Ale - uwaga - potencjał ten miałby pochodzić od małoobszarowych gospodarstw wiejskich    Jak to się dzieje, że jeszcze nie jest uruchomiony?

A no, cyt. za przywołanym przez Ciebie raportem McKinsey:

"On the other hand, most land is still held by smallholder farmers with less than five hectares. However, if these farmers are to boost productivity, economic conditions in many regions must improve significantly. One striking example of this is that the return on investment (ROI) for smallholder farmers to use improved inputs in some countries can be nearly zero because of local variations in the cost of inputs and the price of outputs.

Even in areas for which the ROI is higher, smallholder farmers in sub-Saharan Africa may demand a higher investment threshold than their counterparts in other regions. This is because they lack the risk mitigations found in other regions that would make investments a safer bet. These include.... crop insurance, government welfare plans, guaranteed offtake, and even access to low-cost food for purchase that would allow them to focus on growing higher-value, nonfood crops versus crops for their own subsistence. In southern Tanzania, for example, smallholder farmers were aware of the yield benefits from using improved inputs and improved planting techniques, but marginal returns due to poor access to markets or low crop prices often made the investment unjustifiable. One consequence of this was that farmers would purchase fertilizer and hybrid seed only once every two to three years, choosing to save seed even with the resulting drop in yield."

"Z drugiej strony, większość ziemi jest w posiadaniu małoobszarowych gospodarstw o powierzchni nieprzekraczającej 5 hektarów. Jednakże, jeśli ci farmerzy mają wzmocnić swoją wydajność, warunki prowadzenia działalności gospodarczej w wielu regionach muszą ulec znaczącej poprawie. Jeden uderzający przykład dotyczy tego, że stopa zwrotu inwestycji (ROI) dla małoobszarowych gospodarstw używających ulepszonego wsadu (tłum.: chodzi o nawóz i regularne nawadnianie) w niektórych państwach jest zbliżona do zero, z uwagi na lokalne wahania kosztów wsadu i ceny produktów rolnych.
Nawet w obszarach, których ROI jest wyższa, małoobszarowi farmerzy w Afryce Subsaharyjskiej mogą potrzebować większego nakładu inwestycji niż ich odpowiednik w innych rejonach. Dzieje się tak ponieważ nie posiadają oni marginesu bezpieczeństwa, takiego jaki jest dostępny w innych regionach, a który uczyniłby inwestycję mniej ryzykowną. Składają się na to: ubezpieczenia plonów, rządowe programy socjalne, gwarantowany skup a nawet dostęp do rynku taniej żywności, który umożliwiłby im skupienie się na uprawie roślin o wyższej wartości dodanej, roślin niespożywczych a nie roślin koniecznych dla ich własnego przetrwania. W południowej Tanzanii, na przykład, małoobszarowi farmerzy byli świadomi korzyści płynących ze stosowania ulepszonego wsadu i lepszych technik uprawy, ale znikome dochody uzyskane z powodu słabe dostępu do rynku lub niskich cen produktów rolnych często czyniły inwestycje bezcelową. Skutkiem tego farmerzy woleliby kupować nawozy oraz zmodyfikowane nasiona ledwie raz na dwa – trzy lata, woląc oszczędzać na ziarnach nawet za cenę spadku plonów."

Mieć potencjał, a go wykorzystać, to nie to samo.

Czy można zastosować porównanie afrykańskich państw do Stanów Zjednoczonych Ameryki?

Oznacza to, że kraje te muszą użytkować swoje grunty w sposób zrównoważony: tak by być w stanie zaopatrywać populację w podstawowe produkty żywnościowe i jednocześnie eksportować zbiory roślin eksportowych ("cash crops").

Z drugiej strony zestawienie to pokazuje, że Stany Zjednoczone posiadają procentowo o połowę więcej ziemi uprawnej niż np. Kenia. Oznacza to, że USA mogą sobie pozwolić na przeznaczenie odpowiednio większej części swoich gruntów uprawnych na uprawę typowych roślin eksportowych: bawełny, kukurydzy, soi czy orzeszków ziemnych. Jednakże, jak się przekonamy, nadal nie jest to monokultura.

@Adiko w nawiązaniu do Twojego argumentu o uprawie roślin eksportowych w USA muszę zauważyć, że mimo takich upraw w USA nadal przeznacza się spore obszary na uprawę podstawowych roślin spożywczych.

Wynika z tego, że najżyźniejsze obszary w Kenii, tj. Białe Wzgórza i wybrzeże są wykorzystywane do uprawy roślin eksportowych. Jednocześnie pozostałe uprawy - od których zależy wyżywienie ludności - zepchnięto na mniej atrakcyjne tereny. Te uprawy znajdują się w większości w posiadaniu małoobszarowych gospodarstw wiejskich. Rozdystrybuowanie gospodarstw rolnych w Kenii według ich wielkości demonstruje poniższe zestawienie (2006 r.):

Małoobszarowe gospodarstwa są prowadzone przez rodziny zajmujące się z pokolenia na pokolenie uprawą roli i nie posiadające znaczniejszych środków na inwestycje w sprzęt i nowe odmiany roślin.
Sprawia to, że uprawa podstawowych dla wyżywienia ludności kraju roślin jest mało wydajna. Skutkiem tego Kenia musi importować żywność z zagranicy, aby utrzymać swoją populację.

