Jak-38

(zdj. z aviastar.org)
Jak-38 (oznaczenie NATO: FORGER) był radzieckim pokładowym samolotem pionowego startu i lądowania, który podobnie do brytyjskiego Sea Harrier-a wszedł do produkcji w latach 70-ch XX wieku. W przeciwieństwie do brytyjskiego samolotu radziecki posiadał trzy silniki odrzutowe, przy czym dwa z nich wykorzystywane wyłącznie przy starcie/lądowaniu, więc w locie poziomym stanowiły jedynie dodatkowy ciężar. Utrata ciągu w jednym silnik podczas startu/lądowania była niebezpieczna, ponieważ wtedy samolot zaczynał się szybko obracać,

W przeciwieństwie do Sea Harrier-a Jak-38 nie był wyposażony w radar pokładowy, więc praktycznie można było zwalczać cele powietrzne jedynie w zasięgu wzroku. Dostępne pociski przeciwokrętowe (Ch-23 i Ch-25) miały ograniczony zasięg (ok. 10 km, dla porównania Sea Harrier mogł przenosić Sea Eagle, który miał zasięg ponad 110 km). Sea Harrier był uzbrojony w 2 x działko 30 mm, natomiast Jak-38 w 1 x działko 23 mm, można było zabrać dodatkowe działka 23 mm, ale zajmowały one punkty podwieszeń.

Czy znacie inne typy samolotów pokładowych, dla których wszystkie użycia w warunkach bojowych miały miejsce nad państwami, które nie miały dostępu do morza Jak działanie w klimacie tropikalnym wpływało na dopuszczalną masę startową i długotrwałość lotu w przypadku Sea Harriera (startującego i lądującego pionowo) Jak Jak-38 wypadał pod względem trudności pilotażu w porównaniu do Sea Harrier-a

Czemu go użyto w Afganistanie?

(...)Rosjanie twierdzą, że ich układ z 3 silnikami był sumarycznie lżejszy, niż silnik Harriera z całym tym systemem przekręcanych dysz. Nie wiem czy to prawda(...)

(...)piloci Harrierów opracowali ponadto technikę wykorzystania kierowanych dysz do wspomagania manewrowania samolotu np. w czasie walki manewrowej z bliska. W czasie wojny o Falklandy dwało im to ponoć sporą przewagę nad argentyńskimi myśliwcami z rodziny Mirage III. Jak-38 takich możliwości nie miał.(...)

(...)Silnik w ciągu kilku minut bardzo mocno się nagrzewa, dlatego jego praca nie może być zbyt długa. Potem musi się schłodzić.(...)

(...)radar otrzymał dopiero Harrier F(A).2 - modyfikacja FRS.1 z 1988, a więc z czasów znacznie późniejszych niż powstał Jak-38.(...)

(...)Ferranti "Blue Fox" radar was selected(...)It was relatively simple compared to other contemporary fighter-aircraft radars, in particular lacking a look-down capability, but it was compact, light, affordable, and met mission requirements.(...)

(...)Blue Fox radar(...)performed well in the Sea Harriers during the Falklands war(...)

(...)Jak-38 mógł zabrać zasobnik z dwulufowym działkiem GSz-23 na jeden z 4 węzłów podskrzydłowych (oczywiście mógł zabrać ich więcej) co ograniczało liczbę węzłów dostępnych dla bomb czy rakiet.(...)

Jak-38 też posiadał takie dysze przy poziomym silniki (zob. schemat na commons.wikimedia.org), więc należołoby je uwzględnić w takim porównaniu.

Według polot.net silnik typu RD-36-35 stosowane w Jak-38 do uzyskania pionowego startu

Pytanie czy w przypadku Sea Harrier-a czas zawisu był podobnie ograniczony czy można było pozostawać w zawisie do wyczerpania zapasu paliwa?

Ferranti "Blue Fox" radar

Jeżeli dostatecznie poprawnie zrozumiałem ruslet.webnode.cz to do Jak-38 opracowano specjalny zasobnik z działkiem 23 mm instalowany centralnie pod kadłubem, ale przyjęto go na uzbrojenie dopiero około 1989 roku, czyli krótko przed wycofaniem samolotów tego typu z użytku. Ten zasobnik mieścił działko 23 mm i 160 szt. amunicji do niego.

Ponoć z myślą o wykorzystaniu małych lądowisk w pobliżu strefy działań bojowych, co teoretycznie mogło skutkować szybszą dostępnością bliskiego wsparcia. Praktycznie okazało się, w rozrzedzonym górskim powietrzu nawet start bez obciążenia bywa problematyczny, a już z jakimś podwieszonym uzbrojeniem może wręcz być niewykonalny. Dość szybko je więc stamtąd wycofano.

(...)Czemu to aż tyle trwało? Co się tam mogło dziać takiego strasznego? Zauważ, że bardzo podobny system uzbrojenia, działko GSz-23 z ok. 200 nabojami w płaskim podkadłubowym zasobniku występował już wcześniej na innych rosyjskich (i nie tylko) samolotach. Miały go niektóre wersje MiG-21, MiG-23, czechosłowacki samolot szkolny L-39 czy polski Iryda. Z jakiegoś powodu w przypadku Jak-38 dostosowanie doń takiego systemu okazało się niezmiernie trudne i żmudne.

A jak wyglądał jego potencjalny następca czyli Jak-141? Miał widoki na bycie w miarę normalnym samolotem pokładowym.

Na schemacie z airwar.ru ten zasobnik nie pojawia się przy pionowym starcie, pojawia się przy starcie z krótkim rozbiegiem. Pytanie czy wynikało to tylko z chęci ograniczenia masy, czy zasobnik nie działałby prawidłowo po pionowym starcie?

Zastanawiam mnie, czy nie łatwiej było sowietom dorowadzić projekty lotniskowców do instalacji katapult. W końcu duży lotniskowiec z katapultami pozwala na osiągnięcie najlepszej CVW.

Tylko decyzja zapadła właśnie za późno. Czy brak doświadczenia spowodował, że zaczęto eksperymenty z okrętami lotniczymi, czy bardziej brak zapotrzebowania? Moim zdaniem wszelkie małe lotniskowce z samolotami pionowego startu były lekko mówiąc niezbyt udane w stosunku do klasycznego dużego lotniskowca.