Islam i Chrześcijaństwo to dwie religie które odniosły bez wątpienia największy sukces i mają obecnie na świecie najwięcej wyznawców. Zastanawia mnie jednak to że Islam żeby zatriumfować potrzebował tylko 100 lat po śmierci Mahometa a Chrześcijaństwo ponad trzy razy tyle czasu. Z czego może wynikać różnica w tempie rozprzestrzeniania się tych religij Abrahamowych?

To są pytania najbardziej podstawowe z możliwych. Odpowiedź - islam jest religią wojny, która rozprzestrzeniła się w drodze podboju. Chrześcijaństwo nie.

To jest trywializowanie tematu. Islam został rozwleczony na drodze podboju, ale rozpowszechnienie to trochę co innego. Oprócz zajęcia terytorium trzeba również przekonać przeważającą ilościowo lokalną populację do zmiany wiary. O ile dotarcie Islamu do różnych zakątków Azji i Afryki to oczywiście efekt podboju to przy nawróceniu na Islam miejscowej ludności do głosu dochodziło cała masa czynników przy czym panowanie często nielicznych Arabów wcale nie było najważniejsze.


"In short, the victory of the Muslim invaders over Zoroastrian Iran was primarily the triumph of a stronger state, with its superior military power, over a weaker one. Yet, there might also be factors of an ideological nature that might have tended to favor the success of Islam. I would suggest that in at least four ways the teachings of Muhammad would have looked more attractive than those of Zoroaster. First, the former was addressed to all peoples regardless of such factors as race, ethnicity, and language. Zoroastrianism, on the other hand, was a "provincially confined truth." - Marietta Stepaniants, "The Encounter of Zoroastrianism with Islam" za
https://www.reddit.com/r/AskHistorians/comm...e_zoroastrians/

Jest dużo przykładów, że mimo podboju przez muzułmanów Islam się nie rozprzestrzenił (Bałkany. Gruzja, większość terytorium płn. Indii), i takich w których Islam stawał się religią dominującą bez podboju (chociażby Złota Orda).

Ja gdzieś czytałem że Islam bardzo szybko przyjmował się na terenach gdzie wcześniej dominował Arianizm bo obie te religie miały bardzo podobne spojrzenie na osobę Jezusa i odrzucały dogmat Trójcy Świętej.

Tzn. gdzie? Arianie byli najliczniejsi w połowie IV w., gdy wciąż walczyli z trynitarzami o status ortodoksji w Kościele Powszechnym, dodatkowo popularnością cieszyli się raczej we wschodniej części Cesarstwa. Germański arianizm wieków następnych to de facto Kościoły narodowe swoich ludów, konwersje tubylczych Rzymian na arianizm ograniczały się do pojedynczych przypadków osób chcących zrobić karierę w aparacie władzy, dodatkowo w trakcie VII w. najpierw Wizygoci a później Longobardowie nawrócili się na katolicyzm i nic nam nie wiadomo aby jakieś większe grupy arian przetrwały po tym wydarzeniu.

Ziarnem prawdy w tej fantastycznej tezie może być tylko fakt, że faktycznie średniowieczna propaganda kościelna często oskarżała arian o zwodzenie Mahometa w kwestii dogmatu o Trójcy (albo odwrotnie - inspirowania się Mahometa teologią ariańską), ale to jedynie późniejsze apokryfy bez pokrycia w faktach.

Nie znalazłem żadnego przekonującego wyliczenia czy szacunku, który by potwierdził tezę, że ok 730 roku muzułmanie stali się większością w Kalifacie Arabskim. Bezpieczniej jest przesunąć tą granicę o sto lat. Muzułmanie jako praktykujący wiarę zwycięzców mieli dostęp do przywilejów i urzędów jakich chrześcijanie przez pierwszych 300 lat istnienia nie mieli. I takich "przygód" jak w Rzymie chociażby w okresie tetrarchii. Toteż zajęło im jakiś wiek szybciej. Faktem też jest, że wśród wielu konwertytów i chrześcijan nie brakowało.



Podczas podboju Arabów na pierwszy ogień poszły Palestyna i Syria-tereny gdzie istniały duże społeczności monofizyckie. Natomiast oskarżenia o związkach arian i muzułmanów dotarły na Zachód na skutek zaznajomienia się z literaturą chrześcijańską z Syrii i Bizancjum:

"Obecność w nauczaniu Mahometa elementów staro- i nowotestamentowych tłumaczono tym, że swe nauki zaczerpnął od Żydów i od chrześcijan-heretyków w czasie swych podróży w interesach, gdy pracował dla Chadżidży. Opowiadano, że pewien heretycki mnich nauczał Mahometa. Nie było jednak zgody, kim był – według jednych arianinem, według innych nestorianinem i hezychastą. Jego wpływem tłumaczono wyobrażenia Mahometa na temat Chrystusa, które zwykle oceniano jako nestoriańskie, chociaż Anastazy Synaita dostrzegł związek między wierzeniami muzułmanów, a monofizytyzmem. Według Niketasa z Bizancjum wśród źródeł, z których korzystał Mahomet, były też przekazy ariańskie i manichejskie (manicheizm funkcjonował jako synonim herezji szczególnie niebezpiecznej). Proroka oskarżano, że dokonał fałszerstwa Biblii, głosi kult demona, jest poganinem, wprowadza kult Szatana, jest magiem, szarlatanem"
http://www.voxpatrum.pl/pdfy/Vox64/Wolinska.pdf

Z przypisów wyczytałem, że tym chrześcijaninem , który nauczał Mahometa był Bahīr, czasem Sergiusz Bahīr. Opowieść o chrześcijaninie, który rozpoznał w Mahomecie proroka najpierw pojawiła się w źródłach muzułmańskich. Dopiero później została rozwinięta w pismach autorów chrześcijańskich, którzy zmienili jej wydźwięk. Jeśli o autorów rewelacji o arianach to Jan z Damaszku i Teodor Abu Kurra. Inna rzecz, że owe utwory polemiczne zostały stworzone na terenie Kalifatu (poza Niketasem). Arabowie mieli świętą cierpliwość do tych panów. Ciekawe co by się stało gdyby jakiś muzułmanin odpalił takie teksty w Bizancjum czy Państwie Franków.

Dość istotne było, że islam jeszcze za życia założyciela stał się religią państwową. Dlatego ekspansja przez podbój zaszła sporo szybciej niż w przypadku chrześcijaństwa, gdzie długo rozprzestrzenianie odbywało się przez dobrowolne nawracanie. Z tego zresztą wynika i parę innych (choć powiązanych) różnic między oboma religiami.

Ta teza została postawiona w jednym artykule ,,W sieci,, http://www.wsieci.pl/czy-islam-spotka-jezusa-pnews-2847.html

Akurat w części islam przyjął się w sporej części na terenach nie jakiegoś dominującego arianizmu, tylko odpowiednio - monofizytyzmu, nestorianizmu, ale też ortodoksji.