akurat w tej sprawie rządzący Polską komuniści mieli (jak rzadko kiedy) rację.

Jeśli mogę wrócić do zasadniczego tematu. W dniu 21 VII 1966 roku, podczas nadzwyczajnej sesji parlamentu (w związku z obchodami 1000-lecia państwa polskiego) Władysław Gomółka wygłosił mowę w której stwierdzał, iż:
1. polska ekspansja na wschód była "zgubna",
2. przyczyną odzyskania niepodległości w 1918 roku była walka rewolucyjna,
3. klęska wrześniowa była wynikiem "niewyciągnięcia wniosków z historii"
4. w swoim wywodzie nie wspomniał ani słowem o chrzcie Polski (element walki z Kościołem, a właściwie rocznica tego wydarzenia to data, od której liczy się Polska.


Tyle, ile sam wiedziałem, w tym poście przekazałem!

Pozdrawiam!

czy można to nazwać koncepcją piastowską Historii Polski? jak społeczeństwo reagowało na nią?

Ponieważ byłem częścią tego "społeczeństwa", więc odpowiem:
Tą "piastowskość" polskich ziem i wątek "Niemca-odwetowca"...nawet w postaci Zakonu Krzyżowego, to przewijał się na każdym kroku. Wkładano nam to do głów każdego dnia w szkołach, słyszało się to w radio, w raczkującej wtedy w Polsce TV i oczywiście czytało się o tym "odwiecznym piastowskim Szczecinie" i innych odwiecznych ziemiach Piastów w podręcznikach szkolnych, słyszało na akademiach i innych uroczystościach.
Ja będąc osobiście wychowany w tamtym okresie czasu, brałem to jako rzecz oczywistą i jak najbardziej normalną, iż dajmy na to Szczecin był zawsze polski, bo polski i piastowski, to było więcej niż synonimy, a wręcz znaczyło dla nas to samo. Oczywiście tą samą metodą, to ten uciskany chłop pańszczyźniany był już w XIV wieku zaawansowanym i uświadomionym bojownikiem w walce klasowej i oczywiście był w pełni uświadomionym piewcą polskości. Chociaż przyznawano, iż nie należał on jeszcze wtedy do PPR, czy też do ZSL. (Tu oczywiście trochę problem wulgaryzuję i przedstawiam go z pewnym przymrużeniem oka). Ot, siła propagandy wbijana młodym ludziom do mózgów wręcz od urodzenia.
Starsze pokolenie wprawdzie coś tam mruczało pod nosem, ale po prostu nie było można zdobyć informacji na ten temat! Przecież internet wtedy nie istniał i zdobycie pewnych "niepoprawnych" politycznie informacji, było dla młodego człowieka wręcz niemożliwe. Nawet na studiach (początek lat 70-tych), to pewne materiały historyczne można było wypożyczyć z biblioteki uniwersyteckiej tylko "za pozwoleniem", ponieważ nie były one dostępne dla ogółu studentów. Ja, jako student PW, nie miałem czego szukać, dajmy na to na UW w ich księgozbiorze historycznym, bo by mi nigdy tych "tylko za pozwoleniem" materiałów historycznych nie dali do ręki.
Dzisiaj muszę przyznać, iż propagandowo, to wtedy w sumie zrobiono dobrą robotę, "przemalowując historię". Ale to takie były czasy, gdzie władze miały monopal na wszystko, a jeżeli ktoś miał odwagę oponować, to istniała cała gama represji, od bardzo małych (nauczyciel stawiał w dzienniczku lufę i kazał przyjść z rodzicami), do bardzo poważnych...patrz sprawa Dziadów Mickiewicza w reżyserii Dejmka.

