| |
|
|
 Stabilność ustroju w Chinach
| |
|
|
|
|
Zastanawia mnie dlaczego w Chinach była stabilność i powtarzalność rozwiązań ustrojowych, aż od czasów pierwszego cesarza Qin Shi Huang po koniec Mandżurów. Mimo braków stabilności politycznej, bo dynastie upadały, powstawały nowe, okresów rozbicia, najazdów koczowników, to model ustrojowy pozostawał ten sam. Oczywiście były wariacje, jak np. wprowadzenie egzaminów urzędniczych za Tangów. Jednak zawsze sprowadzało się wszystko do tego, że na szczycie był cesarz z boskim statusem, otoczony eunuchami, a w końcu stawał się wraz z upadkiem dynastii najczęściej ich marionetką, krajem rządziła biurokracja, a nawet granice prowincji zbytnio się nie zmieniały.
Tymczasem w takiej Europie to w jednym kraju w przeciągu kilkuset lat potrafiły nastąpić duże zmiany ustrojowe (i to jeszcze przed rewolucją przemysłową). Nawet w Rzymie to ustrój Augusta przetrwał do III wieku, a potem dominat był już jednak inny. W Chinach zaś powrót do z grubsza tego samego, po każdej dziejowej zawierusze. Być może ten ich model był optymalny dla społecznej, geograficznej i ekonomicznej specyfiki Chin z epoki przed przemysłowej? Czy może raczej w Chinach były zasadnicze zmiany, ale zewnętrznym obserwatorom one umykają?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Jak sami chińczycy zwracają uwagę na różnicę pomiędzy kulturą europejską, a ichniejszą tj po ich stronie prymat zbiorowości i obowiązku nad jednostką, a u nas z ich punktu widzenia większa rola jednostki i indywidualizmu. To co można jednak bestwać w dzisijszych Chnach i także tych XIX wiecznych to słabość instytucji państwowych.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Tylko czy konfucjanizm i prymat zbiorowości są jedynym wytłumaczeniem dla tej stabilności i powtarzalności rozwiązań ustrojowych?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Maglor @ 2/02/2023, 15:28) Tylko czy konfucjanizm i prymat zbiorowości są jedynym wytłumaczeniem dla tej stabilności i powtarzalności rozwiązań ustrojowych?
Konfucjanizm był doktryną zamrażającą. Wszystko musialo iść wg rytualu. Jeśli bogowie się gniewali to dlatego, że ktoś zrobił odstępstwo od rytuału. Trzeba więc dokładniej spelniać rytuały. Takie podejście mocno ogranicza wszelkie innowacje. A bogowie mogli sprowadzić suszę, powodzie, trzęsienia ziemi itd. Więc kazde takie zdarzenie umacnialo rytuał.
Mentalność Chin jest zupełnie inna. Nie tylko kwrstia jednostka - społeczeństwo, ale też calkowite posłuszeństwo osobie będącej wyżej w hierarchii. Czy to będzie cesarz, urzędnik, ojciec, starszy brat czy nauczyciel.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(rasterus @ 2/02/2023, 17:45) QUOTE(Maglor @ 2/02/2023, 15:28) Tylko czy konfucjanizm i prymat zbiorowości są jedynym wytłumaczeniem dla tej stabilności i powtarzalności rozwiązań ustrojowych? Mentalność Chin jest zupełnie inna. Nie tylko kwrstia jednostka - społeczeństwo, ale też calkowite posłuszeństwo osobie będącej wyżej w hierarchii. Czy to będzie cesarz, urzędnik, ojciec, starszy brat czy nauczyciel.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Maglor @ 2/02/2023, 17:53) QUOTE(rasterus @ 2/02/2023, 17:45) QUOTE(Maglor @ 2/02/2023, 15:28) Tylko czy konfucjanizm i prymat zbiorowości są jedynym wytłumaczeniem dla tej stabilności i powtarzalności rozwiązań ustrojowych? Mentalność Chin jest zupełnie inna. Nie tylko kwrstia jednostka - społeczeństwo, ale też calkowite posłuszeństwo osobie będącej wyżej w hierarchii. Czy to będzie cesarz, urzędnik, ojciec, starszy brat czy nauczyciel. Niby tak, ale to jest idealny postulowany stan. Natomiast jak pokazuje historia w Chinach dochodziło do buntów, powstań ludowych, korupcji, nieskuteczności aparatu władzy i rozkładu władzy centralnej. Ambicja i działanie dla własnej korzyści zwyciężało, tak samo jak wszędzie. Jednak potem znów znajdował się watażka silniejszy od innych, który jednoczył i wprowadzał poprzedni system.