Podsumowując: kraje takiej Stany Zjednoczone Ameryki mogą sobie pozwolić na uprawę roślin eksportowych, ponieważ mają więcej ziemi uprawnej od Kenii i nie są skazane na import podstawowych produktów spożywczych. Natomiast w przypadku Kenii eksport produktów roślinnych odbywa się na koszt upraw pozostałych roślin i prowadzi do obciążenia bilansu płatniczego tego kraju kosztem zakupu żywności za granicą. Jest to wynikiem struktury rolnictwa zastanej po administracji kolonialnej i stosowania się Kenijczyków do porad zachodnich ekspertów, aby skupić się na eksporcie produktów roślinnych.

Prawdę mówiąc przegląd te kwadraty handlu zagranicznego w poszukiwaniu żywności.
https://oec.world/en/profile/country/nga/

W eksporcie jest 1%, w imporcie coś do produkcji piwa i zboże.

To są głupoty, nie muszą użytkować swoich gruntów, żeby "zaopatrzyć populacje w podstawowe produkty żywnościowe". Być może nawet nie mogą, ma tak wiele państw np. Arabia Saudyjska, Egipt czy chociażby Singapur.

W przypadku Arabii Saudyjskiej w ogóle nie można mówić o rolnictwie, chyba że uznamy za takie sztucznie nawadniane farmy na pustyni (zupełnie nieopłacalne ale Saudowie mają taki kaprys) albo farmy hodowlane Saudów w Australii.

Mają taki kaprys, bo ktoś tak jak Ty wymyślił sobie, że koniecznie w swoich granicach muszą produkować żywność, żeby być samowystarczalnym.

Ale to nie jest racjonalne, mądrzej jest robić tak jak w Afryce lub ma np. Israel - wykorzystuje swój klimat i wytwarza produkty rolne które mają większość wartość a tańsze zboże na wyżywienie importuje. Jak ktoś jest na tyle bogaty, że wysoko dotuje produkcję np. swojego zboża (UE, USA), to głupotą byłoby "kopanie się z koniem", gdy można takie "dumpingowe" produkty po prostu dosyć tanio kupować.

Ja rozumiem, że można czasami dostać tanie zboże. Z importem żywności nie jest czasem tak, że od czasu do czasu ceny wzrastają ogromnie i jeżeli kraj nie ma własnej produkcji zboża to musi wystawić ludność na ogromne podwyżki cen?

Hm, na południe od Sahary mamy albo dość suche sawanny, albo dżungle rosnące na jałowych laterytach. Dopiero na południowych krańcach są warunki zbliżone do śródziemnomorskich. Na moje to poważnego rolnictwa z tego nie będzie. Na sawannie można się chyba bawić w produkcję wołowiny na eksport (co z tse-tse?), w dżunglach chyba tylko zadbać o jakąś podstawową praworządność i choćby lokalnie bazową infrastrukturę, i liczyć, że Adidas kiedyś przeniesie tam z Chin fabrykę podkoszulków. Bo bądźmy szczerzy, na dziś Afryka ma tylko jeden zasób - siłę roboczą. Ale jej wykorzystanie wymaga warunków, w których opłaca się inwestować. Przy wystarczającej praworządności powolutku powinno się udać z bagna wyleźć. Zresztą te rozwijające się kraje idą jakby tą drogą.

Ja rozumiem, że można czasami dostać tanie zboże. Z importem żywności nie jest czasem tak, że od czasu do czasu ceny wzrastają ogromnie i jeżeli kraj nie ma własnej produkcji zboża to musi wystawić ludność na ogromne podwyżki cen?

Państwa naftowe mogą zrobić ze swoimi pieniędzmi to, na co tylko mają ochotę. Mogą również budować 50-km most albo produkować auto z napędem na cztery koła dwa razy drożej niż Japończycy. Nie o tym jest ta dyskusja.
Dyskusja jest o tym, czy państwa par excellence rolnicze – tutaj konkretnie afrykańskie – postępują opłacalnie skupiając się na produkcji roślin eksportowych kosztem roślin spożywczych. Przy czym mówimy o opłacalności w rachunku ciągnionym. Żeby jakakolwiek dyskusja o rolnictwie miała sens należy sięgnąć do danych z co najmniej kilku lat, aby uchwycić wahania cen. Dlatego napisałem, że odpowiem po pracy.

Logiczny byłby pewien kompromis. Np. zapewnienie wyżywienia ludności w 80%, a reszta areału na uprawy przemysłowe.

Tak dokładnie jest.