Podam następująca ciekawostkę.
Gomułka tu po II Wojnie Światowej zajmował się zagospodarowywaniem Ziem Zachodnich. Z kolei od strony kościelnej, tworzenie nowych diecezji przeprowadzał kardynał Hlond. Dyplomatyczna osłonę zapewniał w Watykanie kardynał książę Sapieha. Współpraca układała się znakomicie, czego efektem było to ze zlikwidowano gruntownie aparat niemiecki cywilny i kościelny.Opisane to zostało w książce T.Urban "Von Krakau bis Danzig". Autor książki mocno pomstował w niej zarówno na władze polskie cywilne jak i na kościelne.

Myślę, że śmiało można tak powiedzieć. Komuniści już od czasu późnego Bieruta zaczęli przejmować endeckie idee, zarówno antyniemieckie, jak i "Polskę Piastowską". Bardzo szybko zdano sobie sprawę, że samym komunizmem Polaków nie przekonają i starali się stanąć po konkretnej stronie wcześniejszych sporów politycznych. Bardzo ciekawa synteza, która właśnie w czasie rządów Gomułki osiągnęła swoje apogeum.

Gomułka już wcześniej (w trakcie DWS) przejawiał inklinacje w tym kierunku natomiast takie ujęcie historii było za późnego Bieruta jednym z punktów ideologicznych sporów na łonie "przodującej" partii-sporów, które nie rzadko przykrywały bardziej przyziemny charakter konfrontacji wewnątrz PPR-u czy PPS-u. Po zjednoczeniu potrzebna była jednak zmiana warty u steru władzy by ten kierunek polityki historycznej zaczął być mocniej promowany.

Sądzę, że pisząc o "późnym Bierucie" Peterus 99 miał na myśli ostatnie lata jego rządów, po śmierci Stalina.
Więcej na ten temat w tej książce:
Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce

Jesteś pewny, że coś takiego powiedział tow. Wiesław?

Tak twierdził prof. Wieczorkiewicz. Nie znam żadnego źródła potwierdzającego, że taka wypowiedź kiedykolwiek padła.

Polacy że względu na położenie geograficzne i historię mogą być antyrosyjska lub (alternatywa logiczna) antyniemieccy. W tamtych realiach oficjalnie nie można było być antyrosyjskim, więc zostawał jeden kierunek. Antyamerykańskość nie miała szans się przyjąć. Systemy totalitarne potrzebują wroga, nawet urojonego.

Trzeba przyznać, że wieki inwestycji na kresach nie zwróciły nam nic. Nawet nie odzyskaliśmy wszystkich osiedlonych tam Polaków.


Rewolucja w Rosji i Niemczech. Trudno się nie zgodzić.



Szliśmy sami na dwie wrogie mocarstwa. Rozsądne to nie było.

Wieczorkiewicz różne bajeczki opowiadał.

A mnie się wydaje,że to 2 mocarstwa poszły sobie na nas. Nie pytając się nas bynajmniej o zdanie. :-)

Gomułka i jego wiedza historyczna to ważny temat!
Chciałbym na to spojrzeć z przykrej, ale - może - ważnej perspektywy. W sytuacji, gdy Putin tak bezczelnie kłamie o początku II WŚw.
Otóż Stalin był wielkim znawcą historii. Jest szereg dowodów na to, ze mnóstwo czasu poświęcał na emocjonalne lektury historyczne. Robił uwagi na tysiącach książek.
Wydaje mi się, że dostrzegł on partnera w Gomułce. Dlatego nie doprowadził do dręczenia go, a nawet usiłował pogodzić Gomułkę z bierutowcami.
Gomułka odszedł z kierownictwa PPR na skutek różnicy w interpretowaniu historii.
Potem, gdy doszedł do władzy wprowadził do podręczników licealnych interpretację odzyskania niepodległości w roku 1918-tym, która w zasadzie może być wykładana nawet obecnie.

"- Na najwięcej mógł sobie pozwolić Władysław Gomułka. Oczywiście Stalin się nim bawił jak król błaznem, ale to towarzysz „Wiesław" mógł sobie pozwolić na wypowiedzi w rodzaju: „Nie mogę się z wami zgodzić, towarzyszu Stalin", za co każdy inny byłby rozstrzelany - mówi historyk Jerzy Eisler"
(cyt. za: Jerzy Eisler: Płyta z oklaskami dla Stalina.)