Bo ten system byl wygodny dla władcy i elit.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Nie rozwinęły się tam instytucje, które w Europie są niejako uosobieniem państwa w sferze publicznej, wszystko pozostało w ramach powiązań osobistych w ramach rodów, klanów itd. nie ma insytytucji to nie ma prawa, a rządy prawa są kolejną kwestia odróżniającą Chiny od Europy.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(artie44 @ 2/02/2023, 20:57) Nie rozwinęły się tam instytucje, które w Europie są niejako uosobieniem państwa w sferze publicznej, wszystko pozostało w ramach powiązań osobistych w ramach rodów, klanów itd. nie ma insytytucji to nie ma prawa, a rządy prawa są kolejną kwestia odróżniającą Chiny od Europy.
Z tym to przesada. Biurokracja była mocno rozbudowana. Była rotacja stanowisk. Instytucje były i funkcjowały. Były trż otoczone dość ścislymi przepisami i jeszcze sztywniejszym rytuałem. Ale wszystko bylo w ramach jednej drabiny, bez niezależności.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Byli urzędnicy, ale nie było czegoś takiego, jak Senat, Sejm Rzeszy etc Gdzieś z tego co pamiętam za idealny uważali system junxi połączony z tradycyjnym feudalizmem.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(rasterus @ 2/02/2023, 17:45) Konfucjanizm był doktryną zamrażającą. Wszystko musialo iść wg rytualu. Jeśli bogowie się gniewali to dlatego, że ktoś zrobił odstępstwo od rytuału. Trzeba więc dokładniej spelniać rytuały. Takie podejście mocno ogranicza wszelkie innowacje. A bogowie mogli sprowadzić suszę, powodzie, trzęsienia ziemi itd. Więc kazde takie zdarzenie umacnialo rytuał. Mentalność Chin jest zupełnie inna. Nie tylko kwrstia jednostka - społeczeństwo, ale też calkowite posłuszeństwo osobie będącej wyżej w hierarchii. Czy to będzie cesarz, urzędnik, ojciec, starszy brat czy nauczyciel.
To wytłumaczenie jest na tyle generyczne i uniwersalne, że równie dobrze moglibyśmy zmienić "Chiny" na np. "starożytny Egipt" albo "starożytną Mezopotamię" i też by pasowało. We wszystkich trzech cywilizacjach (i nie tylko w nich) dominował religijny rytualizm i stratyfikacja społeczna.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(de Ptysz @ 6/02/2023, 6:24) To wytłumaczenie jest na tyle generyczne i uniwersalne, że równie dobrze moglibyśmy zmienić "Chiny" na np. "starożytny Egipt" albo "starożytną Mezopotamię" i też by pasowało. We wszystkich trzech cywilizacjach (i nie tylko w nich) dominował religijny rytualizm i stratyfikacja społeczna.
Ja bym się zastanowił, jaki pływ na rozwój Chin także demograficzny miały prace publiczne i utrzymywanie kanałów, irygacji pól i regulacja biegu dużych rzek. Druga kwestia to wielkość dużo jednak mniejsza niż IR czy Europa i trzecia ciągle w sumie zagrożenie znad stepów. Powodowało to ciągle udoskonalenia tego samego systemu, chociaż to nigdy nie było tak, ze przez dwa tysiące lat to był ten sam system. Epoka Qinów odstępowała od od systemu feudalnego, który później miał powrócić i niejako stopić się z biurokrację chińską. Następnie Chiny wkroczyły w epokę tworzenia się latyfundiów i juz mamy środek średniowiecza. Do tego czasu są pomimo, panowanie tego samego ustroju politycznego duże zmiany wewnętrzne wraz z próba odejścia od konfucjanizmu. Następują znowu najazdy koczowników, rozkwit państwa Sungów i najazd mongolski, który jak juz było wcześniej wspominane jest w historiografii chińskiej oskarżany on wszelkie zło, które Chiny później spotkało. Jak widać system na pozór ten sam, ale zmiany wewnątrz kolosalne.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(artie44 @ 6/02/2023, 21:44) Ja bym się zastanowił, jaki pływ na rozwój Chin także demograficzny miały prace publiczne i utrzymywanie kanałów, irygacji pól i regulacja biegu dużych rzek. Druga kwestia to wielkość dużo jednak mniejsza niż IR czy Europa i trzecia ciągle w sumie zagrożenie znad stepów. Powodowało to ciągle udoskonalenia tego samego systemu, chociaż to nigdy nie było tak, ze przez dwa tysiące lat to był ten sam system.
Istnieje nawet teoria o znaczeniu irygacji i regulacji rzek dla powstania zcentralizowanego ustroju, nawet ma uroczą nazwę "hydraulic empire".
https://en.wikipedia.org/wiki/Hydraulic_empire
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
1/02/2023, 13:22