Jak postrzegał? Generalnie tak jak każdy polityk, w każdym razie w tej części świata, czyli instrumentalne. Przecież teraz jest tak samo, z tym że mówiąc "teraz" bynajmniej nie mam na myśli akurat w danym momencie rządzącej opcji, czyli w tym przypadku PiS, lecz całą tę nazwijmy epokę po 1989. Co do samego Gomułki. Miał odchył antyniemiecki. Lata 60. to zdaje się tego w ogóle kulminacja. Przynajmniej oficjalnie.

Antyniemieckość Gomułki nie wynikała z jego przemyśleń historycznych tylko z diamatu.Musiał być wróg który się na nas natychmiast rzuci jak zdenerwujemy radzieckich.Komuniści historię traktowali instrumentalnie, stosownie do aktualnych potrzeb.Jakby się komuś chciało zebrać wszystkie wersje historii WKP( i opracować, mógłby niezłą magisterkę napisać a może i doktorat.
Generalnie Gomułka nie był człowiekiem zbyt inteligentnym.Dobrze rozumiał jedynie sposób rozgrywek wewnątrz partii a i to pod koniec trochę przyspał i nie dostrzegł że szykowany jest tron dla nowego namiestnika.Do anegdoty chyba przeszło wytykanie podległym pracownikom że nie wykonują starannie zleconej roboty bo nie wierzą w socjalizm.Zawsze wyrażałem opinię że Gomułka był chyba jedynym I sekretarzem który wierzył w ten cały komunizm.I chyba dlatego został wysadzony z siodła bo aparat partyjno gospodarczy chciał korzystać z przywilejów władzy a Gomułka tępił ostentacyjne okazywanie bogactwa przez aparat.

Zgadzam się, że antyniemieckość Gomułki nie była głęboka. Wynikała ona z koncepcji Stalina ukształtowania granic po II WŚw. Ta koncepcja byłą rozwijana bardzo długo i w ciężkich bólach. Stalin dopuścił Benesza do tych rozważań i ten ostatni upublicznił rozmowę.
(...)


Usunięcie off-topu.
O pp. Kaczyńskim i Putinie proszę dyskutować w odpowiednich dla nich działach.
Kolejne off-topowe posty będą od razu usuwane.

Gomułka jednak spędził okupację w Polsce. Jakby nie patrzeć był w ruchu oporu, był też bardziej zagrożony niż większość społeczeństwa. Więc antyniemieckość to nie tylko polityka. To też osobiste przeżycia. Oczywiście było to potem rozsyłane przez propagandę. Zacytuję Daukszewicza, opisywał Zlot Grunwaldzki, 1960 rok, 550 rocznica bitwy. Padły tam słowa w tym miejscu świętujemy zwycięstwo nad krzyżackim faszystą. A skierować nienawiść na Niemców było łatwo. Dla dorosłych grożą okupacji, utrata bliskich to było jeszcze świeże. A Niemcami straszono w zasadzie do końca PRL. Cały czas pojawiały się teksty o zimnowojennych odwetocach z Bonn, ziomkostwa historia. Duży wpływ na patrzenie na historię zyskała też wtedy frakcja partyzancka. Jej narracja, poprzez Zjednoczenie Patriotyczne Grunwald jest widoczna do dziś.
Niemcy byli też wygodni jako wróg, bo na tym budowano mit braterstwa broni z Armią Czerwoną. To był jeden z mitów państwo twórczych u komunistów. W sumie dwa najlepsze pod względem scenariuszowym, realizatorskim seriale z akcją toczącą się w czasie DWŚ powstały za Gomułki. Prawdy historycznej w nich niewiele, ale jednak przeszły do popkultury bardzo mocno.

Niecałe 2 lata przeżył na ziemiach okupowanych przez ZSRR, około 3 na ziemiach okupowanych przez Niemców, z czego w Warszawie 2 lata.